Van het spannende, met veel wapengekletter gestreden gevecht van de jaren zeventig en tachtig in Nigeria en ver daarbuiten om de boventoon te mogen voeren op het terrein van de jujumuziek is het laatste decennium niets meer te bekennen. Ook het verschijnen van de dubbel-cd Bábá Mo Túndé (Vader/God, ik ben terug (om u te eren)), de energieke, prachtig geproduceerde nieuweling van King Sunny Adé (1946), zal daar geen verandering in brengen. Maar wie had er nog zo’n spetterende en zeker deels vernieuwende comeback verwacht van de inmiddels toch redelijk bedaarde, eh, ja, bejaarde eerste Afrikaanse ster aan het internationale muziekfirmament, de gedoodverfde opvolger van Bob Marley bij world music platenlabel Island!
door Tineke van Brederode
Wat de reden was van het mislukken van deze gooi van King Sunny Adé and His African Beats naar de muzikale wereldtop zullen we wel nooit te weten komen. Misschien is de bandgrootte van meer dan twintig man er wel debet aan geweest, alhoewel dat feit ook juist een deel van de aantrekkingskracht vormt. Het fenomeen juju is er namelijk altijd een geweest van overweldiging: het heavy, breed uitgemeten westerse instrumentarium van synthesizers, elektrische gitaren waaronder de Hawaiiaanse, drumstel of zelfs elektronische drums en conga’s, de groep van vier koorzangers vóór op het podium, voorgegaan door een altijd charismatische leadzanger met (solo)gitaar, ondersteund door een batterij lokale, maar met overdonderend effect versterkte talking drums.
Indrukwekkende sakara- en talking drums
Niet dat er de laatste jaren geen ontwikkelingen hebben plaatsgevonden in de juju: althans bij Sunny Adé is er nu een indrukwekkend duo sakaradrummers toegevoegd dat de spurt er telkens fanatiek inhoudt en de muziek nog meer urgentie geeft dan hij altijd al had, is de folky Hawaiiaanse gitaar verdwenen, wordt er veelvuldig gebruik gemaakt van een Hammond-orgel, voert in het laatste nummer zelfs een voorheen verboden (want traditioneel religieus) Yoruba batádrumritme op omele de boventoon, en zijn er verfrissende pop- en funkinvloeden te horen.
Let's dance!
Behalve de afsluitende track 3 van de tweede cd, het lekker voortkabbelende batánummer in zesachtste met fluit en luit, een loflied op het oude Lagos, Ìsale Èkó, is ook track 2 van cd2 revolutionair te noemen voor de juju: een pittig dancenummer van Sunny Adé in nauwe samenwerking met King Britt, de bekende Amerikaanse dj-producer, een remix van de titelsong dat mooi wordt opgebouwd met xylofoon, orgel, handclaps, elektronische drums, koorzang en de o zo typische, hypnotiserende gitaarrifjes van Adéníyì zelf. È jè ka jò, let’s dance!
Urenlange praise songs
Maar over de volle breedte van het dubbelalbum gezien is de basis is nog altijd dezelfde: het repertoire bestaat uit urenlange (voor de internationale markt natuurlijk wel tot tien à dertig minuten ingekorte of uitgefadede) praise songs, klassieke ondulerende s’o wambe dansnummers, stichtelijke poëtische (niet per se rustige, nee, zelfs pittige uptempo) nummers met wortels in het verre verleden, en veel ongelofelijk gelovige dankwoorden aan de Allerhoogste.
Eigen parochie
Toch is dit maar goed ook. Zonder deze stevige maatschappelijke roots had en heeft de juju, onstaan in de jaren twintig in de krochten van Lagos, voorheen de Nigeriaanse hoofdstad aan de kust, geen reden van bestaan (namelijk als vehikel van de elite en de nieuwe middenklasse) en geen bron van inkomsten, en zou hij bij zijn mislukken op de internationale markt allang ter ziele zijn. Bij de gratie van het preken voor eigen parochie (in eigen land en onder pockets van emigranten in Engeland en de VS) overleeft de juju glorieus. Voor wie deze ‘rage’ ooit heeft gemist en nog geen juju in huis heeft: kopen, dit dubbelalbum, en na het waarschuwen van de buren heel, heel hard afspelen. Want King Sunny Adé en zijn ‘African Beats’ mogen dan een dagje ouder geworden zijn, ze weten nog steeds uitermate goed van wanten.
King Sunny Adé - Bábá Mo Túndé (Mega / Indigedisc)
Luister naar het hele album via de Playlist op het MixedWorldMusic.com Kanaal op Spotify.
