De revival van Ethio-jazz en -pop dient zich na enkele jaren stilte weer aan met het nieuwste album van zangeres Minyehsu en het debuut van de Etoto Band. Stan Rijven bezocht voor MixedWorldMusic het concert van de Etoto Band op 11 februari in Paradiso en dat van Minyeshu, een week later in het Bimhuis.

door Stan Rijven

Terwijl het Bimhuis-publiek toestroomt klinkt Mercy Mercy op gedempte toon uit de speakers, als onvermoede heraut voor Minyeshu’s optreden. Want Cannonball Adderley’s evergreen herinnert toepasselijk aan haar allereerste optreden in Nederland. We schrijven maart 1987 wanneer een ander ‘mercie’- de Ethiopia Thanks the World toernee ons land aandoet en waarin Minyeshu als danseres van het Nationale Danstheater mag figureren. Tot dan toe symboliseerde Ethiopië vooral ‘hulp voor honger’, honger die gestild moest worden met Band Aid-projecten als Do They Know it’s Xmas en We Are the World, culminerend in het transatlantische Band Aid tv-spektakel van 13 juli 1985. Madonna, Queen en Springsteen hadden er publicitair baat bij, maar of dat ook gold voor de Ethiopische artiesten? Ze werden zowaar ‘vergeten’, zodat de dank-voor-de-hulp-toernee twee jaar nadien, met onder meer zanger Mahmoud Ahmed en Minyeshu, voor eerherstel moest zorgen.

Rauwe, pure soul die zich kan meten met het beste uit de VS
Althans, zo luidde de achterliggende gedachte van het toenmalige Ethiopisch bewind, dat overigens geen tegenwind dulde, blijkens de protestdemonstraties bij de Meervaart en de aangelijnde politiehonden voor de Melkweg. Zodoende ontrolde zich een historische gebeurtenis, in twee betekenissen. Niet alleen viel er publiekelijk in 1987 voor het eerst Ethiopische pop op de Nederlandse podia te horen, het bleek ook het jaar van de herontdekking. Nou ja, de herwaardering voor een schat aan onderschatte, nagenoeg vergeten muziek. De Franse producer Francis Falceto was er destijds bij en vertelde me kort daarna een serie heruitgaves te zullen starten. Daad bij het woord: het album Era Mela Mela van Mahmoud Ahmed veroorzaakte eind jaren tachtig een sensatie. En terecht. Je werd overmeesterd door rauwe, pure soul die zich kon meten met het beste uit de Verenigde Staten. Daarmee opende zich ook tot dan toe ongehoorde nieuwe muziekwerelden. Enkele jaren later gevolgd door Falceto’s Éthiopiques-serie, die inmiddels zo’n veertig releases telt. Onder meer regisseur Jim Jarmusch putte er inspiratie uit voor de soundtrack van zijn film Broken Flowers (2005), voor de Nederlandse anarcho-band The Ex mede de aanzet om niet alleen Getatchew Mekuria- de ‘King of Ethiopian saxophone’- een tweede carrière te bezorgen, maar ook voor een cd-serie met Ethiopische artiesten op het eigen sub-label Terp Records.

Gesneefd concert ondanks zegevierende zangeres
Ondertussen vestigde Minyeshu zich defintief in Nederland. Vanaf 2002 maakte ze furore met een reeks bijzonder platen, waaronder Dire Dawa (2008), Black Ink (2013) en Daa Dee (2018). Een beetje jazzmuzikant zal daarnaast de meeste Éthiopiques albums wel kennen. Dat geldt zeker voor de Nederlandse band waarmee Minyeshu op het Bimhuis-podium verscheen. Puntig en perfect beheersten ze de grillige melodische lijnen en pentatonische ritmes die zo eigen zijn aan de Ethiopische muziektraditie. Gehuld in schitterend gewaad heerste Minyeshu als een even warme als charismatische diva. Met wiegende stem bewoog ze zich door het repertoire van ondermeer haar laatste succesvolle album Netsa. Twee achtergrond zangeressen vulden aan met call & response, afgewisseld met scherpe solo's door blazers en rake accenten van de percussionisten. Reggae, funk en een geslaagde samenzang – Hebo Hebo! – met het publiek volgden elkaar in uitgesponnen improvisaties op. Maar toch. De ronde ziel en zaligheid van Minyeshu’s performance botste al te dikwijls met de vierkante vertoning vanaf de lessenaars die haar omringden. Met name de gitarist, ruggelings naar de band gekeerd, gaf een onwennige indruk, alsof hij net was komen aanwaaien. Zodoende zegevierde een zangeres, maar sneefde een concert waarin beslist meer had gezeten mits met meer hart en minder ratio uitgevoerd.

Onweerstaanbaar nieuw elan
Een omgekeerde ervaring bood de Entoto Band tijdens de presentatie van hun gelijknamig debuut-album. Weliswaar ontbeert zangeres Helen Mengestu de ervaring en klasse van Minyeshu. Desondanks ontpopte ze zich in de volgestampte bovenzaal van Paradiso tot de onbevangen dirigent van een hecht en vrij spelend funk ensemble. Ook hier hoorde je citaten uit de golden age van de ethio-pop, zoals Yekermo Sew van Mulatu Astake. Gitarist Joep Pelt stuwde samen met mede band-oprichter Amanyal Tewelde (saxofoon), ervaren als hij is in het feestcircuit van zijn landgenoten, het concert telkens naar memorabele hoogtepunten. De combinatie met hammondorgel en dubbele percussie voerde langs jazz fusion, snerpende bluesrock en subtiele zijwegen. Zoals een speels nummer met mandoline in de hoofdrol die de krar, een traditionele Ethiopische harp, imiteerde. Halverwege transfromeerde de E van Ethiopie tot de E van Energie. 'Modern Ethiopian music enters the global sound-system!', zo introduceerde Francis Falceto destijds zijn legendarische serie. De hedendaagse variant heet wellicht de Entoto Band. Hier en daar schots en scheef, soms uit de rails lopend maar telkens verrassend en vernieuwend. Nog een beetje aangepunt en ze volgen het spoor dat The Ex ooit uitstippelde: vol bravour voorzien ze een respectabele oude traditie van onweerstaanbaar nieuw elan.

Concerten:

Entoto Band
17 mrt - Arnhem, Luxor Live
01 apr - Wormerveer, Groote Weiver
09 apr - Apeldoorn, Gigant
15 apr - Vuren, Lievelinge
11 mei - Haarlem, Patronaat
13 mei - Leiden, De X
03 jun - Edam, Kaaspop
17 jun - Middelburg, Jazzfestival

Albums:



Meer informatie over Minyeshu: Stroom

Meer informatie over Entoto: Entotoband