Roots aan de Zaan programmeert al zes jaar lang concerten van toonaangevende artiesten uit de wereld van de folk en aanverwanten, zoals singer-songwriters. Niet zelden weten ze de crème-de-la-crème te strikken voor een concert in Zaandam. Martin Simpson, The Unthanks, Cara Dillon, Eric Taylor, Julie Murphy, Altan, Magna Carta, Fotheringay en vele anderen passeerden al de revue. Afgelopen zaterdagavond had de Zaanse club een heuse klapper in de aanbieding in de gedaante van Martin Carthy, pionier van de Britse folkbeweging in de jaren zestig, en zijn inmiddels al even beroemde dochter Eliza.
door Ton Maas (tekst en foto's)
Hij oogt fragiel, maar zijn krachtige stem en zijn uit duizenden herkenbare gitaarspel, statig en trefzeker, weerspreken die indruk meteen zodra hij en dochter Eliza beginnen aan hun optreden bij Roots aan de Zaan, een concert dat pas na dik twee uur zal eindigen. De Carthy’s – vader Martin (MBE), moeder Norma (Waterson) en dochter Eliza – staan in Engeland te boek als ‘royal family of folk’, maar aan decorum hebben ze lak. Dus wordt er onderhoudend gekletst met het publiek en ook onderling, tijdens vaak aandoenlijke of juist hilarische vader-dochtermomenten.
Onder elkaar
Een heel enkele keer struikelt Martin toch over een akkoord, zoals in het trage intro van Happiness. Met een grijns breekt hij zijn spel af, loopt naar voren en begint ten overstaan van het publiek zijn vingers te tellen. Ze zijn er allemaal nog. Als Eliza dan eindelijk aan de beurt is om aan het eerste couplet te beginnen, is zij het die onderbreekt en zegt: ‘O ja, mijn vader vroeg me of ik jullie wil vertellen dat dit nummer is geschreven door Molly Drake.’ ... ‘De moeder van Nick’, voegt ze er nog aan toe, hoewel er waarschijnlijk niemand in de zaal zit die dat nog niet wist. Dit zijn fans, die het repertoire van de Carthy’s kennen als ware het hun broekzak.
Traditie in beweging
Maar niet iedereen kent de verhalen achter de songs, dus wordt er aandachtig geluisterd naar de nadere toelichtingen. Eliza vertelt hoe ze gefascineerd is geraakt door de betrekkelijkheid van waarheden. Vandaar The Moral of the Elephant, een bewerking van het beroemde gedicht van John Godfrey Saxe over vijf blinden die op de tast mogen kennismaken met een olifant, elk via een ander lichaamsdeel. Het gesprek over hun bevindingen eindigt in gekrakeel over wat een olifant voor iets is. ‘They’re all right, and they’re all wrong. It’s just like religious wars’, aldus Eliza. Ook legt ze uit hoe liederen in de loop der tijd uiteenvallen in fragmenten die soms een eigen leven gaan leiden, of juist samenklonteren tot nieuwe vertellingen. De traditie is iets levends.
Folk als aanklacht
Zo kent het lied Waking Dreams vele gedaanten. Eliza: ‘It’s been a religious hymn and even a murder ballad, but for me it’s a song about lost love.’ Ze vergeet nog te vermelden dat je er zelfs actuele misstanden mee aan de kaak kunt stellen, zoals Chris Wood enkele jaren geleden deed met zijn versie, Hollow Point. Toen werd het een vlammende aanklacht tegen de manier waarop Britse veiligheidstroepen na de aanslag in de Londense metro een Braziliaanse elektriciën neerschoten die per abuis werd aangezien voor terrorist.
Speels boven meesterschap uit
Het is een voorrecht om echt grote artiesten als de Carthy's aan het werk te zien. Met gestaalde perfectie heeft het weing of niets te maken, wel met doorleefd vakman/vrouwschap. De ongedwongenheid van hun optreden zou de indruk kunnen wekken dat het allemaal vanzelf gaat, maar wie zelf enige ervaring heeft met musiceren weet wel beter. Eerst is er de lange weg naar meesterschap, voordat je er speels bovenuit kunt stijgen, zoals Eliza en haar vader in de Verkadezaal van Fluxus demonstreren. Zonder merkbare inspanning weten ze de aandacht van hun publiek twee uur lang vast te houden.
Een 'hit' tot besluit
Dat er toch sprake is van enig protocol, blijkt heel terloops bij de toegift. Met een olijke blik in de ogen vertelt Eliza dat haar moeder ooit heeft bepaald dat ze voortaan gewoon op het podium zullen blijven staan tijdens het laatste applaus. 'Nergens noor nodig, al dat heen en weer lopen!' Waarop Martin vervolgt: 'Jullie hebben de hele avond moeten luisteren naar de meest obscure liedjes. Maar tot slot zullen we één heel beroemd nummer zingen!' 'En het is niet Scarborough Fair!' grapt Eliza er nog snel doorheen, maar de onmiskenbare groove van John Barleycorn is dan al overduidelijk te horen.
www.eliza-carthy.com
Martin Carthy fansite
www.rootsaandezaan.nl
Komende concerten bij Roots aan de Zaan:
12 okt – The Poozies, De Kleine Waarheid, Zaandam
04 nov – The Jigantics, De Kleine Waarheid, Zaandam
01 dec – Gryphon, De Vermaning, Zaandam
21 dec – Mathúna, Tourish & Bracken, De Kleine Waarheid, Zaandam
20 jan – Chimera, De Kleine Waarheid, Zaandam
10 feb – Jez Lowe, De Kleine Waarheid, Zaandam
02 mrt – CCC inc., De Vermaning, Zaandam
22 mrt – TRADarr, De Vermaning, Zaandam
12 apr – The Henry Girls, De Vermaning, Zaandam
17 mei – Lore, De Kleine Waarheid, Zaandam
31 mei – The Young ‘Uns, De Kleine Waarheid, Zaandam
