door Charlie Crooijmans

 

Waar komt je fascinatie voor ladino vandaan?
Zelf spreek ik geen Ladino maar wel Spaans en dat staat er niet ver vanaf. Er is in onze familie een connectie met Spanje. Mijn Marokkaanse, joodse grootvader is een afstammeling van de joden uit Spanje die in Marokko terecht zijn gekomen. Om het land Israël te bestendigen werd van iedereen geacht Hebreeuws te spreken en een nieuwe identiteit aan te nemen. En dat is zo’n zonde! In mijn eigen zoektocht naar mijn identiteit heb ik ontdekt dat ik me het meest thuisvoel in deze cultuur, het zit gewoon in mijn bloed.

Wanneer ben je begonnen met zingen?
Volgens mijn moeder begon ik al met zingen toen ik één jaar oud was. Zelf zong zij ook altijd wiegeliedjes die ik dan weer nadeed. Als ik behoefte voel om me uit te drukken, doe ik dat met zingen. Als teenager ben ik begonnen met het schrijven van liedjes. Op school zat ik in een koor en buiten school deed ik op mijn 17de mee aan muziektheater over sefardische joden. Het emotioneerde mij enorm om deze muziek te horen. Mijn leraar heeft me heel erg gestimuleerd om er iets mee te doen. In het leger heb ik voor de troepen popliedjes gezongen, maar daar heb ik echt niets mee. Door mijn partner Joe Taylor ben ik liedjes gaan schrijven. Ik kom dan aan met een melodie die ik voor mezelf opneem en hij gaat ermee aan de slag.

Heb je ook lessen gehad?
Nee, ik heb geen les gehad in het zingen van ladinoliedjes; ik heb wel veel geluisterd naar oude opnamen van traditionele ladinoliedjes. Ik heb door zelf te experimenteren mijn eigen stijl gevonden. Wel heb ik zangles gekregen, zodat ik mijn stem technisch gezien op een goede manier kan gebruiken. Ik heb geleerd hoe ik kan vermijden om de kopstem te gebruiken. Als je een operatechniek gebruikt is het veel comfortabeler dan wat ik nu doe, maar het is gewoon mooier en aardser. Ik heb ook twee jaar les gehad in religieuze gezangen om meer vertrouwd te raken met de Arabische toonladders. Nu wonen Joe en ik een paar maanden in Sevilla waar we dieper in de wereld van de flamenco duiken. Ik volg lessen bij een aantal gerenommeerde flamencozangers, en dan wel zang in een meer pure en verfijnde vorm, niet dat geschreeuw, want daar houd ik niet van.

Waar komen de teksten van jouw liedjes vandaan?
Op het album zijn de teksten van mijn moeder afkomstig. Zij schrijft ze in het Hebreeuws en ze zijn vertaald door Matilda Koén-Sarano in het Ladino. Matilda staat bekend om haar gigantische verzameling ladinogedichten en -liedjes en ze heeft zelfs een woordenboek samengesteld ter behoud van de taal. Mijn moeder schrijft eigenlijk al heel lang gedichten. Toen ik tien was vond ik een dichtbundel die me diep raakte en die van mijn moeder bleek te zijn. Volgens haar stelt het allemaal niet zo veel voor. Ze is een echte perfectionist, dat heb ik trouwens van haar geërfd, en ze heeft hoge verwachtingen van mij.

Waar gaan de liederen over?
Ze gaan over liefde en onschuld. Ze zijn ook melancholisch van aard, zoals het nummer La Galana i la Mar, een traditioneel huwelijkslied. Een huwelijk heeft iets triests, want de moeder verliest haar kind. Zoals mijn moeder mij moest missen toen ik naar Engeland vertrok op mijn 18de. Joe en ik zijn in Israël gaan trouwen, waar de twee families elkaar hebben leren kennen tijdens de Marokkaanse ceremonie die drie dagen lang duurde.

De cd heet The Beauty and the Sea en Mor Karbasi wordt bijgestaan door Joe Taylor op akoestische en elektrische gitaar, Andres Ticino op percussie, Fred Thomas op piano en bas, Jorge Bravo op flamencogitaar, en door een groot aantal gastmusici waaronder Trilok Gurtu op percussie.

Bekijk hier de MixedWorldMusic.com YouTube Playlist, met haar live-optreden tijdens Vrije Geluiden, 7 november 2010, en een interview.

Mor Karbasi  is te zien op de volgende podia tijdens de serie World Sessions

13 november, 20.00 uur: Vredenburg, Utrecht
18 november, 20.30 uur: Korzo, Den Haag
19 november, 21.00 uur; Podium Mozaïek, Amsterdam
20 november, 20.15 uur: De Doelen, Rotterdam
21 november, 20.00 uur: Theaters Tilburg
23 november, 20.00 uur: De Oosterpoort, Groningen
 

World Sessions site.