Op 10 en 11 deceember komt Ojos de Brujo naar Nederland voor hun allerlaatste optredens. De band kondigde bij de release van hun nieuw album Corriente Vital - 10 Años aan dat ze nog een jaar zouden touren om vervolgens te stoppen. Nu is het zover. Bij de release van hun laatste studioalbum, Aocaná, deed MixedWorldMusic een uitgebreid interview met de band. Het Catalaanse mestizocollectief keerde met die cd terug naar hun basis van rumbafunk, en naar de onderbuik. ‘De toon van de cd is hoopvol, geruststellend, alsof we tegen een baby praten.’

door Elda Dorren

‘Jongens, naar binnen, het interview begint!’ roept bandleider Xavi Turull uit het raam. Buiten op het dakterras spelen trompettist Carlos Sarduy en percussionist Max Wright druk lachend een partijtje tafeltennis. ‘En doe de deur achter je dicht als je binnenkomt’, moppert hij er nog achteraan.

In zijn ruime, statige appartement in hartje Barcelona – een leefbaar ratjetoe van vertrekken vol mozaïeken en kleurrijke schilderijen, felgekleurde deurposten, opgestapelde instrumentkoffers, een nieuwsgierige Perzische kat en een studio met percussie-instrumenten uit alle windstreken – schuift ook dj Panko aan, die samen met Turull en gitarist Ramón Jimenez de grondvesten van de groep vormt.

Snapshot van het nu
Op het moment van dit gesprek is de nieuwe plaat van Ojos de Brujo (de ogen van de tovenaar) al opgenomen, maar nog niet volledig gemixt. Zelfs de titel is nog niet definitief. ‘Het wordt hoogstwaarschijnlijk Aocaná’, vertelt Turull. ‘Dat betekent ‘nu’ in het Caló (de taal van de Spaanse zigeuners; red.). Aanvankelijk wilden we hem Garlochí noemen, wat ‘hart’ betekent, maar drie platen die Barí, Techarí en Garlochí heten, dat vonden we toch een beetje truttig klinken’, lacht hij.

Naast de typische Ojos de Brujo-sound – energieke rumba Catalana en andere flamencostijlen, vermengd met funk, hiphop, drum ’n’ bass en percussieve baslijnen – wordt de nieuwe cd gekenmerkt door een warme, ongedwongen, bijna jazzy sfeer met veel koper en toetsen; een opvallend contrast met de notendichtheid en nervositeit van Techarí, hun megasucces van drie jaar geleden.

‘Deze plaat wilde niet rebels zijn, niet per se breken met conventies, zoals ons eerdere werk’, aldus Turull. ‘Er zit meer liefde in.’ Wright haakt in: ‘Hij heeft een meer volwassen geluid. Alsof er een snapshot is genomen van de band, een momentopname van hoe we ons voelen. Vandaar dat ‘nu’ als titel. Techarí was de culminatie van ons kunnen; nu hebben we gewoon de plaat gemaakt waar we zin in hadden. Een plaat die harmonischer, rijker is. Met echte liedjes.’

Uit het hart
Vier van de nummers zijn geschreven door zangeres Marina Abad en de Cubaanse trompettist Sarduy, die vorig jaar samen een zoontje kregen. Panko: ‘Ook dat is de plaat: een afspiegeling van de energie van twee verliefde mensen en hun pasgeboren kind. De toon van deze cd is hoopvol, geruststellend, alsof we tegen een baby’tje praten. Dat is wat de wereld op dit moment nodig heeft: liefde en warmte. Wat mij betreft is dit de mooiste plaat die we ooit gemaakt hebben. Hij komt recht uit ons hart.’

Met de verliefdheid van Carlos Sarduy kwam ook zijn achtergrond mee. Hij speelt niet alleen trompet op de plaat, maar ook piano en waar nodig timbales. Turull: ‘Carlitos begon als invaller voor op tournees, maar is nu echt een bandlid met flink wat invloed. Door meer de Caribische kant op te gaan, klinkt onze muziek een stuk warmer. Hij verrijkt echt ons geluid.’ Sarduy zelf is overigens nergens meer te bekennen. ‘De basis van onze muziek blijft hetzelfde’, besluit Turull, ‘maar ze klinkt wel steeds meer latino.’

Echt geslaagde fusion
Hoewel de bandleden van Ojos de Brujo beweren op Aocaná geen conventies te hebben willen doorbreken, staat de plaat vol interessante muzikale wendingen en originele collaboraties. Zo is het nummer Tantas Flores een onwaarschijnlijk duet – gedeeltelijk opgenomen in Bangalore, Zuid-India – van de Karnatische zangeres R.A. Ramamani en flamencozanger Duquende. Begeleid door de kenmerkende vette baslijnen van de band, is het een zeldzaam geval van echt geslaagde fusion.

Voor het stuk Busca lo Bueno heeft Ojos de bekende Cubaanse timbagroep Los Van Van een rumba in vijfkwartsmaat laten uitvoeren in songoformaat. Al even gewaagd is Corre Ve y Dile, waarin gastpianist Chano Domínguez de flamencostijl soleá por bulerías doorkruist met een Afro-Cubaanse tumbao; de ritmische contrasten brengen een verrassend experimenteel effect teweeg.

Verder zijn er memorabele gastoptredens van latinjazzdrummer Horacio ‘El Negro’ Hernández, de Cubaanse pianist Roberto Carcassés en flamencoslagwerker Roger Blavi, en een geslaagde bijdrage van de veelbelovende rapper Tote King uit Sevilla en de Cubaanse rapper Kumar uit Barcelona. En dan is er nog een intro van Turull met Cubaanse batádrums, alsmede het luie, laid-back Lluvia met veel effecten en scratching. Voor de mix van dit alles tekende wederom de New Yorkse geluidstechnicus Jim Janik, die eerder Techarí voor zijn rekening nam.

‘Ja, er is weer geweldig samengewerkt, dat valt niet te ontkennen’, zegt Turull, die samen met Wright bijna alle percussie voor zijn rekening neemt. ‘We blijven natuurlijk wel de uitdaging zoeken. En we hebben geluk dat we zo veel fantastische muzikanten kennen en telkens weer ontmoeten. Voor de liveoptredens zoeken we nu nog een latinblazer en een drummer, want de vorige, Sergio Ramos, is ermee opgehouden.’

Wereldwijde licentie
Voor het eerst in hun bestaan is Ojos de Brujo gestopt met touren om nieuwe nummers te componeren en op te nemen. ‘Normaal gesproken doen we dat altijd on the road’, vertelt Panko. ‘Maar dit keer waren we gedwongen te stoppen vanwege de zwangerschap van Marina. En het was ook nodig. We hadden al jaren geen rustpauze genomen. We hebben een huisje gehuurd op het platteland en daar ontspannen bij elkaar gezeten en gemusiceerd. Hoewel, ik was er niet bij!’, lacht hij. ‘Ik was namelijk negen maanden lang de hort op met het Ojos de Brujo-soundsystem om de toko draaiende te houden. Er moest immers wel brood op de plank blijven komen. We hebben het werk verdeeld tussen het front en de thuisbasis.’ ‘Hoewel soms niet helemaal duidelijk was wie nou het front was en wie de achterblijvers’, vult Turull grijnzend aan.

De leden van Ojos de Brujo – met name Xavi Turull – hebben vanaf het begin al hun cd’s, videoclips en dvd’s in eigen beheer uitgebracht en deden zelf altijd al hun eigen (tour)management en boekingen. Door het grote en wereldwijde succes van de laatste jaren werd het hen allemaal een beetje te veel. ‘Daarom hebben we nu, naast onze distributiedeal met Pias, ook een wereldwijde licentie met Warner voor onze nieuwe plaat. We hebben een paar slechte ervaringen achter de rug met distributeurs in Colombia en Argentinië en kunnen vanaf hier niet alles controleren. We willen onafhankelijk zijn, maar we willen ook groeien en de Latijns-Amerikaanse markten aanboren. Daarom hebben we de concessie aan onszelf gedaan om met een grote platenmaatschappij in zee te gaan.’

Wright: ‘We hebben besloten om de komende tijd minder concerten te doen, maar dan wel op plekken die wij zelf kiezen. Genieten in plaats van achter onszelf aan rennen. We willen weer artiesten zijn en niet langer impresario’s.’

Minder geëngageerd zijn de Brujos er niet op geworden. Hun linkse punkhouding is nog steeds duidelijk aanwezig in de songteksten, zoals in Tantas Flores, een nummer over sterke, onafhankelijke vrouwen. Of in het enigszins sinister klinkende Una Verdad Incómoda (An Inconvenient Truth) over klimaatverandering, armoede en de martelingen in de Amerikaanse militaire gevangenis van Guantanamo Bay. Cuba is bij Ojos de Brujo werkelijk op álle niveaus aanwezig.

Dit interview is eerder gepubliceerd in Mixed Wereldmuziek Magazine 8, voorjaar 2009

concert 2011
10 december, Paradiso, Amsterdam
11 december, Tivoli, Utrecht

concert 2010
21 november, A Bigger Bang, onderdeel van Tromp Percussion, Muziekgebouw Frits Philips Eindhoven. De percussionisten van Ojos de Brujo doen die avond ook mee in The World Drummers Ensemble.

cd’s
Aocaná (Diquela, 2009), Techarí (Diquela, 2006), Barí: Remezclas de la Casa (La Fábrica de Colores, 2003), Barí (Diquela, 2002), Vengue (Edel Records, 1999). Het nieuwe album Corriente Vital, is in Spanje inmiddels uitgebracht. Luister naar Correinte Vital op het Spotify kanaal van MixedWorldMusic.

dvd’s
Techarí Live (cd/dvd, 2007, Diquela), Girando Barí (2005, La Fábrica de Colores)

www.ojosdebrujo.com