door Saskia Bender - foto's Hans Speekenbrink

Nadat de toeschouwers – tijdens een bezielde set – zijn gegrepen door het sfeervolle spel van Mercan Dede en diens virtuoze jonge groepsleden, vertelt de bandleider over deze groep veelbelovende musici waarmee hij zich ditmaal heeft omringd. ‘The new generation' noemt hij ze, want tijdens zijn vorige tournee werkte hij met mensen die een generatie ouder waren.

Dede heeft duidelijk nieuwe inspiratie gevonden, want in 2007 zei hij nog dat hij zou stoppen met de muziek; dat hij na vijftien jaar in de muziekbusiness tuinier of kok zou worden. Gelukkig is hij terug, want, zegt hij: ‘Ik was een verschrikkelijke kok!’

Dat is niet alleen mooi voor mensen die hem waarderen als musicus en componist, en als bandleider, maar ook voor Turkije – hij is immers een soort ambassadeur van de Turkse muziek? Dede echter vindt die titel te veel eer. ‘Ik ben gewoon muzikant. Toevallig heb ik projecten gedaan die namens ons land werden gepresenteerd, maar ik ben slechts een simpele kunstenaar.’

Rumi geciteerd

Het feit blijft dat Mercan Dede de traditionele Turkse muziek toegankelijker heeft gemaakt door elektronica, beats en loops toe te voegen, en met heel verschillende musici samen te werken. Dede vertelt dat dat niet alleen internationaal zo is, maar ook binnen Turkije zelf. Zijn eigen generatie luisterde toen ze jong was vooral naar moderne Turkse popmuziek. Dede heeft geleerd een nieuwe taal te creëren door moderne en traditionele elementen te combineren. ‘Je moet de roots van je cultuur niet simpelweg kopiëren, maar midden in het heden zetten.’ Hij citeert de grote soefi-filosoof Rumi die zei: ‘Het verhaal van gisteren hoort in het verleden, vandaag moet je een nieuw verhaal vertellen.’

Terug in de tijd. Dede was begin twintig, hij was naar Canada verhuisd om te studeren en werkte als schoonmaker in een club. Op een avond bleek de dj ziek te zijn en de eigenaar zei tegen Mercan dat hij dan maar moest draaien. Het was een afschuwelijke avond voor het publiek, maar Dede ontdekte dat dit zijn passie was: ‘Ik vond het geweldig!’

Ney met elektronica

In die tijd ontdekte hij cross-overprojecten als de muziek van Peter Gabriel voor The Last Temptation of Christ en Nusrat Fateh Ali Khan met Massive Attack. Dat gaf hem het idee om Turkse muziek en het geluid van de ney die hij bespeelde, samen te voegen met elektronische muziek. Het bleek een heel natuurlijk proces te zijn.

Inmiddels is hij alweer meer dan vijftien jaar bezig. Er is inderdaad een periode geweest waarin Dede erover dacht om te stoppen met de muziek, maar dat had te maken met de commerciële kant van zijn werk – het continue touren en het managementwerk dat hij er nog bij deed. Hij vond het moeilijk om zijn artistieke integriteit te behouden, om muziek te maken vanuit zijn gevoel in plaats van vanuit commerciële overwegingen.

Maar nu hij de organisatorische kant gescheiden heeft van de artistieke, geniet hij weer volop van het werk. ‘In de muziek kan ik mezelf zijn, kan ik iets goeds en eerlijks uitdragen. Wat heb je aan virtuositeit of succes als je niet vanuit een simpele, bescheiden basis iets moois kunt geven aan je publiek? Het moet uit je hart komen.’

Luister naar het hele interview dat Saskia Bender met Mercan Dede deed in de Mixed Media Lounge tijdens Music Meeting, opgenomen door Radio 6.

Sounds of Love
In het kader van Europese Culturele Hoofdstad Istanbul presenteert het Goethe-Institut een uniek galaconcert, uitgevoerd door het Mercan Dede Ensemble met drie zeer speciale gasten. Voor Sounds of Love brengt Mercan Dede zijn eclectische ensemble samen met drie kunstenaars uit de gebieden literatuur, muziek en dans, om een mix van verschillende disciplines, artistieke tradities en stijlen te creëren. Auteur Elif Shafak zal fragmenten lezen uit haar recente roman Love, terwijl de jonge zangeres en pianiste Karsu Dönmez en de danser Kadir ‘Amigo’ Memis een uniek tintje aan de magische gebeurtenis zullen toevoegen.
 
concerten
In het kader van Turkey Now!: (live/dj-set Arkin Allen Tribal Duo (ft DJ Mercan Dede + percussionist) + DJ's Flohil & Smit )

29 maart, Sugar Factory, Amsterdam 
30 maart, De Nieuwe Oogst, Rotterdam

Mercan Dede Istanbul Quartet
1 oktober 2011, Bozar Brussel
 

Mercan Dede - Sounds of Love
25 juni 2010: Koninklijk Circus, Brussel
www.cirque-royal.org