Tijdens het Antillen Festival in Rotterdam en Amsterdam ontvangt zangeres Izaline Calister de door haar bewonderde Oswin Chin Behilia, nestor van het Papiamentse lied. Vorig najaar was hij met zijn band hier voor optredens ter gelegenheid van het verschijnen van de geprezen cd ‘Liber’. MixedWorldMusic.com sprak toen met hem over zijn album.

door Ben Ackermans

‘Normaliter ben ik een vrij vriendelijk mens’, zegt Oswin Chin Behilia. Die uitspraak bevreemdt, want in twee uur gesprekstijd wekt de Curaçaose zanger geen moment de indruk dat hij ook anders dan vriendelijk kan zijn. Jazeker, Behilia heeft z'n hart op z'n tong. Hij spaart zijn eigen geliefde land niet – en Nederland al helemaal niet – als hij vertelt over hoe het er de laatste jaren op Curaçao aan toe gaat. Maar het zijn geen botte of hatelijke uitspraken. Op de een of andere manier blijft zijn kritiek charmant klinken.

Zo is het ook op de drie albums met social lyrics’die de nu 71-jarige troubadour liet verschijnen sinds hij begin deze eeuw de muzikale draad weer oppakte. Oswin Chin Behilia had toen al een lange loopbaan als gitarist en bandleider achter de rug. Maar hij was ook festivalorganisator, dertien jaar de host van het sociaalkritische tv-programma Tele Patria, én hij was een tijdje politicus, gedeputeerde zelfs. Eén zetel bezette hij met zijn partij Nos Patria. Een vreemde eend in de bijt: ‘Ik ging naar de mensen van de straat toe, wilde weten waar zij mee zaten. Ik hoorde van alles, maar kreeg geen steun. Andere partijen deden alsof ik spoken zag.’

Gezongen verzet
In de jaren negentig was dat. Een korte politieke carriére, maar Behilia kijkt er met gemengde gevoelens op terug. ‘Ik ben geen politiek dier. Om politicus te zijn moet je goed kunnen liegen. Maar ik heb er ontzettend veel van geleerd. Daar lag de basis van mijn latere verzet.’ Dat verzet zit dus in zijn liedjes. ‘De misstanden die ik aantrof lagen me zwaar op de maag. Ik moest dat kwijt, dus dacht ik: weet je wat, ik ga weer liedjes schrijven. Ik wilde voorkomen dat er als ik dood ga, niemand geweest zou zijn die vastlegde wat er loos is. Daarom ben ik zo expliciet.’

Inderdaad, de teksten van de nummers op (bijvoorbeeld) het vorig jaar verschenen album Liber zijn scherp. De corruptie op Curaçao stelt Oswin Chin Behilia aan de kaak, maar ook de in zijn ogen nauwelijks verholen grip die Nederland weer op het eiland heeft sinds daar voor een status aparte gekozen is. ‘Permanente technische bijstand’ heten de diensten die de voormalige kolonisator aanbiedt. Maar voor hem is het duidelijk: ‘Jullie blijven bij ons op de stoel zitten.’ En hij kritiseert de manier waarop Nederland omgaat met Antillianen die in het lage landje ontspoord zijn. ‘Terugsturen zonder sociaal vangnet, dat ontwricht onze maatschappij.’

Heeft hij dan geen dubbel gevoel wanneer hij in Nederland optreedt, voor een publiek dat ook nog eens grotendeels uit Nederlanders bestaat? ‘Ik ben geen haatdragend iemand. In elk land is het volk goed. Maar ik wil wel zaken blootleggen. Het gaat om de politieke figuren, van u en van ons.’

Enorme braindrain
‘Bijten en blazen’, zegt Behilia, was de manier waarop hij destijds op tv in zijn talkshow sociale problemen aan de kaak stelde. Hij vond de balans om wel te zeggen waar het op stond, maar net niet te vaak. Eigenlijk is iets soortgelijks aan de hand in zijn liedjes, die een aandoenlijk lichtvoetige verpakking hebben. De melodieën fladderen na twee keer beluisteren rond in je hoofd, en zie ze er dan maar eens uit te krijgen.

Maar goed, zelfs het vrolijkste Caribische walsje verbergt niet wat Oswin Chin Behilia kwijt wil. Zoals hij tijdens het gesprek allervriendelijkst de tijd neemt om dingen te zeggen als: ‘Op Curaçao zijn we de fokfarm voor Nederland. Ieder jaar gaan driehonderd bursalen weg. Jongeren van tussen de zestien en achttien, een leeftijd waarop ze het meest gevoelig zijn voor een cultuurshock. Ze jagen een luchtkasteel na, terwijl ze hÍer moeten zijn. Een groot deel raakt in Nederland verloren, zonder ouders, veel feesten, drugs, en met studieschulden die verhinderen dat ze terugkeren. Een enorme braindrain.’

Hij weet het, dat zijn geen populaire teksten. ‘Maar het is wel de waarheid, en ik ben een van de weinigen die het durft te vertellen. Ik neem de kans om alle dingen te zeggen die ik wil. Er zijn wel pesterijen, maar ze kunnen me niet stoppen.’ En energie genoeg nog. ‘Ik heb dan wel de zeventig bereikt, maar ik voel me nog vijftig.’

Speeldata Oswin Chin Behilia met Izaline Calister - Antillen Festival
14 mei: Tropentheater Amsterdam 
15 mei: De Doelen Rotterdam

Kijk hier naar een video van de opname bij Vrije Geluiden van de song Buta la Pasta.

Bekijk ook de site van Radio 6, waar MixedWorldMusic.com medewerker Mattie Poels een uitgebreide toelichting op het festival plaatste, voorzien van audio en video.

Informatie over tickets op de site van het Antillen Festival zelf