Gisteren werd bekend dat de Britse folkzangeres Norma Waterson op 82-jarige leeftijd is overleden aan de gevolgen van een longontsteking. Samen met haar zus Elaine (Lal), broer Mike en neef John Harrison vormde ze begin jaren zestig The Watersons, de groep die aan de wieg stond van de Britse folkrevival. Norma bleef tot op hoge leeftijd actief als zangeres. In 2016 ontving ze tijdens de BBC Radio 2 Folk Awards een Lifetime Achievement Award.

door Ton Maas

Frost and Fire, het debuutalbum van The Watersons, sloeg in 1965 binnen de destijds nogal behoudende Britse folkwereld in als een bom. Hun ongepolijste, meerstemmige zang zonder enige instrumentale begeleiding stond namelijk in schril contrast met de gekunstelde manier waarop volksliedjes meestal ten gehore werden gebracht. The Watersons lieten zich juist inspireren door de rauwe stemmen van volkszangers zoals die op veldopnamen in archieven te vinden waren.

Familiebedrijf
In 1972 trouwt Norma met een andere Britse folklegende, zanger en gitarist Martin Carthy, die zelf ook nog enige tijd deel uitmaakt van The Watersons. Begin jaren negentig vormen zij samen met hun dan vijftienjarige dochter Eliza een nieuw familie-ensemble dat zo mogelijk nog succesvoller wordt dan The Watersons: Waterson-Carthy. Engeland heeft daarmee voor het eerst een ‘Royal Family of Folk’.

Vrouw van de wereld
Ondanks haar diepe ontzag voor de traditie, was Norma te zeer een vrouw van de wereld om zich erdoor te laten inperken. Op haar eerste, titelloze soloalbum uit 1996, vertolkt ze al meteen een aantal songs van eigentijdse artiesten als Jerry Garcia, Oscar Brown Jr., Ben Harper en Elvis Costello. Op The Very Thought of You uit 1999 voegt ze daar nog een klassieker als Over The Rainbow aan toe, maar ook nummers van Freddy Mercury en Nick Drake. Ook als crooner stond ze zogezegd haar mannetje, zoals ze demonstreerde met een soepel swingende interpretatie van The Very Thought of You. Haar derde en laatste soloalbum Bright Shiny Morning markeerde een terugkeer maar de traditie, maar ze bleef uitstapjes over de grens maken op de albums die ze vervolgens met dochterlief opnam.

Perikelen
Norma’s broze gezondheid speelde haar al jaren parten. In 2010 liep ze door een enkelblessure bloedvergiftiging op en raakte vier maanden lang in coma, waarna ze opnieuw moest leren lopen en praten. Ook de pandemie ging niet ongemerkt aan haar voorbij, want in haar segment van de muziekbusiness worden nu eenmaal geen fortuinen verdiend, ook al ben je een beroemdheid met een MBE als echtgenoot. Norma en Martin werden zelfs zo hard door de coronacrisis geraakt dat dochter Eliza zich vorig jaar genoodzaakt zag een fundraiser te organiseren om haar ouders door de winter te helpen.

Diepe emotie uit klein gebaar
Norma’s ‘geheim’ was zonder twijfel haar bijzondere stem, ongeschoold en volkomen naturel. Ze beschikte over het ongrijpbare vermogen om schijnbaar moeiteloos en zonder aangezette expressie diepgevoelde emoties over te brengen, een vermogen dat alleen maar leek te groeien naarmate de jaren verstreken. Ondanks haar kenmerkende ‘restraint’ weet ze als bijna tachtigjarige de dramatiek van Tom Waits’ Strange Weather subliem te herscheppen, zoals te horen is op Anchor, het laatste album dat ze samen met Eliza maakt. De Grande Dame van de Britse folk is niet meer, maar leeft door in haar albums. Gelukkig kunnen we daardoor van haar unieke gave blijven genieten