Joe Boyd
Joe Boyd
Lucy Duran
Jerry Boys
Donika Pecallari
Chris Eckman


Joe Boyd vertelt het verhaal achter Saz'iso Nederlandse première op International Music Meeting 2018 woensdag 16 mei, 2018

De Amerikaanse producer Joe Boyd is al meer dan vijftig jaar lang op zoek naar muzikale parels. De eerste daarvan vond hij in 'Swinging Britain' in de gedaante van Pink Floyd, met wie hij hun debuutplaat 'Arnold Layne' opnam. De allernieuwste diepte hij op uit het zuidelijk bergland van Albanië, resulterend in het gelauwerde album 'At Least Wave Your Handkerchief At Me...' van de door hem bijeengebrachte formatie Saz'iso. Pieter Franssen sprak met Boyd over de totstandkoming van dit bijzondere project dat haar Nederlandse première krijgt op Music Meeting, zondag 20 mei. Hij vroeg ook opnametechnicus Jerry Boys en platenbaas Chris Eckman naar hun ervaringen.


door Pieter Franssen

De eerste vraag moet natuurlijk zijn hoe Joe Boyd deze toch redelijk obscure muziek heeft ontdekt. 'Ik had er ooit wel eens enkele opnamen van gehoord en was daardoor geïntrigeerd geraakt, maar nooit iets mee gedaan. Dus toen ik de kans kreeg om samen met mijn vriendin Lucy Duran, een bekende Britse wereldmuziekexpert, naar een feestje te gaan met traditionele muzikanten in het zuiden van Albanië te gaan, greep ik die. Daar ontmoette ik Edit Pula en Andrea Goertler, die zich al heel lang met veel passie inzetten voor het behoud van deze unieke traditie. De samenwerking met deze mensen leidde uiteindelijk tot de vorming van Saz'iso en de productie van het album At Least Wave Your Handkerchief At Me....
 Ik ben zelf geen muzikant of musicoloog. Ik kan alleen maar zeggen dat ik deze muziek altijd heel fascinerend vond. En mijn ervaring met het werken aan dit project bevestigde mijn vermoeden dat er veel lagen waren die blootgelegd en onderzocht konden worden.'

De rol van Lucy Duran
Hoe belangrijk was het aandeel van BBC researcher en programmamaakster Lucy Duran? 
'Lucy speelt al ruim dertig jaar lang een belangrijke rol in de wereldmuziek. Heel wat bijzondere opnamen van muziek uit bijvoorbeeld Mali waren zonder haar nooit tot stand gekomen. Niet alleen als programmamaker, maar ook als producer, coproducent of anderszins speelt ze vaak een sleutelrol bij de totstandkoming en dit is geen uitzondering. In dit geval begon het met een e-mail van Edit die aan Lucy voorstelde om een aflevering van haar radioprogramma World Routes te wijden aan traditionele muziek uit Albanië. Voor mij ging het in eerste instantie vooral om de unieke sound, maar dankzij Edit en Andrea heb ik inmiddels veel geleerd over de context en de inhoud. Andrea is al jaren werkzaam in Albanië en koestert een grote liefde voor deze muziek. Zij was het ook die in Tirana het gebouw van de voormalige filmacademie kende waar opnameleider Jerry Boys en ik onze studio hebben opgezet. Boys staat bekend om zijn ongeëvenaarde ervaring met liveopnames van akoestisch gespeelde traditionele  muziek.

De lange weg erheen
Jerry Boys: 'Ongeveer een jaar voordat de opnamen plaatsvonden, vertelde Joe me voor het eerst over dit project. Dat was eind 2015. Het heeft allemaal lang geduurd, deels om de benodigde fondsen te werven en deels om de juiste muzikanten bij elkaar te krijgen. Joe betrok me erbij omdat we al heel vaak hebben samengewerkt en omdat hij wist dat ik veel ervaring heb met het maken van opnamen in lastige situaties en met muzikanten die live met elkaar samenspelen.'


Joe Boyd (foto Ton Maas)

Teamwerk
Joe Boyd: 'Albanese saze is extreem emotionele muziek, die een grote rol speelt bij belangrijke gelegenheden zoals bruiloften en begrafenissen. Het team dat we hadden samengesteld, heeft geweldig werk verricht om de emotionaliteit van de muziek over te brengen op de plaat. Andrea werkte met de Albanese etnomusicoloog Vasil Tole aan het repertoire. Haar oren en gevoel voor deze muziek stonden centraal bij het opnameproces.'

Het oude ambacht in de studio
Jerry Boys: 'Andrea, Joe en ik hadden dat al besproken voor we naar Albanië vertrokken. Joe wilde dat we de muziek live zouden opnemen, zonder overdubs, clicktracks en andere studiofoefjes. Voor mij was vooral belangrijk dat we een ruimte met een goede akoestiek zouden vinden om op die manier te kunnen werken. Het was een tijdrovend proces, omdat we voor elk afzonderlijk nummer de beste opstelling van de muzikanten in de studio moesten vinden: degenen die samenspeelden, moesten steeds dicht bij elkaar zitten, het liefst in een halve cirkel rond de zangers. Aan het geluid is bijna niets toegevoegd, op een klein beetje extra galm na. Wat je op de plaat hoort, is zoals de muziek klonk in de studio. Ik luisterde zo vaak ik kon naar de repetities van de band, want ik wilde bij de opnamen juist hun interactie kunnen vastleggen.'

Traditie en moderniteit
Joe Boyd: 'Elk dorp had van oudsher een eigen isopolyfonie - vroeger geheel a capella. Aan het einde van de negentiende eeuw belandde de dorpsmuziek in de steden - net als elders in de wereld - en werden moderne instrumenten toegevoegd, zoals klarinet, viool en luit. De eerste stem zingt de melodie; de tweede improviseert daaromheen. Bij de instrumentale vorm van saze worden die rollen verdeeld tussen klarinet als eerste stem en de viool als tweede. En altijd is er een "iso" of bourdon, die meestal wordt verzorgd door stemmen of door de llaute (luit).'

Werving en selectie
'De selectie van het repertoire begon al tijdens het radioprogramma dat Edit en Lucy samen maakten voor de BBC. Edit kende zangeres Donika (foto), die op haar beurt Adriana Thanou inbracht. Vasil Tole stelde voor een man te zoeken voor de eerste stem, waarop Adriana wees op Robert Traio, met wie ze dertig jaar eerder tijdens festivals had samengewerkt. We wisten al dat de stemmen van Donika en Adriana perfect bij elkaar pasten, maar we wilden naast liederen ook een breed scala aan kabas en dansen uit de regio laten horen. Via Edit kwamen we uit bij violist Aurel Qyrio, afkomstig uit Korce, die al vele jaren samenwerkt met de drie andere instrumentalisten.'

No more crossovers
'We hebben veel meer opgenomen dan de nummers die uiteindelijk zijn gebruikt voor het album, maar dat is normaal – sommige combinaties werken beter dan anderen. We waren allemaal vastbesloten om live opnames te maken, zonder crossovers met gastmuzikanten van buiten en Jerry is een meester in dat soort opnames. Het is prettig om te merken dat deze onopgesmukte opnamen zo positief ontvangen worden in de wereldmuziekscene.'

Jong geleerd
'Van financiële ondersteuning vanuit de overheid, zoals die werd geboden in de jaren tachtig onder Hoxha en daarvoor, is al lang geen sprake meer. Albanezen houden nog altijd van de saze, maar het genre heeft niet meer de bekendheid en steun die het ooit genoot. Deze zangers, zangeressen en muzikanten behoren tot de laatste generatie die nog bij de oude meesters in de leer zijn geweest.'

Geen feest voor muzikanten
'Het was een voorrecht om met deze bijzondere muzikanten te mogen werken. En dankzij de oren en de technische kennis van Jerry is het allemaal fantastisch geregistreerd. Ook de reis was een bijzondere ervaring. De steden in het zuiden van Albanië zijn prachtig en het was geweldig om het gebied eindelijk beter te leren kennen. Voor de muzikanten is het helaas een ander verhaal. Die moesten op een bepaald moment allemaal ander werk zoeken, zoals het maken van kleding of muziekles geven. Donika en Adriana waren na het ineenstorten van de Albanese economie in de jaren negentig zelfs gedwongen het land te verlaten en wonen sindsdien in Athene, waar ze regelmatig optreden voor Albanese expats.'

Van binnen naar buiten
'Tana, het hartverscheurende lied over bandieten waarmee het album opent, is ontleend aan een oud verhaal dat mondeling is overgeleverd. Buiten Albanië kennen maar weinig mensen deze muziek en ik ben trots op het werk dat we gezamenlijk hebben verricht om deze onbekende muzikale parel aan een breder publiek te presenteren. We hopen dan ook dat veel mensen op 20 mei naar Nijmegen zulen komen om Saz'iso live te zien en horen optreden op de Music Meeting.'

Glitterbeat
Aan Chris Eckman, de baas van het inmiddels veelgeprezen wereldmuzieklabel Glitterbeat dat het album van Saz'iso uitbracht, de vraag of de puur traditionele muziek van Saz'iso volgens hem past in zijn catalogus. Eckman: 'Bij ons ligt inderdaad de nadruk op eigentijdse muziek uit West-Afrika, maar we hebben geen vastomlijnd profiel van hoe een Glitterbeatartiest zou moeten klinken. Worden we er diep door geraakt? Dat is het belangrijkste criterium. En dat geldt zeker voor de opnamen van Saz'iso waarmee Joe ons benaderde.'

Inspiratie en commercie
Was jij als Amerikaan, woonachtig in Slovenië, bekend met deze bijzondere maar uiterst obscure muziek uit het zuiden van Albanië? Eckman: 'Ik had in mijn leven heel wat balkanmuziek gehoord, maar dit nog nooit. Er is natuurlijk verwantschap met stijlen die ik wel ken, zoals uit het noordwesten van Griekenland en uit Bosnië, maar qua emotionele diepgang en melancholie spant dit toch echt de kroon, vooral in de opnamen die Joe en Jerry met hun team hebben gemaakt. Joe is voor mij echt een meester. Er was een tijd - in de jaren tachtig - dat ik elke plaat probeerde op te sporen die hij had geproduceerd. Zijn werk heeft me enorm geïnspireerd. Voor ons is het dus een grote eer om nu met hem samen te werken. Of het in commercieel opzicht een succesvol project is, interesseert me niet zo veel. Dit album gaat een lang leven tegemoet, want het overstijgt mode en trends. Maar het gaat heel goed hoor: grote festivals hebben al belangstelling getoond voor de groep.'

Lees nog veel meer over het fenomeen Saz'iso - en dan vooral over de historische context van dit project - elders op MixedWorldmusic, in het artikel: 
Saz'iso - wonderschone klaagzang uit Albanië 

Luister hier naar het album 
At Least Wave Your Handkerchief At Me - The Joys and Sorrows of Southern Albanian Song




Concert

Zondag 20 mei, 19.15u, International Music Meeting
Park Brakkenstein, Nijmegen

Als onderdeel van een uitgebreid driedaags festivalprogramma in het pinksterweekend, waarover we elders op MixedWorldMusic veel meer schreven. 
Klik hier

Mixed Media Lounge interview en mini-concert
Voorafgaand aan het concert zijn producer Joe Boyd, Andrea Goertler en violist Aurel Qirjo in de Mixed Media Lounge (locatie Oyo) voor een interview en zal Saz'iso een miniconcert geven van 20 minuten: 16.15u! 

Tickets Music Meeting
In de voorverkoop: 1-Day Ticket € 29,-; 3-Day Ticket: €75,-.
Klik hier voor het bestelformulier.  

www.musicmeeting.nl

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


meer nieuws
Aanstekelijke etnopop door Pools-Oekraïens samenwerkingsverband
donderdag 21 november, 2024
Aartsvader van de trekharmonica bezoekt gelukkig weer eens de lage landen
zaterdag 2 november, 2024
Plus de Transglobal World Music Chart Top-40
vrijdag 1 november, 2024
Jubilerend platenlabel blikt liever vooruit dan terug
dinsdag 29 oktober, 2024
Showcases en conferentie, 23-27 oktober 2024
zaterdag 26 oktober, 2024
Plus de Transglobal World Music Chart Top-40
dinsdag 1 oktober, 2024
Afscheid van een unieke stem
donderdag 19 september, 2024
donderdag 19 september, 2024