door Rudolf Eeken

Manuel Moreno Junquera, oftewel ‘Moraíto’ (1955, Jerez de la Frontera), geldt als de absolute meester van de soniquete – de ongrijpbare ‘groove’ van de flamenco uit Jerez. Moraíto leerde spelenderwijs dankzij de muziek die thuis altijd te horen was. Hij luisterde naar zijn vader Juan en vooral naar zijn oom Manuel, die begeleider was van de legendarische zanger Terremoto (aardbeving). Thans 82 jaar oud, was Manuel Morao degene die de basis legde voor de tegenwoordige typische Jerezaanse stijl, door binnen het strakke flamencoritme te zoeken naar manieren om op een speelse manier subtiele variaties toe te voegen.

Gevoel en timing
Toen Moraíto 11 jaar oud was debuteerde hij op het plaatselijke festival. Vandaag de dag geldt hij als een van de meest invloedrijke gitaristen en heeft hij met praktisch alle grote namen samengewerkt. Moraíto absorbeerde alle invloeden en creëerde een unieke, inspirerende stijl. Hij gaat altijd voor gevoel en timing, nooit voor flitsende technische trucs, nooit over the top, maar altijd met een knipoog.

Het technisch niveau waarop gespeeld wordt, wordt steeds hoger. Als grootste uitdaging ziet Moraíto echter het proberen te behouden van het levende karakter van de gitaar en te voorkomen dat gitaarspelen verwordt tot een technisch hoogstandje. Vanwege zijn unieke timing is hij vooral als zangbegeleider veel gevraagd. In 1984 ontving hij de Copa de Jerez, een prestigieuze oeuvreprijs, uitgereikt door de Cátedra de Flamencología (leerstoel voor flamencologie).

Ritme als wapen
Ondanks dat vader Moraíto aanvankelijk zijn bedenkingen had tegen een carrière als gitarist voor zoon Diego – ‘als stierenvechter wil je tenslotte ook niet dat je zoon stierenvechter wordt’ –, zwichtte hij toen Diego over een niet gering talent bleek te bezitten.

Diego del Morao (1979, Jerez de la Frontera) werd toen hij een jaar of tien was door zijn grootvader meegenomen voor zijn eerste gitaarlessen naar Manuel Lozano ‘El Carbonero’, een bekend gitaardocent uit Jerez. Maar vooral hoorde hij de muziek continu om zich heen. Evenals zijn vader nam hij alle invloeden die hij uit Jerez en daarbuiten hoorde in zich op, maakte ze zich eigen en probeerde ze verder te ontwikkelen.

Zoals je bij Moraíto invloeden terug hoort van Sabícas, Habichuela en Manuel Morao, zo hoor je bij Diego del Morao duidelijker mensen als Paco de Lucía, Vicente Amigo en Tomatito doorklinken. Evenals zijn vader zoekt Del Morao echter zijn kracht eerder in inventiviteit, de ‘ruimte tussen de noten’ en ritmische vindingrijkheid, dan in technische trucs. In zijn eigen woorden: ‘het ritme is mijn wapen.’

Eigen sound
Onlangs kwam Del Morao’s eerste solo-cd, Orate, uit, te lezen in de recensierubriek. Veel topartiesten hebben meegewerkt aan deze plaat, waaronder Paco de Lucía, Diego Carrasco en Niña Pastori.

Del Morao wordt door Paco de Lucía een van de meest getalenteerde gitaristen van de nieuwe generatie genoemd. De Lucía signeerde zelfs diens gitaar met een groot compliment. Naast het respect voor de traditie en zijn onmiskenbare wortels in de Morao-dynastie is het duidelijk dat Diego del Morao een eigen sound zoekt, waarin ook invloeden uit bijvoorbeeld de latin doorklinken. Als zoon van een legende als Moraíto is het niet eenvoudig om met iets te komen dat gewicht in de schaal legt, maar de eerste reacties van de vakpers zijn zeer lovend. De Morao-dynastie is dus nog springlevend.


Flamenco op tv
Ernestina van de Noort, artistiek directrice van de Flamenco Biënnale, maakte met regisseur en cameraman Martijn van Beenen de documentaire El Cante Bueno Duele (Goede zang doet pijn). Met Manuel Morao, thans 82 jaar en grondlegger van de toque de Jerez, Moraíto Chico, Diego del Morao en vele anderen.

Uitzending 23 jan 13.00 uur, Ned2. Herhaling 24 januari, 23.55 uur, Ned2. Klik hier voor meer info en previews.

De film is ook tijdens de Flamenco Biënnale te zien. Klik hier om het programma te bekijken.

De derde editie van dit inmiddels wereldvermaarde flamencofestival herbergt tal van bijzondere programmaonderdelen. Zie voor het programmaoverzicht het artikel elders op deze site.

Bekijk video’s van Moraito Chico, Diego del Morao en andere artiesten die aantreden op de Flamenco Biënnale III op het YouTube Kanaal van MixedWorldMusic.com.