‘Een muzikale vrijplaats waarin ons land, Colombia, uitgelegd en uitgedrukt kan worden, op een ‘andere’, uitdagende en controversiele manier’ – zo beschrijft pianist en artistiek leider Juan Diego ' Juancho' Valencia het artistieke concept van zijn groep Puerto Candelaria. De groep, die folklore in een onconventioneel jazzidioom vertolkt, is een van de interessantste Colombiaanse groepen van het moment. In oktober doen ze een korte tour door de Benelux. Een interview.

door Elda Dorren

Vertel ons eens wat meer over die muzikale doelstelling.
‘Puerto Candelaria is eigenlijk een collage van concepten, net zoals de landen van Latijns-Amerika een collage zijn. We stellen onszelf de vraag: wat is de Colombiaanse identiteit? Wat onderscheidt ons als Colombianen? Als je de muziek hoort herken je tegenstrijdige concepten, zoals Zuid-Amerikaanse dansmuziek, hedendaagse jazz, traditionele cumbia, punk, dadaïsme, de fysieke en seksistische Caribische ritmes, van alles en nog wat.’

Jullie noemen je muziek ook vaak cumbia underground of Colombiaanse jazz. Wat kunnen we hieronder verstaan?
‘Cumbia underground is politiek incorrecte cumbia, de cumbia die de Colombiaan minacht maar waarop hij, wanneer hij dronken wordt, danst en waarvan hij dan geniet. Het is de intelligente cumbia, de kinderlijke cumbia, het is de cumbia met ongewone condimenten.
‘Colombiaanse jazz is de verloochening van de mesties, de tropische Indiaan, de zwarte uit het oerwoud aan de Pacifische kust, die uit alle macht jazz uit de ‘geciviliseerde’ wereld wil maken. Hij denkt dat jazz gelijk staat aan vooruitgang, maar het lukt hem niet, de onderontwikkeling houdt hem tegen.
‘Maar deze mesties, Indiaan of neger heeft niet door dat hij geweldig rijke, frisse en nieuwe jazz aan het maken is. Het is geen jazz die ruikt naar stoffige boeken, het is niet de voorspelbare jazz uit de geordende straten van de ‘oude wereld’ (Europa; red.); het is dagelijkse jazz, chaotisch, opstandig, vol energie, leven, hoop en, waarom niet, plezier.’

Op jullie eerste plaat staat het nummer Burro Detenido (gearresteerde ezel). Daar hoort een prachtig en veelzeggend verhaal bij. Kun je dat nog één keer vertellen?
‘De dingen die in Colombia gebeuren lijken wel verzonnen. Wij zeggen altijd: García Márquez heeft Macondo (het stadje waar zijn roman Honderd Jaar Eenzaamheid plaatsvindt; red.) niet uitgevonden, hij heeft slechts Colombia geobserveerd. Burro Detenido is het waargebeurde verhaal van een door een ezel getrokken kar, die op straat een meisje aanreed. De bestuurder van de kar vluchtte, en er rest de politie niets anders dan de ezel aan te houden en naar het bureau te brengen. Dit verhaal toont ons Colombia, legt ons uit hoe absurd het land is waarin we leven, vol contrasten als glimlachen en haat, poëzie en pistoolschoten, jazz en goedkope cumbia. Het beste van dit hele verhaal is dat het in alle nationale nieuwsbulletins werd genoemd!’

Wat betekent Vuelta Canela, de titel van jullie nieuwste plaat?
‘Vuelta Canela is een draai, een koprol die kinderen maken als ze spelen. Het is een draai van 360 graden die je uiteindelijk terug brengt waar je bent begonnen. In dezelfde positie.’

Jullie zeggen dat jullie muziek een hoog politiek gehalte heeft. Wat is jullie boodschap en op welke manier komt die naar voren?
‘Puerto Candelaria behandelt altijd Colombiaanse onderwerpen. Wij noemen ons artistieke concept ‘post-conflict’, waarin je intelligent moet zijn om je mening te ventileren, gezien opinie een luxe is, geen recht. Puerto Candelaria is de nar, de karikatuurtekenaar van ons exuberante land.’

Je leidt ook een erg succesvolle groep genaamd Banda La Republica. Wat is dat voor een groep?
‘Zoals Puerto de karikatuur van Latijns-Amerika is, die defecten uitvergroot, is La Republica de comic, het stripverhaal van het continent, dat de beste eigenschappen juist overdrijft. Het is zeer gestileerde, bewerkte latin; het is de evolutie vanaf onze voorouders, Lucho Bermúdez, Pacho Galán, Grupo Niche.’

Wat moeten we nog meer weten over jullie komende concert?
‘De concerten van Puerto Candelaria zijn shows vol vreugde en dans, het is een uitnodiging naar het publiek om enkele ogenblikken in dit tropische dorp te vertoeven, het is iets wat mensen meestal als totaal nieuw ervaren, en ze zullen altijd met een positief beeld over dat absurde land genaamd Colombia naar huis gaan.’

Puerto Candelaria presents Cumbia Society 2011
Voor deze tournee neemt de groep twee ervaren gastmuzikanten mee: accordeonist Mañy Rodriguez laat horen hoe de cumbia uit de Caribische kuststad Barranquilla klinkt, terwijl zangeres Doña Gloria juist de versie uit de bergen zingt.
20 oktober: Zuiderpershuis, Antwerpen
21 oktober: Tropentheater, Amsterdam
22 oktober: Rasa, Utrecht

Puerto Candelaria tour 2010
15 december: De Oosterpoort Groningen
16 december: Rasa,Utrecht
17 december: KIT,Amsterdam
18 december:  Zuiderpershuis,Antwerpen

Bekijk video's van Puerto Candelaria op de speciale playlist op het
YouTube kanaal van MixedWorldMusic.

De beide internationale releases van Puerto Candelaria zijn vooralsnog alleen beschikbaar via iTunes.

Meer info:www.puertocandelaria.com