Overal heeft hij al in de bioscoop gedraaid, behalve in Nederland. Wij zijn het wachten zat. Koop 'm online of beluister de soundtrack op Spotify: Chico & Rita. Met deze prachtige animatiefilm brengen de Spaanse tekenaar Javier Mariscal en cineast Fernando Trueba een ode aan de Afro-Cubaanse jazz van de jaren vijftig, zowel in Cuba als in New York. Jonge musici van nu geven de personages van toen een stem. Een interview met bassist en arrangeur Jorge Reyes.

door Elda Dorren

Op een hete maandagmiddag in mei spreken we de Cubaanse bassist Jorge Reyes in Madrid. Tegenover de Plaza de Toros, want daar woont zijn in Spanje studerende dochter. Reyes (1951) is een belangrijke, maar weinig zichtbare figuur in de Cubaanse muziek, sinds eind jaren zestig actief aan de zijde van grote namen als Pio Leyva, Orquesta Riverside, Irakere, Daniel Barenboim, David Murray, Dizzy Gillespie, Yuri Buenaventura, Moncho en Roy Hargrove.

Chico & Rita is een verhaal over een liefdesrelatie tussen een pianist en een zangeres in de roerige jaren vijftig, de tijd waarin veel Cubanen naar New York gingen om hun geluk te beproeven. De film is logischerwijs doorspekt met muziek, van klassieke bolero’s tot pure rumba en latinjazz. Tientallen musici, waaronder Bebo Valdés als Chico (de 92-jarige pianist beschouwt het als zijn laatste werk), Idania Valdés (de dochter van Amadito Valdés) als Rita, drummer Dafnis Prieto, Estrella Morente en Freddy Cole, maar ook bijvoorbeeld, in de band van Jorge Reyes, pianist Abel Marcel, die momenteel in Rotterdam aan het conservatorium studeert.

Tin Tin Deo van Dizzy
Reyes was vanaf het begin van het project betrokken, en verantwoordelijk voor het Cubaanse deel van de opnamen van de film; twee andere orkesten – in New York en Madrid – verzorgden de rest van de tracks. Daarnaast stond hij met zijn groep – fysiek – model voor de band in de film.

Uw bijdrage begon met het model staan voor de tekeningen. Hoe ging dat?
‘Trueba kwam naar Havana en filmde ons in sessies van twee, drie uur terwijl we de nummers speelden die hij had gekozen voor de film. De bewegingen, de manier van spelen, de aanslag van de instrumenten, onze houdingen en fysieke trekken werden daarna vanaf die video overgenomen door Javier Mariscal, de cartoontekenaar. Dus niet alleen in geluid waren we betrokken, ook in beeld.’

Daarna kwam het muzikale gedeelte.
‘Ja, de regisseur had muziek uitgekozen uit de periode waarin de film speelt, maar wilde niet oude opnamen gebruiken. Hij vroeg mij om het gedeelte dat in Cuba zou worden opgenomen, te arrangeren en in te spelen met mijn groep. Ik had bijvoorbeeld het geluk dat ik Tin Tin Deo van Dizzy mocht doen.’

Hoe vat je de sfeer van de jaren vijftig – waarin u bent geboren – in arrangementen?
‘Ik gebruikte enkel ritmische en harmonische elementen uit die periode. Ook qua esthetiek ben ik niet buiten dat decennium gegaan. Allemaal akoestisch opgenomen met het orkest natuurlijk, en in één take, met hele goede vibes.’
 
Egrem-studio’s
‘Bovendien was het in de Egrem-studio’s, de legendarische plek, waar historische opnamen plaatsvinden, en waar bijvoorbeeld Nat King Cole nog heeft opgenomen. Maar hoe ik dat technisch heb gedaan kan ik niet vertellen. Het is meer een gevoel, je onderdompelen in die fiftiescontext.’

Ik vind de arrangementen, niet alleen de uwe, zoet maar smaakvol.
‘Ja, zo zou je het kunnen noemen. Weet je, die periode was gewoon minder gewelddadig, minder opgefokt, alles was rustiger dan nu. Met meer smaak maar minder agressie. Dat is het geluid dat we probeerden te hercreëren.’

De hoofdpersoon van de film, pianist Chico, lijkt fysiek erg veel op Bebo Valdés, die ook de pianostukken inspeelde, en net als Chico Cuba verliet. Heb ik dat goed gezien?
‘Ja, hoewel de film een fictief verhaal vertelt, is Chico gemodelleerd naar Bebo. De film kun je zien als een ode aan hem. Daarnaast symboliseert Chico ook de Cubaanse muzikant die het eiland verlaat maar nooit echt helemaal weg is. Ook Bebo vertrok, maar raakte nooit echt weg. Zo gaat dat met Cubanen.’

Is daarom de muziek ook opgenomen op drie verschillende plekken: New York, Madrid, Cuba, drie plekken waar veel Cubanen wonen en waar de muziek zich verder ontwikkelde?
‘Absoluut. Het is een werkelijkheid vertaald naar film. Hoewel we overal verspreid zitten, zijn we nog steeds één. Ongeacht de afstand. Het was een mooie kans om weer samen in een project verenigd te worden. De film, en het meewerken van Cubaanse muzikanten op die drie locaties, symboliseert voor mij de overwinning van de Afro-Cubaanse muziek, de zege van de latinjazz.’

Wat vindt u daarnaast de grootste verdienste van deze film?
‘Dat de stukken van toen worden ingespeeld door musici van nu. Dat Trueba geen oude opnamen gebruikte, maar de jonge garde van nu die sfeer liet hercreëren, live. Met de tijd zal je zien dat deze film nog meer waarde krijgt. Het wordt een historisch document. Een legende. De Afro-Cubaanse muziek mag Trueba dankbaar zijn.’

Bekijk hier de trailer.

Beluister de muziek van Chico & Rita op Spotify.

Enkele The Makings Of:
https://www.youtube.com/watch?v=wZxiwj3dqvw&feature=related
https://www.youtube.com/watch?v=lFXzrcNUlig
https://www.youtube.com/watch?v=VzclqSC9CI8&feature=related
https://www.youtube.com/watch?v=NQFkIl1kRyk&feature=related

Koop het stripboek van de film op Bol.com.

Koop de dvd op Amazon.co.uk.