De originele Braziliaanse sambagroep Casuarina speelde het Pinksterweekend de tent plat tijdens Music Meeting in Nijmegen. Deze carioca's - inwoners van Rio de Janeiro – moderniseren klassieke sambaliedjes met dynamische arrangementen en meerstemmige zang. Ze zijn tussen 5 en 9 juni nog drie keer te zien in Nederland en Belgiė. MixedWorldMusic interviewde zanger en percussionist Joćo Cavalcanti na een akoestische show van Casuarina in de Mixed Media Lounge, beiden via Radio6.nl on demand te beluisteren.

door Saskia Bender

Jullie presenteren een nieuwe versie van de samba. Wat is er zo nieuw aan?
‘We willen niet per se bekend staan als sambavernieuwers of uitvinders. We zijn een traditionele sambagroep, gebruiken traditionele instrumenten en spelen samba op de traditionele manier. Maar we hebben wel allemaal onze eigen achtergrond in de muziek, in rock of latin, en dat hoor je terug. Het is alsof je een ander sausje over de samba heen giet. Maar het gebeurt met respect. Wat we doen is geen revolutie, de veranderingen zijn heel subtiel. Bijvoorbeeld de manier waarop we zingen, de arrangementen, de dynamiek binnen de nummers, als je erop let hoor je de kleine vernieuwingen. De andere sound is een gevolg van het spelen, niet een doel op zich.’

Schrijven jullie ook je eigen nummers, of speel je alleen bestaande composities?
‘Samba is een van de belangrijkste ritmes van ons land, dus we gaan er zeer respectvol mee om. Daarom was het in het begin moeilijk om zelf nummers te schrijven, want er is al zo veel moois! Maar na een tijdje konden we er meer ontspannen mee om gaan en de stukken die we toen zelf schreven zijn op onze tweede cd, Certidão, te horen. We spelen ook bestaande stukken die wat minder bekend zijn, van gerespecteerde componisten en tekstschrijvers. Onze derde cd, MTV Apresenta: Casuarina, is een live-cd waarop je bestaande en door ons geschreven stukken hoort.’

Wat is dat voor verhaal dat je toestemming moet hebben van het ministerie van Cultuur om nieuw geschreven samba’s te mogen opnemen?
‘Nee, nee, dat is niet waar, dat heeft men dan verkeerd begrepen, maar de rechten op muziekgebied zijn in ons land wel anders dan in Europa. Voor elke song die ooit geschreven is en die je wilt uitvoeren of opnemen, moet je toestemming vragen bij de componist of bij de uitgever. De toestemming vraag je dus bij de uitgever, niet bij het ministerie. Maar dat gaat dus over stukken die al geschreven zijn.’

Terug naar de line-up van de band, kan je ons daar iets over vertellen? De percussie is natuurlijk heel belangrijk, maar zeker ook de snaarinstrumenten.
‘Er zijn vele soorten samba in Brazilië, en wij mengen de instrumenten die bij die subgenres horen. Mijn instrument bijvoorbeeld, de tantan (percussie-instrument), is pas sinds de vroege jaren tachtig te horen in de samba. De bandolim, een soort mandoline, en de zevensnarige gitaar horen eigenlijk meer bij de choro, een instrumentaal genre. De cavaquinho en pandeiro vormen eigenlijk het hart van de samba, zij spelen de groove. De cavaquinho is een snaarinstrument, maar het hoort eigenlijk bij de percussie-instrumenten. Het is een compleet instrument, percussie en melodie in één.
‘De stemmen zijn bij ons ook heel belangrijk. Wij gebruiken en misbruiken de akkoorden, de harmonieën binnen de muziek. We hebben twee leadzangers, maar we proberen er ook koortjes achter te zetten die de zanglijnen mooi aanvullen. Daarin zijn we ook anders dan andere sambagroepen.’

Een instrument dat jullie er vandaag niet bij hebben is die hele lage trommel?
‘De surdo, ja. Dat betekent ‘doof’ omdat het geluid zo laag is dat je niets hoort! Maar je voelt het geluid wel degelijk. En daarnaast was er gisteren (bij het concert op het hoofdpodium van Music Meeting; red.) nog een andere percussionist bij. Casuarina heeft in totaal eigenlijk een heel drumstel op het podium staan. Wel logisch, natuurlijk, want ook bij de grote sambascholen hoor je altijd een breed scala aan percussie-instrumenten.’

Het interview en het akoestische optreden van Casuarina in de Mixed Media Lounge tijdens Music Meeting 2010 is on demand te beluisteren via Radio6.nl

Casuarina treedt zaterdag 5 juni op tijdens het RASA Voetbalweekend in Utrecht, en zondag 6 juni in de Melkweg in Amsterdam. Op 9 juni staan ze in Molière in Brussel.

Cd’s: Casuarina (2005) en Certidão (2007)
Dvd: MTV Apresenta: Casuarina (2009)