door Elda Dorren

De spil van Petersons orkest is de even virtuoze als ambitieuze pianist Roberto Fonseca, die een deel van zijn eigen band meebrengt, namelijk drummer Ramsés Rodríguez en saxofonist Javier Zalba. De Afro-Cubaanse ritmes neemt toppercussionist Yaroldy Abreu voor zijn rekening, en naast bassist Omar González en trompettist Yelfris Valdés (Sierra Maestra) is een grote rol weggelegd voor zangeres Mayra Caridad, de zus van Chucho Valdés, die het afgelopen North Sea Jazz Festival naast haar broer een verpletterende indruk maakte.

Havana Cultura opent met een smakelijke descarga, die meteen de ongedwongen en saamhorige sfeer neerzet waarin de plaat werd opgenomen. Daarna gaat het alle kanten op: van een montuno-reggaeton, met als vocalisten de even geliefde als onverstaanbare rappers van Ogguere, via een fabelachtige Afro-Cubaanse versie van Fela Kuti’s Roforofo Fight tot een instrumentale mambo met de swingende trompet in de hoofdrol en de krachtige nu-soul à la Erykah Badu of Jill Scott van de piepjonge zangeres Danay. De productie, overigens gedeeltelijk voor rekening van pianist Fonseca, is kraakhelder, waardoor bas- en percussiespel voortreffelijk te onderscheiden zijn.

Er zijn ook mindere momenten, zoals de zoutloze zang van Francis del Rio, en af en toe steken de pompende funk- en hiphopvierkwartsmaten van drummer Rodriguez iets te pompend af tegen de veel subtielere Afro-Cubaanse percussie. En of het werkelijk een ‘new Cuba sound’ is, zoals de ondertitel van de plaat luidt, is nog maar de vraag, want alle muzikanten van cd 1 zijn gevestigde namen in Cuba en de meesten ver daarbuiten.

Maar de verdienste is er niet minder om. Cuba heeft als muziekland de laatste tijd zijn leidende pioniersfunctie in Latijns-Amerika moeten afstaan aan landen als Colombia en Venezuela, die een plotselinge combinatie vertonen van opkomend rauw talent, de drang om de rijke folklore te vermengen met hedendaagse stromingen en het vermogen om dit alles te exporteren. Maar met de chemie en dynamiek binnen dit – dat dan weer wel – nieuwe Cubaanse gezelschap, wakkert Peterson wellicht het sluimerende vuur aan.

De in stagnatie verkerende Cubaanse muziekindustrie is voor buitenstaanders lastig te doorgronden. Te wijten aan logistieke en bureaucratische beperkingen is die namelijk versplinterd: zo zijn er de wereldwijd opererende (jazz)muzikanten, maar ook de regionale, vooral bij de Cubaanse jeugd populaire timbagroepen en reggaetonbands; je hebt gecensureerde rap- en rockrebellen, sociaal geëngageerde singer-songwriters, uitmuntende filmmuziekcomponisten en nog meer categorieën die buiten de schijnwerpers vallen. Om maar niet te spreken van de hordes Cubaanse muzikanten overzees.

Peterson beperkte zich in zijn zoektocht tot de meest 'veilige' van deze groepen, ook bij zijn keuzes voor de tweede cd. Uitzonderingen zijn de opstandige rappers Los Aldeanos en een aantal songwriters als Descemer Bueno, Kelvis Ochoa en Telmary, die al lange tijd niet meer in Cuba resideren.
Ook zijn zij geen van allen meer al te ‘new’. Behalve de populaire reggaetongroep Gente de Zona – die een vrij voorspelbare remake presenteert van het bekendste Beny Moré-nummer Que Bueno Baila Usted – zijn de meeste artiesten al minstens een decennium lang oude bekenden.

Waardevol is wel dat de meeste van deze musici, die marginaal bekend waren in het Westen, nu voor het eerst door een westerse platenmaatschappij gedistribueerd worden en door Gilles Petersons reputatie – het Ry Cooder-effect – nu in de rest van de wereld airplay krijgen.
Een dwarsdoorsnede van de gefragmenteerde Cubaanse muziekscene presenteren is uiteraard onmogelijk, maar deze dubbel-cd is een meer dan goed begin. Met een beetje geluk komt er bij Havana Club binnenkort weer een potje geld los, zodat Peterson voor de tweede keer, ditmaal nog iets dieper, in muzikaal Havana kan gaan spitten.

Gilles Peterson presents Havana Cultura - New Cuba Sounds (Brownswood Recordings / Pias)

Het tweetalige (Engels-Spaans) webportal Havana Culura geeft een vrij breed overzicht van Cubaanse creatievelingen, van acteurs tot architecten en van audiovisuele artiesten tot rappers. Met veel muzieksamples, filmpjes, interviews en interactieve features.
www.havana-cultura.com

Datzelfde portal heeft een aparte Gilles Peterson-afdeling, waar dit project uitgebreid naar voren komt.

Klik hier.