door Elda Dorren

Met een programmering die reikt van Fernando Lameirinhas tot Noord-Indiase klassieke zang doet De Regentes er een serieuze gooi naar hét wereldmuziekpodium van Den Haag te worden. We spraken programmeur Saskia Törnqvist over haar werk bij het Haagse theater, dat oorspronkelijk een zwembad was.

Wat werd jou gevraagd toen je werd aangesteld als programmeur?
‘De Regentes heeft altijd een hele open houding gehad, en avontuurlijk, wild geprogrammeerd. En altijd in verschillende kunstdisciplines. Op muzikaal gebied viel er van alles en nog wat te beleven. De nieuwe directeur, Wim van Stam, die nu zo’n vier jaar bezig is, komt zelf uit de dans- en theaterhoek, en zocht er een muziekprogrammeur bij met een consistente lijn, en hart en oor voor wereldmuziek. Deels uit persoonlijke interesse, vermoed ik, deels omdat die muziek is wat er op dit moment toe doet.’

Benelux wereldmuzieknetwerk
‘Den Haag is wat podia betreft een wat versnipperde stad: er is níet één plek waar de wereldmuziek geconcentreerd is. Dus wij kunnen daar een rol van betekenis in spelen. Ik ben dan ook heel blij dat De Regentes nu deel uitmaakt van het Benelux wereldmuzieknetwerk. Sommige programma’s die in Rasa of het Tropentheater staan zie je bij ons dus weer terug.’

Hoe verhoudt jouw programmering zich tot de oorspronkelijke van De Regentes?
‘Je zou het kunnen uitleggen aan de hand van singer-songwriters: we hebben hier altijd veel singer-songwriters geprogrammeerd, en dat doen we nog steeds. Maar nu is het niet alleen meer Maarten van Roozendaal, maar ook Boubacar Traoré. En daarmee kunnen we ook nieuw publiek trekken: wie van Maarten van Roozendaal houdt, houdt misschien ook van cante jondo. Ik zeg altijd: overal wordt gezongen over leven, liefde en dood. Of het nou in het Turks, Nederlands of Bambara is, dat maakt niet uit. Wereldmuziek wordt hier niet als rare muziek apart geprogrammeerd, maar als een ontwikkeling, iets waar wij als maatschappij voor moeten staan. En dat is wat we willen uitdragen. Dat het allemaal met en naast elkaar kan existeren.’

En hoe zou je jouw muziekkeuze kenmerken?
‘Mijn programmering is vrij intiem. Ik houd van klassieke tradities, maar ook van cross-overs. Maar dan alleen als de som der delen meer is dan de losse onderdelen. Een plus een moet wel drie zijn. Ik houd niet van cross-overs waar iedere artiest water bij de wijn moet doen.’

Er zijn themaweekenden, zie ik op de site.
‘Ja, we programmeren regelmatig op vrijdag, zaterdag en zondag in een bepaald thema: niet een land, maar een universeel thema, zoals we de komende maand maart bijvoorbeeld ‘lamentatie’ hebben. Daarin staan klaagliederen centraal. Dus dan brengen we Ensemble Tirana met polyfone klaagzang uit Albanië. Dat is een gekke en exclusieve groep. Iedereen die ze hoort gaat voor de bijl.’

Het Diepe
‘De volgende dag speelt het Nederlands Blazers Ensemble een compositie van de Nederlands-Griekse componiste Calliope Tsoupaki, die daarvoor put uit haar Grieks-Byzantijnse roots. Tijdens dit soort weekends hoeft er trouwens niet per se alleen muziek te horen te zijn: theater kan er net zo goed onderdeel van zijn, als het maar binnen het thema blijft.’

En jullie gaan zelfs een tournee organiseren, heb ik gehoord?
‘Klopt. Dat Ensemble Tirana vinden we zo bijzonder, dat we hebben besloten daar een tournee omheen te organiseren. De groep gaat dus touren langs Rasa, het Tropentheater (Amsterdam) en het Zuiderpershuis (Antwerpen). De producent van De Regentes gaat de organisatie op zich nemen. Het is heel spannend om ook in die rol te kruipen.’

Ik zie ook dat er bij vrijwel elk wereldmuziekconcert een lezing is, met de geestige naam ‘Je weet niet wat je hoort’. Die geef je zelf?
‘Ja, dat is iets wat ik vaker doe, dus ik kan dat prima aanbieden. Die lezingen worden gehouden in Het Diepe, een zaaltje bij ons dat ooit het diepste deel van het zwembad was. In de loop van de jaren zeventig is het omgeturnd tot theater, maar het was dus oorspronkelijk een zwembad, lange tijd zelfs het grootste van Nederland.’

Kun je ons iets over het fysieke gebouw vertellen?
‘Het is een schitterend gebouw, een monumentaal pand van begin twintigste eeuw in art-decostijl. Het is, zoals dat heet, een mooie geoutilleerde zaal, maar belangrijker nog is de akoestiek: die is sensationeel goed en heel geschikt voor wereldmuziek.’

Bijzondere akoestiek
‘Live gespeelde wereldmuziek, of die nou uit Mali of Iran komt, valt of staat bij een transparant klankbeeld. De musici die hier spelen zeggen allemaal: wat speelt het lekker, het voelt warm! De akoestiek hier klinkt subtiel. Daarnaast is het een flexibele zaal. De mensen die er werken zijn creatief en speels: bij elk concert passen ze het gebouw aan de avond aan, als het moet zelfs wat betreft de geur. Er is binnenkort een Indiaas concert waarbij het publiek op kussentjes zit.’

Ook de wijk speelt een rol, klopt dat?
‘Ja, De Regentes ligt in de wijk Segbroek, aan de rand van het centrum van Den Haag. Het is een laatnegentiende-eeuwse wijk met enige vervallen grandeur. Er wonen kunstenaars, intellectuelen en migranten. Je voelt echt aan de buurt dat er heel veel verschillende mensen wonen en het theater wil daar op inspelen. Bij alles wat ik aan programma neerzet vraag ik me dus af hoe ik de buurt daarbij kan laten participeren. Tijdens dat lamentatieweekend in maart, waarin klaagzangen uit allerlei culturen centraal staan, kunnen de buurtbewoners zich inschrijven voor een klaagkoor, en daarin gaan ze aan de slag met zelf aangedragen thema’s die voor hen spelen in de wijk. Uiteindelijk kunnen ze zelfs les krijgen van leden van Ensemble Tirana.’

Buzz
‘Ook op de losse concertavonden probeer ik dat: er is geen tangoconcert zonder danssalon en bij weer andere concerten hebben we randprogrammering met workshops, lezingen, films. We willen feestelijk zijn, drempelverlagend, een echte magneet. En ik wil met die weekends wel een beetje een buzz creëren, zodat mensen zeggen: hé, er is in Den Haag een themaweekend van mediterrane muziek en poëzie!’

Dus jullie willen veel meer dan een typisch wijktheater zijn.
‘We zien ons podium echt als een elementaire toevoeging voor de stad Den Haag. Het is toch een ambassadestad, met veel diplomaten en expats die aanmonsteren, en er wonen ontzettend veel mensen met verschillende culturele achtergronden. Tegelijkertijd heeft onze programmering ook iets hips, en zo komen alle lijnen eigenlijk bij elkaar.’

concerten
Onder de noemer OOR-sprongen vinden in Theater De Regentes een tiental concerten plaats in het eerste deel van dit seizoen: oorspronkelijke muziek, cross-overs, dansconcerten, en concerten voor kinderen. Muziek uit Afrika, Zuid-Amerika, Japan, Israël, tot Oeigoeren aan toe. En dikwijls met iets extra’s: een film, dansworkshop of lezing.

za 8 oktober: Zabumba
za 15 oktober: Wait for Me, Zita Swoon Group
zo 16 oktober: 15.00 uur, Drums on Air, Uzume Taiko
za 12 november: E Terno, Fernando Lameirinhas Trio
vr 18 november: Como un Tren, El Después (+lezing)
vr 25 november: Klezmernacht, Oy Division en Kasha Nasha (dubbelconcert)
vr 2 december: African Blues, The Five Great Guitars
zo 4 december: Pushkar Lele (+lezing)
zo 18 december: 15.00 uur, De Stem van Mesopotamië, Farida Mohammed Ali & Iraqi Maqam Ensemble

vrijdag 25 november Klezmernacht met Oy Division en Kasha Nasha
Wanneer een goede klezmermuzikant echt op stoom raakt, laat hij zijn viool of klarinet snikken en schateren, kermen en schmieren. Oy Division, een jonge klezmerformatie uit Tel Aviv, speelt met zoveel urgentie dat het vrijwel onmogelijk is om er met droge ogen naar te luisteren en er stil bij te blijven zitten. Vooroorlogse liederen en dansen uit de Oost-Europese shtetls en getto’s krijgen bij deze musici een tweede leven, barstensvol woedende en vrolijke energie.
Aansluitend laat de Nederlandse en veelbelovende klezmerformatie Kasha Nasha het dak eraf gaan met een zelf gebrouwen vorm van ‘BalkanBeatGipsyKlezmerJazzRock’. Wie zich bij Oy Division heeft opgeladen met klezmervibes, kan zich bij Kasha Nasha ontladen in een uitzinnige dans tot na middernacht.

Aan het begin van de avond, van 18.30-19.45 uur, is er workshop BalkanBeatGypsydans door Linda Dilara. Gratis op vertoon van concertkaartje. Reserveren verplicht.

Zie de MixedWorldMusic-agenda voor toelichting op de andere concerten.

MixedWorldMusic.com stelde een playlist samen met video’s van de artiesten die tot december komen optreden. Klik hier. 

Luister naar de muziek van diverse van deze artiesten op het Spotify-kanaal van MixedWorldMusic.

Voor meer info over De Regentes: www.deregentes.nl   info@deregentes.nl

Theater De Regentes, Weimarstraat 63, 2562 GR Den Haag, 070 3637798