Het 35ste Afrikafestival Hertme bracht weer een grote diversiteit aan Afrikaanse muziek op het podium, met Salif Keïta maar liefst voor de derde keer en Nancy Vieira in de herhaling. Verder twee Ghanese bands waarvan er een de eigen vorm van reggae ten gehore bracht, een band uit Tanzania en een zangeres uit Gabon. Kortom: 'Hertme' ten voeten uit!

door Rik van Boeckel (foto's Ton Maas)

Het festival start zaterdagmiddag om twaalf uur met de band Sinaubi Zawose & Pamoja uit Tanzania. Zij bespelen authentieke snaarinstrumenten zoals de zeze, die op de kora lijkt, de ilimba duimpiano en percussie, waaronder de ngoma. Vooral de zeze zorgt voor een bijzonder optreden waatin Sina-ubi Zawose onder meer de liederen Yomiago, Chaka Chaka en Pesa vertolkt.

Meezingen in de traditionele taal
Ook de bij de daaropvolgende Ghanese band, Alostmen & Wanlou the Kubolar, duikt een bijzonder snaarinstrument op: de tweesnarige kologo. Een belangrijke rol is verder weggelegd voor de dondo talking drum. De groep is duidelijk op dreef en probeert het publiek soms om in de traditionele taal te laten meezingen, wat net iets te veel gevraagd blijkt. Sommige bandleden dansen ook op het podium. Het publiek laat zich daarbij niet onbetuigd.

Immaterieel erfgoed uit Kaapverdië
Daarna laat de Kaapverdische zangeres Nancy Vieira een aantal nummers van haar nieuwe album Gente horen: Sol di Nha Vida, Nôve Krercheu, Praia Maria, Rosa Sabi en Medita. Praia Maria kondigd ze aan als ode aan de Kaapverdische hoofdstad Praia op het eiland Santiago. Af en toe klinkt er sprankelend gitaarspel. Er passeren diverse Kaapverdische muziekstijlen de revue, waaronder coladeira en morna. Nancy laat het publiek soms meezingen en -klappen. Haar bandleden zijn afkomstig uit Kaapverdië, Portugal en Peru. Behalve gitaar horen we ook cavaquinho en charango, Kaapverdische en Zuid-Amerikaanse snaarinstrumenten. Alle begeleiders krijgen gelegenheid om te soleren, net als guitarradas bij de fado. Nancy Vieira woont dan ook in Lissabon. Opgetogen vertelt ze het publiek dat de morna inmiddels World Heritage van UNESCO is geworden en daardoor nu dus echt van ons allemaal is! En dat viert ze door uiteraard een morna te zingen.

Een lintje voor Rob Lokin
Als je na een optreden een rondje maakt over het festivalterrein, loop je zomaar de Harmony's Brass Band tegen het lijf, gevolgd door een blije kinderschare. Zij vallen in voor Pépit’Arts uit Benin, die jammer genoeg geen visum kregen.Tussen de optredens door vertelt programmeur en spreekstalmeester Rob Lokin dat het in tegenstelling tot veel andere festivals met Hertme heel goed gaat, mede dankzij de ruim vierhonderd vrijwilligers. En dat al vijfendertig jaar zonder een cent overheidssubsidie! Zondagavond wordt Rob zelf onderscheiden met de Orde van Oranje Nassau.

Geweld tegen vrouwen bestrijden
Voor het eerst treedt zangeres Pamela Badjogo uit Gabon op in Hertme. Ze is niet alleen een sterke vocaliste, maar overtuigt ook als gitarist. Een einde maken aan geweld tegen vrouwen is voor haar een belangrijke missie, zo laat ze nadrukkelijk weten. Haar songs klinken soms als een mix van jazz en wereldmuziek met elementen uit afrobeat, highlife en zeer dansbare afropop. Drummer Shan Ludmann laat het publiek verschillende ritmes meeklappen. Pamela doet het publiek ook voor hoe te dansen.

Pittige grooves
De muziek van de daaropvolgende band, Bamba Wassoulou Groove, zou je nog het beste kunnen omschrijven als Mali-rock, vooral vanwege het soms scherpe gitaarspel en de pittige grooves in songs als Diarabi, Maguett, Fatima en Dankélé.

Voetballiefhebbers naar het Spookhoes
Widad Mjama en Khalil Epi uit Marokko hebben vervolgens het probleem dat hun optreden deels samenvalt met de kwartfinale van het EK waarin Nederland het opneemt tegen Turkije, die als service aan voetballiefhebbers gevolgd kan worden op schermen bij het Spookhoes schuin achter het podium. Vanwege het gebruik van elektronica is deze poëtische Marokkaanse muziekvorm eerder modern dan traditioneel.

Meditatief met ritmische onderbrekingen
Het weer tijdens Afrika Hertme is wisselvallig, met af en toe gemiezer en soms een plensbui. Maar de tweede festivaldag begint zonnig en wordt bovendien opgeluisterd met prachtige klanken uit de kora van Ballaké Sissoko. Het is overwegend meditatieve  muziek met plotselinge ritmische erupties. Ballaké treedt later ook nog een paar keer op in het Spookhoes.

Snerpende yodels en wiegende ritmes
De voornamelijk uit vrouwen bestaande Toearegband Tartit laat vervolgens fraaie traditionele Toeareg muziek horen met rustige, hoogtonige samenzang en af en toe een gillende trilstem. Van een heel andere orde is de uit het noorden van Ghana afkomstige band Y-Bayani and Baby Naa & the Band of Enlightenment, Reason and Love. Hun idioom is de Ghanese afro-reggae. Emmanuel Onsoh zorgt met zijn trombone voor een fraaie extra dimensie aan de muziek van deze band, die soms op een mix van reggae en highlife lijkt.

Opkomen voor vrouwenrechten
Daarna volgt een puik optreden van de Malinese zangeres Kankou Kouyate, een nichtje van de inmiddels wereldberoemde n'goni-speler Bassekou Kouyate. Haar filosofisch getinte teksten gaan over vrouwenrechten, waarbij ze zich onder meer uitspreekt tegen gedwongen huwelijken. Een van haar songs heet dan ook Marriage Force. In haar akoestische begeleidingsgroep spelen traditionele West-Afrikaanse snaarinstrumenten als de kora en de n’goni een belangrijke rol. Er wordt fraai gesoleerd op de n'goni, maar ook op de tama talking drum.

Hoogtepunt en feestelijke afsluiter
Dan is het tijd voor een van de hoogtepunten van deze editie, het optreden van Salif Keïta, al gaat hij soms zitten en laat zijn twee achtergrondzangeressen het werk doen. Afrika Hertme 2024 sluit feestelijk af met Les Amazones d’Afrique, met zangeressen uit Mali, Benin en Congo en een Europese band waarin drums, keyboard en DJ. Het klinkt vanaf het eerste intro overtuigend en zorgt voor een fraaie afsluiting. Mamani Keita, Alvie Bitemo en Fafa Ruffini tekenen voor mooie en enerverende samenzang. Ze zijn kleurrijk gekleed en dansen regelmatig op het podium. Ze zeggen: 'Our songs are all about women and men who support us.'  Drie Afrikaanse mannen beklimmen het podium en dansen met de vrouwen mee. Hartverwarmend is het eerbetoon aan djembé-legende Mamady Keita. 

Afrikafestivalhertme.nl