In vijf voorgaande edities heeft de Flamenco Biënnale nationaal en internationaal naam gemaakt als festival dat de nieuwste ontwikkelingen in de flamenco toont en eigenzinnige makers, grote sterren en jong talent presenteert. Flamenco op het scherpst van de snede vormt opnieuw het uitgangspunt van de zesde editie die van 13 januari tot en met 29 januari 2017 in acht steden gehouden wordt. Het programma van meer dan veertig voorstellingen bevat grote namen als Rocío Molina, Rocío Márquez, José Valencia en Pepe Habichuela; een indrukwekkende line up waar flamencoliefhebbers en -professionals ongetwijfeld reikhalzend naar uit zullen kijken. Lees er hier alles over, bekijk de video's, beluister de Spotify playlist en krijg vat op de enorme hoeveelheid voorstellingen met de 'van dag tot dag agenda' onderaan dit artikel.
door Bas Springer
Het blijft bewonderenswaardig hoe artistiek directeur Ernestina van de Noort er iedere editie van de Flamenco Biënnale in slaagt om de internationale flamencotop naar Nederland te halen. De mix van onversneden traditie, unieke ontmoetingen tussen artiesten uit verschillende genres, aanstormend talent en Nederflamenco is, afgaande op grote bezoekersaantallen en waardering in binnen- en buitenland, een gouden formule gebleken.
'In flamenco zit iets van de waarheid'
‘Flamenco heeft een waanzinnig verleidelijke, meeslepende, ontregelende kracht waarvan ik denk dat die af en toe goed is voor Nederlanders. Wij, met ons gereglementeer en onze agenda's - ik denk soms dat we ons innerlijk ritme een beetje kwijt zijn. Dan is het goed om die muziek in je lijf te voelen. In de flamenco zit iets van waarheid.' verklaarde Van de Noort in 2015 aan de Volkskrant.
Toonaangevend festival
Met haar niet aflatende passie en doorzettingsvermogen heeft Van de Noort niet alleen ‘het nuchtere Nederland’ opgevoed in de flamenco, ze heeft ook met succes het traditionele beeld van de flamenco bijgesteld, dat vaak bepaald werd door gitaren, rozen, castagnetten en wervelende roesjesjurken. Dat ‘haar’ Flamenco Biënnale uitgegroeid is tot een internationaal toonaangevend muziek- en dansfestival blijkt onder andere uit de vele lovende reacties uit Spanje, waar de Nederlandse Flamenco Biënnale inmiddels een begrip is.
Grote namen
De ruim veertig voorstellingen en concerten van het komende festival vinden plaats in acht steden: Amsterdam, Rotterdam, Utrecht, Den Haag, Eindhoven en voor het eerst ook Amersfoort, Maastricht en Antwerpen. Het programma omvat grote namen als Rocío Molina, Isabel Bayón, Manuel Liñán, Rocío Márquez, Leonor Leal, José Valencia, Antonio Canales, Mercedes Ruiz, David & Alfredo Lagos, Orquesta Chekara, Rafael Riqueni, Pepe Habichuela, Enrike Solinís & Euskal Barokensemble.
Pepe Habichuela
Een van de verwachte hoogtepunten van deze editie is het optreden van gitarist Pepe Habichuela, die zestig jaar flamencogeschiedenis belichaamt. Deze snaarvirtuoos uit Granada begeleidde grote zangers als Juanito Valderrama, Camarón de la Isla en de legendarische Enrique Morente, innovator van het eerste uur. Decennia lang vormden Habichuela & Morente een historisch duo, dat in de jaren zeventig de weg bereidde voor de nuevo flamenco.
Pepe Habichuela, de oudste van de Habichuela-zigeunerdynastie, presenteert in een uniek solorecital in het Bimhuis de belangrijkste momenten uit zijn carrière, waarbij de klassieke stijl van de Habichuelas centraal staat. Na de pauze laat hij de nieuwe generatie aan het woord met Enrique ‘Kiki’ Morente Jr., die het erfgoed van zijn vader voortzet. In Grounds speelt hij een double bill met gitarist Alfredo Lagos.
zat 21 januari 20.30 uur Bimhuis, Amsterdam
zon 22 januari 14.00 uur - Grounds, Rotterdam
Rocio Molina - Dansen als God
Over één ding zijn de Spaanse flamencocritici het eens: Rocío Molina (Malaga, 1984) danst als God. Deze grote ster danst al sinds ze lopen kan en weet iedereen te overdonderen met haar opmerkelijk virtuoze voetenwerk en formidabele techniek. In de voetsporen van flamencovernieuwer Israel Galván zoekt ze haar eigen weg in de flamenco. Met haar nieuwste creatie Caida del Cielo, gemaakt in opdracht van het prestigieuze Theatre Chaillot in Parijs, rekt ze vol verbeeldingskracht de grenzen van de flamenco verder op: eerst solo en daarna in dialoog met haar musici, zich bewegend op het snijvlak tussen traditie en experiment. In dit tweeluik daagt de eigenzinnige bailaora zichzelf uit door het concept van ‘stilte’ in flamencotermen uiteen te zetten. Op zeer persoonlijke wijze ontdoet Rocío Molina de flamenco van haar routines en corsetten. Volgens kenners is met haar is een nieuw tijdperk aangebroken in de vrouwelijke flamencodans.
di 24 jan 20:00 uur - Theater aan het Vrijthof, Maastricht
za 28 jan 20:15 uur - Muziekgebouw aan 't IJ, Amsterdam
Een fragment uit de voorstelling die ze tijdens de Flamenco Biënnale Intermezzo gaf:
Rocío Márquez: artist-in-residence
De jonge flamencozangeres Rocío Márquez (1986), een van de rijzende sterren van de flamenco, is Artist in Residence van de Flamenco Biënnale 2017. Ze wordt door pers en publiek geroemd om haar fijnzinnige vertolkingen van het klassieke flamencorepertoire. Márquez groeide op met de fandango uit haar geboortestad Huelva maar beweegt zich, gezegend met haar melodieuze en heldere stem, met even veel plezier dwars door alle genres heen en haalt de flamenco, zoals ze zelf zegt, graag ‘uit het museum’. In de voorstelling Fantasía para Violonchelo y Flamenco, een coproductie van de Flamenco Biënnale en de Cello Biënnale, gaat Rocío Márquez een muzikaal duel aan met de talentvolle Nederlandse celliste Ella van Poucke en de Iraanse Oostenrijkse Kian Soltani. Danseres Leonor Leal improviseert er prachtige danstableaus bij.
vr 13 januari 20:15 – De Doelen, Rotterdam
za 14 januari 20:15 – Muziekgebouw Frits Philips, Eindhoven
zo 29 januari 20:15 – Muziekgebouw aan 't IJ, Amsterdam
Nieuw solo-album
Tijdens het festival presenteert Rocío Márquez ook haar tweede soloalbum El Niño (2014), een gedurfd eerbetoon aan de legendarische zanger Pepe Marchena. Het belooft een bijzondere ontmoeting te worden van traditionele flamencozang met elementen uit rock en elektro, aangevuld met improvisaties van zanger Niño de Elche.
26 januari 20:30 uur Bimhuis, Amsterdam
Fado & Flamenco
Zoals altijd brengt de Flamenco Biënnale verrassende muzikale ontmoetingen. In de voorstelling Casa Ibérica bundelen vijf muzikanten hun krachten: een deel komt uit Spanje, een deel uit Portugal, maar allemaal verleggen zij hun muzikale grenzen. Bijzonder, omdat er niet veel kruisbestuivingen zijn geweest tussen flamenco en fado.
wo 18 januari 20:30 - De Doelen, Rotterdam
zo 22 januari 16:00 - Theater De Lieve Vrouw, Amersfoort
vr 27 januari 20:30 - De Nieuwe Regentes, Den Haag
José Valencia
Tenslotte nog een tip voor liefhebbers van pure zigeunerzang. José Valencia is zonder twijfel een van de grootste flamencozangers van deze tijd. Hij is afkomstig uit het traditionele Zuid-Spaanse zangbolwerk Lebrija en is geliefd om zijn rauwe, robuuste zigeunerzang. Valencia was al vaker te horen op de Flamenco Biënnale, als bezielde begeleider van grote dansers als Andrés Marín en Belén Maya. Nu treedt hij op als solist, bijgestaan door twee gitaristen en een trio palmeros met in het centrum meesterklapper El Bobote. 'Maestro’ Antonio Canales, een icoon van de zigeunerdans, komt bij deze voorstelling speciaal voor José Valencia dansen.
vr 27 jan 20:15 uur - Muziekgebouw aan 't IJ, Amsterdam
Naast bovengoemde highlights zijn er nog heel veel meer voorstellingen.
Double Bill: A Palo Seco / Rebels' Cross - wereldpremière
za 14 jan 20:30 uur - Rotterdamse Schouwburg
zo 15 jan 15:00 uur - RASA, Utrecht
vr 20 jan 20:30 uur - De Lieve Vrouw, Amersfoort
do 26 jan 20:30 uur - Theater aan het Vrijthof, Maastricht
za 28 jan 19:00 uur - Korzo, (locatie: Theater aan het Spui / CaDance Festival) Den Haag
Tino van der Sman Quintet - cd presentatie Curiosos Impertinentes
za 14 jan 20:30 uur - RASA, Utrecht (double bill met Luna Zegers Kwartet)
zo 15 jan 15:00 uur- Rotterdamse Schouwburg
Luna Zegers Kwartet
14 januari 20:30 uur RASA, Utrecht (Double Bill met Tino van der Sman)
15 januari 20:30 uur Korzo, Den Haag
Manuel Liñán / José Maldonado - Reversible - Nederlandse première
Zondag 15 jan 20:15 uur - Rotterdamse Schouwburg
Orquesta Chekara
do 19 jan 20:15 uur - De Doelen, Rotterdam
vr 20 jan 21:00 uur - Podium Mozaiek, Amsterdam
za 21 jan 20:30 uur - RASA, Utrecht
zo 22 jan 15:00 uur - De Roma, Antwerpen
Tiempos Nuevos feat. Ben van Gelder
vr 20 januari 21:45 uur - TivoliVredenburg / Cloud Nights, Utrecht
do 26 januari 20:15 uur - Nieuwe Regentes, Den Haag
Enrike Solinís, Euskal Barrokensemble - El Amor Brujo
20 januari 20:15 uur De Nieuwe Kerk, Den Haag
22 januari 15:00 uur Tivoli/Vredenburg, Utrecht
Orilla del Mundo
vr 20 januari 20:30 uur - Tivoli/Vredenburg, Utrecht
za 21 januari 20:30 uur - LantarenVenster, Rotterdam
zo 22 januari 20:30 uur - Bimhuis, Amsterdam
Made in Rotterdam - Matthieu Acosta
20 januari De Doelen, Rotterdam
La Compañia Parpadeo - Parpadeos
Za 21 jan 20:30 uur - Theater De Lieve Vrouw, Amersfoort
Compañía Flamenca Isabel Bayón - Dju Dju - Nederlandse première
za 21 jan 20:00 uur - Zuiderstrandtheater, Den Haag
David Lagos, Mercedez Ruíz en Diego de la Margara - Made in Jerez
do 26 jan 20:00 uur - Stadsschouwburg, Utrecht
Randprogramma
De ruim veertig voorstellingen en concerten tijdens de Flamenco Biënnale worden omlijst door een uitgebreid randprogramma van masterclasses, workshops, lezingen, films en documentaires, jeugd- en amateurvoorstellingen. Zelf ‘Flamenco Proeven’ kan onder leiding van professionals bij speciale flamencodiners.
www.flamencobiennale.nl/nl/randprogramma
Flamenco Biënnale 2017 - playlist MixedWorldMusic:
VAN DAG TOT DAG AGENDA
vr 13 01 2017, de Doelen - Rotterdam
Openingsavond
Fantasía para Violonchelo y Flamenco
za 14 01 2017, Muziekgebouw Eindhoven - Eindhoven
Fantasía para Violonchelo y Flamenco
za 14 01 2017, Rotterdamse Schouwburg - Rotterdam
Double Bill A Palo Seco & Rebels Cross Compañia Sara Cano & Kalpana Raghuraman - wereldpremière
za 14 01 2017, RASA - Utrecht
Tino van der Sman Quintet
za 14 01 2017, RASA - Utrecht
Luna Zegers Kwartet
zo 15 01 2017, RASA - Utrecht
Double Bill A Palo Seco & Rebels Cross Compañia Sara Cano & Kalpana Raghuraman - wereldpremière
zo 15 01 2017, Rotterdamse Schouwburg - Rotterdam
Tino van der Sman Quintet
zo 15 01 2017, Korzo - Den Haag
Luna Zegers Kwartet
zo 15 01 2017, Rotterdamse Schouwburg - Rotterdam
Reversible - Manuel Liñán
wo 18 01 2017, de Doelen - Rotterdam
Fado Flamenco: Casa Ibérica
do 19 01 2017, de Doelen - Rotterdam
Orquesta Chekara
vr 20 01 2017, De Lieve Vrouw - Amersfoort
Double Bill A Palo Seco & Rebels Cross Compañia Sara Cano & Kalpana Raghuraman - wereldpremière
vr 20 01 2017, Podium Mozaiek - Amsterdam
Orquesta Chekara
vr 20 01 2017, Tivoli Vredenburg - Utrecht
Tiempos Nuevos ft Ben van Gelder
vr 20 01 2017, De Nieuwe Kerk - Den Haag
El Amor Brujo - Enrike Solinís & Euskal Barrokensemble
vr 20 01 2017, Tivoli Vredenburg - Utrecht
Orilla del Mundo - Alfonso Aroca Quintet
za 21 01 2017, Bimhuis - Amsterdam
Pepe Habichuela
za 21 01 2017, RASA - Utrecht
Orquesta Chekara
za 21 01 2017, LantarenVenster - Rotterdam
Orilla del Mundo - Alfonso Aroca Quintet
za 21 01 2017, De Lieve Vrouw - Amersfoort
Parpadeos - La Compañia Parpadeo
za 21 01 2017, Zuiderstrandtheater - Den Haag
Dju Dju - Compañía Flamenca Isabel Bayón
zo 22 01 2017, Grounds - Rotterdam
Pepe Habichuela & Alfredo Lagos
zo 22 01 2017, De Lieve Vrouw - Amersfoort
Fado Flamenco: Casa Ibérica
zo 22 01 2017, De Roma - Antwerpen
Orquesta Chekara (festival) België
zo 22 01 2017, Tivoli Vredenburg - Utrecht
El Amor Brujo - Enrike Solinís & Euskal Barrokensemble
zo 22 01 2017, Bimhuis - Amsterdam
Orilla del Mundo - Alfonso Aroca Quintet
zo 22 01 2017, de Doelen - Rotterdam
Made in Rotterdam - Matthieu Acosta
di 24 01 2017, Theater aan het Vrijthof - Maastricht
Rocío Molina: Caída del Cielo
do 26 01 2017, Bimhuis - Amsterdam
Rocío Marguez: El Niño
do 26 01 2017, Theater aan het Vrijthof - Maastricht
Double Bill A Palo Seco & Rebels Cross Compañia Sara Cano & Kalpana Raghuraman - wereldpremière
do 26 01 2017, De Nieuwe Regentes - Den Haag
Tiempos Nuevos ft Ben van Gelder
do 26 01 2017, Stadsschouwburg Utrecht - Utrecht
Made in Jerez - David Lagos, Mercedez Ruíz en Diego de la Margara
vr 27 01 2017, De Nieuwe Regentes - Den Haag
Fado Flamenco: Casa Ibérica
vr 27 01 2017, Muziekgebouw aan het IJ - Amsterdam
En Directo: José Valencia and Special guest Antonio Canales
za 28 01 2017, Muziekgebouw aan het IJ - Amsterdam
Rocío Molina: Caída del Cielo
za 28 01 2017, Korzo - Den Haag
Double Bill A Palo Seco & Rebels Cross Compañia Sara Cano & Kalpana Raghuraman - wereldpremière
Slotavond
zo 29 01 2017, Muziekgebouw aan het IJ - Amsterdam
Fantasía para Violonchelo y Flamenco