Saxofonist Letieres Leite richtte in 2006 het spectaculaire Orkestra Rumpilezz op. Vijftien blazers en vijf percussionisten stellen de Afro-Braziliaanse muziekculturen van de deelstaat Bahia centraal. Leite combineert deze tradities met hedendaagse jazz en creëert zo zijn spannende Afro-Braziliaanse bigbandjazz. Opzwepend en virtuoos. In juni staan ze op Music Meeting in Nijmegen en doen ze optredens in Amsterdam en Rotterdam. Charlie Crooijmans zag de band in 2011 in São Paulo op festival Virada.
door Charlie Crooijmans
De grootste verrassing van de Virada van 2011 was Orkestra Rumpilezz. Deze bigband uit Bahia overrompelde me. Een paar dagen na de Virada gaat de oprichter en bandleider van de bigband, Letieres Leite, een informeel gesprek (bate papo) aan in Casa do Núcleo, een soort verzamelplek voor muzikanten en liefhebbers die zich willen verdiepen in Braziliaanse muziek.
Oostenrijk
Letieres Leite stelt zichzelf voor aan de ongeveer twintig belangstellenden die rondom hem in de huiskamer zitten. Hij vertelt ons over zijn achtergrond in de beeldende kunst op de academie. Zijn aandacht verschuift meer en meer naar de muziek, of beter gezegd, naar geluid, waarmee in de zeventiger jaren op een vrije manier geëxperimenteerd werd. Zo houdt hij zich bijvoorbeeld bezig met het 'musicaliseren' van één bepaalde (spraak)zin, of raakt hij helemaal in de ban van microtonaliteit. Leite luistert naar de muziek van Stravinsky, Egberto Gismonti, Walter Smetak, Hermeto Pascoal, en naar candomblé.
Letieres Leite op de Virada
Leite leert zichzelf fluit te spelen, maar als hij dan een auditie moet doen, wordt het tijd om een echte fluit aan te schaffen. Het lezen van noten leert hij pas later en ook dat is hem prima gelukt. In 1979 volgt hij een muziekcursus aan de Universiteit in Bahia en in 1987 verkast hij naar Europa en studeert hij fluit en saxofoon aan het Franz Schubert Conservatorium in Wenen. Hij blijft elf jaar hangen in Oostenrijk. In Brazilië werkte hij nadien met onder anderen Alegre Correa, Paulo Moura, Alfredo de la Fé, Nico Assunção, Hermeto Pascoal, Gilberto Gil, Ivete Sangalo en Carlinhos Brown.
Wortels
Leite houdt zich bezig met componeren, arrangeren – in 2003 en 2008 wordt hij gelouterd als de beste arrangeur op het Festival de Música da Rádio Educadora - én analyseren. Hij pluist de muziek uit totdat hij bij de wortels komt, zoals hij bijvoorbeeld met de samba heeft gedaan. Muziek als referentie om migratiepatronen te kunnen herkennen. Het repertoire van Orkestra Rumpilezz bevat een werk dat O Samba Nasceu na Bahia heet. Leite weet natuurlijk ook wel dat de samba in Rio is geboren, maar de Afrikaanse ritmes van de samba zijn afkomstig van het Bantu-volk uit Angola en Mozambique en zijn via Bahia in Rio terechtgekomen. In Bahia heeft Leite de AMBAH (Academia de Música da Bahia) opgezet, een school voor populaire muziek.
Orkestra Rumpilezz
Het spelen bij het Afro-Braziliaanse orkest van de Colégio Severino Vieira onder leiding van Moa Catendê is voor Leite de aanleiding geweest om zelf een orkest op te richten. In 2006 ontstaat de bigband Orkestra Rumpilezz met vijf percussionisten en vijftien koperblazers. Leite componeert rondom de ritmische patronen van de orishas, de heiligen uit de candomblé (Afro-Braziliaanse religie) en het universum van de Bahiaanse percussie. Rum, rumpi en lé zijn de drums. Voeg daar een dosis jazz aan toe en je krijgt Rumpilezz. In 2010 is het orkest uitgeroepen tot de beste instrumentale groep en beste nieuwkomer door Prêmio da Música Brasileira. Het debuutalbum Letieres Leite & Orkestra Rumpilezz is ook in de prijzen gevallen.
Bimhuis
Het optreden in het Bimhuis in 2011 werd door Ton Maas in de Volkskrant met vijf sterren beoordeeld. Hij schreef: 'Het sensationele optreden van de bigband in het Amsterdamse Bimhuis maakte donderdagavond in alle toonaarden duidelijk waarom. Nog afgezien van de kwaliteit van de afzonderlijke musici en de inventitiveit van Leites composities en arrangementen, is de bandleider erin geslaagd radicaal verschillende werelden op organische wijze te doen versmelten. (...) Moderne conservatoriumjazz en eeuwenoude orale traditie samengebracht in wederzijds respect en bewondering.'
Concerten 2014
vr 6 juni: Bimhuis, Amsterdam
za 7 juni: LantarenVenster, Rotterdam
ma 9 juni: Music Meeting, Nijmegen
Line-up 2014
Letieres Leite - Alt Sax, Fluit
Rowney Scott - Tenor Sax, Sopraan Sax, Fluit
Leonardo Rocha - Tenor Sax, Fluit
André Becker - Alt Sax, Fluit, Piccolo
Paulinho Andrade - Alt Sax, Fluit
Joatan Nascimento - Trompet, Bugel
Guiga Scott - Trompet, Bugel
João Teoria - Trompet, Bugel
Rudney Machado - Trompet, Bugel
Hugo Santos - Trombone
Vanilson Lemos - Trombone
Juracy Machado - Trombone
Vinicius Feitas - Barriton Sax
Erison Moreira - Tuba
Adailson Rodrigues - Bas Trombone
Gabi Guedes - Percussão Baiana
Icaro Sá - Percussão Baiana
Ricardo Braga - Percussão Baiana
Kaina Do Jeje - Percussão Baiana
Wallace - Percussão Baiana
