Ceumar woont nu twee jaar in Nederland, waar de Braziliaanse zangeres graag nieuwe uitdagingen en verbindingen aangaat en met verschillende projecten (zoals Balkan & Brasil) op diverse podia en festivals heeft gestaan. Ze is net terug van een trip naar Brazilië, waar ze een vaste schare fans heeft. Uiteraard mag ze niet ontbreken op het Brasil Festival Amsterdam, waar ze met het Krasz Collective in Het Concertgebouw interpretaties zal vertolken van stukken van de Braziliaanse klassieke componist Heitor Villa-Lobos. Een interview.
door Charlie Crooijmans
Wanneer ben je begonnen met spelen?
‘Vanaf m’n 18de begon ik op te treden in bars, op festivals en bij competities, om zoveel mogelijk podiumervaring op te doen. Daarvoor heb ik piano en gitaar gestudeerd. Ik was altijd heel eclectisch bezig en heb veel standaard jazz en MPB (Música Popular Brasileira) gespeeld.’
Waar heb je gestudeerd?
‘Van Itanhandu in Minas Gerais, waar ik geboren ben, ben ik naar Belo Horizonte verhuisd, waar ik grafische vormgeving ging studeren. Tegelijkertijd volgde ik gitaar- en theorielessen op de muziekschool en dat sprak me uiteindelijk toch meer aan. We leerden daar onder meer muziek van Bach te spelen, van Mozart, de moderne, atonale componisten en natuurlijk ook Villa-Lobos en Leo Brouwer. Via iemand van school werd ik uitgenodigd om elke vrijdagavond in de bar Velho Chico te spelen. Daar ben ik ook begonnen met zingen. Ik was in het begin heel verlegen, maar vond het geweldig! Ik verdiende er wat mee en omdat er veel geroezemoes was, viel het niet op dat ik hier en daar een foutje maakte.’
Wat vonden je ouders ervan dat je voor de muziek koos?
‘Mijn ouders hebben me altijd gesteund. Ik kom uit een muzikale familie. Mijn opa was orkestdirigent en mijn vader zong professioneel tot zijn twintigste. Thuis werd er sowieso veel gezongen, en we luisterden altijd naar de radio, die toen nog kwalitatief goede populaire muziek uitzond, zoals choro en música caipira. In Minas heb je ook veel tradities zoals Folha dos Reis en andere religieuze feesten. Bij die muziek is samenzang het allerbelangrijkste. Deze eigenschap heb ik meegenomen in mijn optredens in São Paulo en in Nederland.’
Hoe doe je dat als je alleen optreedt?
‘Als ik alleen ben, voel ik me vrijer om een verbinding aan te gaan met het publiek. Ik praat met het publiek en wil dat ze met me mee zingen. Dat kan door het simpel te houden. Het hoeft allemaal niet zo formeel te zijn. Ik wil niet de diva uithangen. Het moet voelen alsof mijn huiskamer is uitgebreid. Dat was belangrijk voor mij, om dat te ontdekken. Ik heb een keer een tekst van een lied op alle stoelen neergelegd, zodat het makkelijk zou zijn om mee te doen. Dat was in een kerk waar ik met mijn leerlingen optrad (Ceumar geeft les aan het Conservatorium van Amsterdams; red.).’
Schrijf je zelf veel muziek?
‘Er is een periode geweest waarin ik heel veel muziek schreef. In Nederland ga ik meer op zoek naar muziek uit Brazilië die interessant is voor hier. Zoals de muziek van Heitor Villa-Lobos, die veel Braziliaanse folklore gebruikt in het klassieke idioom. Ik ontdek op deze manier in mezelf ook meer mogelijkheden, bijvoorbeeld wat betreft stemgebruik en het spelen van percussie.’
Wat ga je doen op het festival?
‘Samen met het Krasz Collective (altviool, viool en bas; red.) ga ik stukken spelen van Villa-Lobos. Ik speel percussie (zabumba, djembé, triangel, tamboerijn), gitaar en zang. De teksten zijn prachtige gedichten, romantisch; zowel erudiet als toegankelijk, zoals bijvoorbeeld het stuk Trenzinho da Caipira. Het bijzondere is dat we niet van blad spelen. De melodie staat natuurlijk vast, maar de structuur gaat meer in een flow en is dus niet gesloten.
‘Ik heb al eerder met het Krasz Collective gespeeld op de Music Meeting en dat werkte heel goed. Het Kaaskwartet is ermee gestopt, maar Tessa (Zoutendijk; red.) vond het een goed idee om stukken van Villa-Lobos te doen en zo is het Krasz Collective geboren. We zijn van plan om een album op te nemen en de kans is groot dat we ermee op tournee gaan.
Wat mogen we nog meer beslist niet missen op het Brasil Festival?
‘Ik raad iedereen aan om naar de pianist Nelson Freire te gaan, naar PianOrquestra & Duo Gisbranco, en naar de Assad Family.’
concert
Ceumar met Krasz Collective: 21 oktober: Het Concertgebouw, Amsterdam
Lees ook het artikel over het Brasil Festival, elders op MixedWorldMusic.com.
