In de Roode Bioscoop aan het Haarlemmerplein in Amsterdam vond zaterdag de eerste Internationale Ladino Dag plaats, een initiatief van de bevlogen zangeres en componiste Nani Vazana, die zichzelf niet alleen begeleidde op piano, maar ook trombone speelde. Rik van Boeckel bezocht de voorstelling voor MixedWorldMusic.

door Rik van Boeckel (tekst en foto's)

Het Ladino is een oude, aan het Spaans verwante taal, die gesproken werd door Joden in de diaspora. Toen die in de vijftiende eeuw uit Spanje werden verdreven, vluchtten velen naar Noord-Afrika. In het Ladino zijn daardoor Noord-Afrikaanse invloeden opgenomen. Nani Vazana hoorde de taal in haar jeugd, doordat die toen nog door haar grootmoeder werd gesproken. Ze raakte erdoor gefascineerd en begon zich ook te verdiepen in de ladinomuziek onderzoeken. Op haar album Andalusian Brew zong ze traditioneel repertoire, maar vervolgens sloeg ze ook aan het componeren, zoals te horen is op de cd Ke Haber. Met haar muziek blaast Vazana het Ladino nieuw leven in, zoals Yasmin Levy en Mor Karbasi dat eerder ook al deden.

Soloconcert met publieksparticipatie
Opvallend aan het soloconcert in de kleine zaal van de Roode Bioscoop was dat Vazana haar publiek nadrukkelijk bij het optreden betrok. In de middag had ze samen met bezoekers al het lied Una Segunda Piel van het album Ke Haber gezongen, met het doel een ladinokoor te vormen. Van elk van de twaalf stukken die ze vertolkte legde Vazana de betekenis uit. Gezeten aan de piano opende ze met No Kero Madre en vertelde dat het gaat over een dochter die haar moeder laat weten dat ze niet wil trouwen met de beoogde bruidegom.

Zang, piano en trombone
Tijdens Cuando El Rey Nimrod van de cd  Andalusian Brew demonstreerde ze met fraaie hoge uithalen wat een geweldige zangeres ze is. Bij Puncha Puncha kwam de begeleiding – heel eigentijds – uit een laptop. Daarbij deed Nani ook aan body percussion, ging opnieuw de hoogte in en zette ook een flinke keel op. Voordat ze begon aan When I Dream van het album Love Migration legde ze het publiek uit dat het Ladino een matriarchale taal is. Tijdens dit gevoelig lied nam ze ook de trombone ter hand.

Over dood en wedergeboorte
El Gacela (de gazelle) van het album Ke Haber werd opgesierd met fraai pianospel. Vazana vertelde het publiek dat het een eigen lied is, hoewel het soms voor een traditional wordt aangezien. Una Segunda Piel werd een echte meezinger waarbij Noam het publiek dirigeerde. Dit is een lied over een oud Sefardisch ritueel waarbij de dood symbool staat voor wedergeboorte. Letterlijk betekent de titel 'een tweede huid'. Durme Durme van Andalusian Brew werd door Vazana aangekondigd als een slaaplied dat haar grootmoeder voor haar had gezongen toen ze als kind een keer ziek was. 

Flamencosfeer met palmas
La Comida La Manyana, een lied over ontbijten, werd gekenmerkt door een flamenco-achtige sfeer. Nani nodigde haar publiek uit om het ritme mee te klappen, zoals bij flamenco gebruikelijk is. Knap hoe ze tijdens Landarico zang en trombonespel behendig afwisselde. Morenika bleek alweer een lied over een bruid die niet wil trouwen en die in de zee springt om haar verdronken echtgenoot achterna te gaan. Het kreeg een fraai dramatische vertolking! Het laatste lied, Cok Seni Severim, een mix van Ladino en Turkse muziek, is de openingstrack van Ke Haber maar vormde zaterdag met zijn ritmische zangpartij een perfecte afsluiter. Er volgde overigens zeer terecht nog een toegift met virtuoos pianospel: Shape Of My Heart/Mi Korazon van het album Ke Haber.

Zie voor meer informatie over Nani Vazana: Nani Music