Van begin oktober tot in januari is het ‘Brasil’ wat de klok slaat. Zowel Europalia.Brasil als Brasil Festival Amsterdam bieden een gevarieerd programma aan, dat ook verder gaat dan muziek alleen. De festivals spelen zich af in Amsterdam, Brussel, Gent, Utrecht, en nog veel meer steden in Nederland en België. We brengen hier een overzicht, met wekelijkse updates.

Tizumba & Ceumar & Velha Guarda da Portela
Velha guarda betekent ‘oude garde’. De groep is opgericht in 1970 door oude leden van de Portela Samba School met als doel oude traditionele samba’s die vergeten dreigden te worden, te redden. Veel beroemde Braziliaanse muzikanten hebben met hen gespeeld zoals Paulinho da Viola, Gilberto Gil, Beth Carvalho en Marisa Monte. Voor iedereen die de echte wortels van de moderne samba wil horen.
do. 13 oktober: Tropentheater, Amsterdam

Lilian Vieira & Grupo Cariopa
Grupo Cariopa voert je mee naar het romantische Rio de Janeiro. De vocalisten Lilian Vieira (Zuco 103), Fulvia di Domenico en Nassan Lopes brengen heerlijke samba’s. Lichtvoetig en dansbaar, vrolijk en melancholisch. Ze worden begeleid door een groovende ritmesectie, bestaande uit een violão de 7 cordas-speler (zevensnarige gitaar), de cavaquinhospeler (kleine viersnarige gitaar) en twee percussionisten.
vr. 14 oktober: Ainsi, Maastricht

Samba! Samba! Samba!
Tijdens deze samba-avond komen toonaangevende namen uit het genre aan bod: Velha Guarda da Portela (een traditioneel sambaensemble uit Rio de Janeiro dat samenwerkte met o.a. Gilberto Gil en Marisa Monte), Teresa Cristina (zangeres uit Lapa die is genomineerd voor een Latin Grammy), wonderkind Mart'nália, en Gafieira 8 (een ensemble dat gafieira speelt, een choro-gerelateerde dancehallstijl waar de Brazilianen wild van waren in de jaren veertig en vijftig). Het programma bevat behalve concerten ook dans, animatie en films rond deze unieke Braziliaanse muziekvorm die tegelijk een sociologisch fenomeen is met een eigen levensstijl.
za. 15 oktober: Bozar, Brussel

Letieres Leite & Orkestra Rumpilezz
Het twintigkoppige Orkestra Rumpilezz is een spetterend braziljazzorkest dat Afro-Braziliaanse ritmes uit Bahia vertaalt in spannende bigbandjazz. Het orkest, met vijftien houtblazers en vijf percussionisten, won onlangs de Prêmio da Música Brasileira, de belangrijkste muziekprijs in Brazilië, in de categorieën Beste Nieuwkomer en Beste Instrumentale Groep.
do. 20 oktober: Bimhuis, Amsterdam 

Camerata Aberta
Camerata Aberta bestaat uit acht topmuzikanten van de beste orkesten uit São Paulo. Ze combineren hedendaagse muziek met 13de-19de eeuwse en 20ste eeuwse muziek.
zo. 23 oktober: Bozar, Brussel

Tom Zé & Chico Correa & The Pocket Band 
In de late jaren zestig stond Tom Zé, samen met Caetano Veloso en Gilberto Gil, aan de basis van de Tropicália: een kleurrijke beweging die een hippiefilosofie koppelde aan dada, rockmuziek, radicale politiek en opzwepende Afro-Braziliaanse ritmes. De grillige Zé ging verder dan al zijn tijdgenoten. Zo componeerde hij ooit een muziekstuk voor een typemachine, maar verrichtte hij ook studies naar de samba en bossanova. De 74-jarige componist is inmiddels bezig met zijn derde muzikale leven, maar staat bij elke show nog garant voor een sonisch avontuur.
Chico Correa & The Pocket Band is een jonge groep uit de noordelijke deelstaat Paraíba. Ze bewijzen dat elektronische pop en Braziliaanse volksmuziek elkaar prima aanvullen. The Pocket Band improviseert met hedendaagse elektronische beats en samples op eeuwenoude melodieën en ritmes. Met digitale én akoestische instrumenten trekt de groep de volksmuziek van Noord-Brazilië overtuigend de 21ste eeuw in.
Dit dubbelprogramma staat zowel in Utrecht als in Gent. De festivalavond in Vooruit, Gent, onder de festivaltitel Brazilian Underground, wordt extra opgeluisterd door DJ Tudo en zijn band, Pedro Osmar en loop B. 
Dj Tudo is muzikant, dj, producer, labelbaas en etnomusicoloog. Hij wordt de Alan Lomax van Brazilië genoemd en maakte honderden uren videoregistratie van rituelen en muzikale ceremonies in Brazilië.
Pedro Osmar geniet in Brazilië een groot aanzien. Osmars gitaarstijl doet denken aan de hoekige bluesy stijl van Marc Ribot. Elektronicamuzikant loop B is vooral met recyclagematerialen in de weer: van een benzinetank, een boormachine en een loopstation maakt hij een waanzinnige ritmebox. Samen maken ze poëtische muziek met een ongelooflijke drive.
De avond in Rasa, Utrecht vindt plaats in het kader van Culb Rasa, dus met dj's na afloop.
do. 27 oktober: Vooruit, Gent
vr. 28 oktober: Rasa, Utrecht

Toots Thielemans met o.a. Eliane Elias, Ivan Lins en Airto Moreira
In een allstarbezetting gaat de onverwoestbare Toots Thielemans een aantal concerten spelen. Het sextet bevat grootheden van de Braziliaanse jazz als Eliane Elias, Ivan Lins, Oscar Castro-Neves  en Airto Moreira. Bassist is Marc Johnson.  
za. 29 oktober, Flagey, Brussel
zo. 30 oktober, De Roma, Borgerhout

Nationaal Orkest van België & Yamandu Costa
met het programma Alle Eer aan Brazilië
Op uitnodiging van Europalia Brasil neemt Roberto Minczuk het publiek mee op een originele muzikale verkenningstocht door zijn geboorteland, met naast klassieke muziek van Heiter Villa-Lobos ook die van minder bekende Braziliaanse componisten. Hij wordt vergezeld door de diepgevoelige Yamandu Costa, meester van de zevensnarige Braziliaanse gitaar en een van de briljantste vertegenwoordigers van de rijke Braziliaanse gitaartraditie.
zo. 30 oktober: Bozar, Brussel (inleiding door Liesbeth Segers om 14.30 uur)

Festa Popular
Festa Popular biedt een staalkaart van de diverse stromingen binnen de Braziliaanse populaire muziek. Enkele artiesten: Bongar (een exponent van de coco of zwarte percussiemuziek uit Pernambuco), Mauricio Carrilho (de grote behoeder van de choro of opgewekte stadsmuziek uit Rio de Janeiro), en Fábio Zanon (gitarist en virtuoos vertolker van Heitor Villa-Lobos) met collega-gitaristen, waaronder Ulisses Rocha en het Brazil Guitar Duo, João Luiz  & Douglas Lora. In het nachtelijke spektakel Cavalo Marinho, een combinatie van muziek, dans, poëzie en straattheater, voert Helder Vasconcelos artiesten aan als Maciel Salú e o Terno do Terreiro en Siba e a Fuloresta. Voorts accordeonisten Renato Borghetti, Olivinho en Lulinha Alencar, het forró-project van Silvério Pessoa en de populaire maskerdans Bumba-meu-boi.
26 en 27 november: Bozar, Brussel