Alpha Blondy
Shishani (Namibian Tales) met San vrouwen
Namibian Tales
Namibian Tales
het podium
amusement op het terrein
Rajery
Afrikaans maar dan anders
Togo All Stars
Togo All Stars
Togo All Stars
Sona Jobarteh
Sona Jobarteh
Sona Jobarteh
Sona Jobarteh
Bande à Pied Follow Jah
Eusébia
Eusébia
Eusébia
Eusébia
Chartwell Dutiro & Spirit Talk Mbira
Chartwell Dutiro & Spirit Talk Mbira
Chartwell Dutiro & Spirit Talk Mbira
Chartwell Dutiro
Chartwell Dutiro & Spirit Talk Mbira
Debademba
Mohamed Diaby (Debademba)
Alpha Blondy
30 jaar Afrikafestival Hertme - uitgebreid verslag! Nauwelijks grote namen - toch uitverkocht! maandag 9 juli, 2018

Het Afrikafestival in Hertme (nabij Borne in Twente) beleefde afgelopen weekend zijn dertigste editie. Een knappe prestatie voor een organisatie die uitsluitend op vrijwilligers draait en het bovendien zonder overheidssubsidie doet. Anders dan bij het vijfentwintigjarig jubileum was gekozen voor een minder imposante line-up met amper grote namen. Maar de opkomst en het enthousiasme waren er niet minder om. Ton Maas doet verslag.


door Ton Maas (tekst en foto’s)

Eigenlijk had programmeur Rob Lokin het helemáál zonder ‘grote namen’ willen doen. Hij had het wel een beetje gehad met de kapsones van beroemdheden en hun vaak bizarre eisenpakket van extra beveiligingscordons tot nauwkeurig omschreven drankbevoorrading in de kleedkamer. Dergelijke zaken passen eigenlijk niet bij de gemoedelijke festivalsfeer en de beperkte voorzieningen die het openluchttheater te bieden heeft. Overleg binnen de werkgroep – het gaat er democratisch aan toe in Hertme – resulteerde in het besluit om dan toch tenminste één grootheid uit te nodigen voor de finale van het tweedaagse festival.

'Jeruzalem, ik hou van je'
Dat werd Alpha Blondy met zijn groep The Solar System. Hoewel Blondy’s grootste wapenfeiten alweer de nodige jaren achter ons liggen en een langverwacht nieuw album spijtig genoeg nog even op zich laat wachten, liet het publiek voor het podium zich allerminst onbetuigd. En al helemaal niet toen de lange ouverture bij de opkomst van de grote baas naadloos overging in de lome reggaebeat van diens grote hit Jerusalem (‘je t’aime’).



Onbekend Afrika
Het liep dus in elk geval goed af. Spannender was het aan het begin, want het had niet veel gescheeld of Namibian Tales, de groep rond zangeres Shishani met vier Sanvrouwen uit de Kalahariwoestijn, had helemaal niet in Hertme gestaan. Gelukkig voor hen – en voor ons – moest een eerder geboekte groep op het laatste moment afzeggen en werd de dertigste editie van Hertme alsnog geopend met muziek uit misschien wel het minst bekende land van Afrika – zeker als het op muziek aankomt.

Een droom komt uit
Voor Shishani en percussionist Sjahin During, die samen met veel inzet en toewijding dit bijzondere project hebben ontwikkeld, gaat hiermee een droom in vervulling. En dat stralen ze uit vanaf het podium! De vier Sanvrouwen, die tot een week geleden nog nooit een stap buiten Namibië hadden gezet (en ook daarbinnen niet bepaald bereisd zijn), leken zich moeiteloos de rol van publiekslievelingen aan te meten. En dat terwijl ze in eigen land toch vooral met de nek worden aangekeken. Het is te hopen dat muzikale ontmoetingen als deze iets kunnen betekenen voor de emancipatie van het gemarginaliseerde nomadenvolk van de San en zijn unieke culturele erfgoed.

Onverwachte festivalhit
Een van de meest verrassende optredens van deze editie was dat van Sona Jobarteh, als vrouw een unicum onder de koravirtuozen van West-Afrika. Ondanks haar relatieve onbekendheid in deze contreien was het voor het podium al meteen bij aanvang dringen geblazen. Een half uurtje later was elders op het festivalterrein, bij de kraampjes en eetstalletjes, vrijwel niemand meer te zien, een situatie die zich eerder alleen voordeed als er een megaster als Youssou N’Dour op het podium stond. Al deed zangeres Eusébia uit Madagaskar, die zondagmiddag als tweede aantrad, nog zó haar sprankelende best, ze moest het doen met een matige opkomst. Heel wat toeschouwers hadden blijkbaar behoefte aan een time-off om de emoties te verwerken die Jobarteh met haar spectaculaire show in anderhalf uur tijd had losgewoeld.

Modernisering van de sound
Jobarteh, afkomstig uit Gambia, het smalste land van Afrika (de grenzen werden bepaald door het bereik van het Britse kanonvuur vanaf de rivier tijdens de verovering), behoort tot de vernieuwers van de griotmuziek. Net als bij veel van de andere festivalacts is de bezetting van haar begeleidingsband eigentijds en qua opzet gelijkend op de ‘klassieke’ rockformatie, met drums, bas en elektrische gitaren. Maar dankzij de besmettelijkheid van de in Nigeria ontwikkelde afrobeat is het klankbeeld in de meeste gevallen meteen herkenbaar als Afrikaans. Uitzonderingen op die regel waren in Hertme de anonieme rocksound van Debademba (althans als het lukte om de N’Dour-achtige jubelzang van frontman Mohamed Diaby even weg te denken) en het eclectische stijlenpalet van het kwartet achter Rajery, de charismatische zanger en valihavirtuoos uit Madagaskar. Die laatste tekende overigens voor de derde keer voor een van de hoogtepunten van het Afrikafestival. En dat terwijl zijn muziek op de keper beschouwd onversneden pop is, zij het zo inventief en aanstekelijk dat je wel een onverbeterlijke cynicus moet zijn om er niet door te worden aangestoken. Tot in de kleinste details uitgekiend en toch fris en spontaan klinkend.



Rustpunt uit Zimbabwe

Echt onversneden traditie, daarvan is in Hertme steeds minder te vinden, alle inspanningen van programmeur Lokin ten spijt. Het optreden van mbiraspeler Chartwell Dutiro en zijn groep Spirit Talk Mbira uit Zimbabwe was alleen daarom al een verademing. Vijf in enorme kalebassen gehulde duimpiano’s, begeleid door simpele percussie en een wat misplaatst ogende Griekse bouzouki, zorgden op zondagmiddag voor een bijna meditatieve sfeer, met repetitieve melodische figuren die in de traditie van het Shonavolk dienen om trance op te wekken en zo in contact te komen met de geesten van voorouders.



Traditie als voorafje

Heel anders ging het er de avond ervoor aan toe bij de Togo All Stars, die hun optreden weliswaar begonnen met traditioneel trommelspel, maar meteen daarna het elektrisch instrumentarium ter hand namen om hun voodoomuziek een meer eigentijdse uitstraling te geven. Ook zij moesten het ‘opnemen’ tegen een ijzersterke voorganger – in hun geval Rajery – maar daar hadden de Togolezen als gestaalde kaders minder moeite mee dan de nog aanstormende Eusébia.



Reputatie als succesformule
Het is tekenend voor de reputatie die het Afrikafestival in Hertme in dertig jaar tijd heeft weten op te bouwen, dat binnen een paar uur na aanvang beide dagen geheel waren uitverkocht, terwijl er slechts één act was geboekt die je met enige moeite zou kunnen scharen onder de groten van de Afrikaanse muziek, althans op dit moment. Blijkbaar leeft onder de vele vaste Hertmegangers het vertrouwen dat er altijd kwaliteit worden geboden, ook al staan er onbekende namen tussen de artiesten in het blokkenschema. Bovendien staat het festival bekend om de bijzondere, ongedwongen en gemoedelijke sfeer die er steevast heerst, en vanwege de ongewone opzet met slechts één podium. De stress van het heen en weer snellen tussen podia om toch vooral niks te missen, ontbreekt daardoor volledig. In Hertme moet je alleen steeds even wachten tot het podium is omgebouwd en de soundcheck is voltooid. Maar er is op het terrein genoeg te doen om dat tot een plezierig tijdverdrijf te maken. Bovendien was er deze keer voor het eerst sinds jaren weer eens voorzien in een entre'acte in de vorm van Bande à Pied Follow Jah, een Haïtiaans straatorkestje dat zijn naam eer aandeed door zich al blazen en trommelend te voet tussen het publiek door te bewegen.


meer nieuws
Betoverende samenzang in de Amstelkerk
maandag 11 maart, 2024
Soloconcert van Nani Vazana in de Roode Bioscoop
zondag 10 maart, 2024
Plus de Transglobal World Music Chart Top-40
vrijdag 1 maart, 2024
Uitverkochte Cloud Nine zaal op stelten gezet
maandag 19 februari, 2024
In Amsterdam, Utrecht en Den Haag tussen 8 maart en 22 juni 2024
woensdag 14 februari, 2024
Daverend optreden bij De X
maandag 12 februari, 2024
Tref begeleidt balfolk in De Omval
dinsdag 6 februari, 2024
Plus de Transglobal World Music Chart Top-40
donderdag 1 februari, 2024
Een persoonlijke impressie
maandag 29 januari, 2024
Monica Akihary met Boi Akih op Jazz Podium Hot House in Leiden
zaterdag 27 januari, 2024