Massilia is de oude Griekse naam voor de bruisende Zuid-Franse havenplaats Marseille, van oudsher een knooppunt in de handel over zee tussen Afrika en Europa. Drie dagen per jaar is Marseille ook het epicentrum van de handel in wereldmuziek. In maart vindt dan namelijk het wereldmuziek- en jazzforum Babel Med Music (kortweg Babel Med) plaats. Overdag komen zo’n tweeduizend professionals bijeen, onder wie festivaldirecteuren, programmeurs, boekingsagenten, managers, artiesten en media, die Babel Med gebruiken om te netwerken, confereren en speeddaten. ’s Avonds zijn er showcases, die voor iedereen toegankelijk zijn. De 13e editie, die gehouden werd van 16 t/m 19 maart, leek op het eerste gezicht weinig spannend, maar had toch de nodige verrassingen in petto. Een terugblik.

door Bas Springer (foto's: Jean de Peña en Eric van Nieuwland)



In 2013 was Marseille Culturele hoofdstad van Europa. Sinds die uitverkiezing ondergaat de eeuwenoude havenstad aan de Middellandse Zee een opzienbarende metamorfose. Hoewel nog steeds gebukt gaand onder het imago van misdaadstad, ontwikkelt Marseille zich steeds meer als culturele en culinaire hotspot. Met name in het oude havengebied zijn talloze spraakmakende ontwikkelingen te zien, zoals het fraaie MUCEM (Museum van Europese en Mediterrane Beschavingen) dat in juni 2013 geopend werd. In de transformatie van onveilig oord tot bruisende metropool past ook de oplevering van Les Docks Village, kortweg Les Docks, in september 2015. Les Docks bestaat uit tientallen oude pakhuizen vlak bij de haven, die na een indrukwekkende renovatie met elkaar verbonden zijn en ruimte bieden aan 80 hippe winkels, restaurants en luxe woningen met uitzicht op de Middellandse Zee. Kortom, Marseille is hip en happening en het eten is er fantastisch.

Een nieuwe locatie
De beurs werd dit jaar voor het eerst gehouden in een voormalige hangar in de haven, vlak bij Les Docks Village, alleen al vanwege het schitterende uitzicht op de Middellandse Zee en de schepen naar Corsica en Tunesië een toplocatie. De showcases ’s avonds vonden plaats in het vertrouwde Dock des Suds. In totaal werden de concerten door ruim zestienduizend mensen bezocht, onder wie veel jonge inwoners van Marseille. Ooit was Le Dock des Suds een opslagplaats voor suiker uit het Caribisch gebied, vandaar dat een van de zalen nog altijd 'Salle des Sucres' heet. De toekomst van dit rafelrandje aan een snel veranderend Marseille is onzeker. Al jaren zijn projectontwikkelaars bezig om het gebied te ontwikkelen. De sloop van Le Dock du Suds is tot nu toe tegengehouden, maar je vraagt je af voor hoe lang. Het complex direct naast Babel Med is inmiddels gesloopt en liefhebbers van creatieve broedplaatsen houden hun hart vast voor de toekomst.

WorldMusic Forum NL
De beurs overdag bood het gebruikelijke beeld van netwerkende, confererende en speeddatende professionals, maar daarnaast was er ook ruimte voor gezellige borrels en presentaties. De Nederlandse wereldmuzieksector werd vertegenwoordigd door WorldMusicForum NL, dat met een ruime, goed ogende stand en de immer hulpvaardige Stan Rijven en Sonja Heimann een uitstekende indruk maakte. Opvallend was dat veel Nederlandse wereldmuziekprofessionals dit jaar verstek lieten gaan.

Showcases
Met dertig showcases, verdeeld over drie zalen, is Babel Med een stuk minder hectisch en vermoeiend dan de Womex. Het was er dan ook goed toeven en de doorstroming tussen de zalen leverde nagenoeg geen problemen op. Op het eerste gezicht leek de programmering dit jaar wat aan de magere kant, maar dat pakte gelukkig anders uit.

Shai Maestro
Al op de eerst avond waren er een paar artiesten die imponeerden, zoals het trio van de virtuoze Israëlische pianist Shai Maestro. Bijgestaan door Jorge Roeder op staande bas en de waanzinnig goede drummer Ziv Ravitz bracht dit virtuoze trio een uitermate spannende showcase halverwege jazz, pop en wereldmuziek. Na een lange lofuiting introduceerde Shai Maestro de Bulgaarse zangeres Neli Andreeva, die een paar prachtige nummers zong, balancerend tussen traditionele Bulgaarse vocalen en jazz.

Alsarah & The Nubatones
Met veel belangstelling werd uitgekeken naar het optreden van de in Soedan geboren, in Jemen opgegroeide en in New York woonachtige zangeres Alsarah. Bijgestaan door The Nubatones gaf deze charmante performer met de uitstraling van een Soedanese koningin een boeiende show met invloeden uit de Oost-Afrikaanse en Arabische cultuur. Of zoals ze het zelf omschreef: feestelijke Oost-Afrikaanse retro-pop. Een beetje onzinnig label misschien, maar de formule werkte aanstekelijk.

Arabo-Andalusisch feest
Flamencogitarist Juan Carmona ging een muzikaal duel aan met mandolaspeler Ptit Moh (artistiek directeur van de Algerijnse formatie El Gusto) en de Algerijnse drummer Karim Ziad. Het resulteerde in een bij vlagen opwindende Arabo-Andalusische fusion, waarin Spaanse flamenco en Noord-Afrikaanse chaabi en raï samensmolten.

Maarja Nuut goes electronic
Spraakmakend was het optreden van de Estse zangeres Maarja Nuut en haar landgenoot Hendrix Kaljujärv. Nuut zag ik al eerder op de Womex en tijdens de Tallinn Music Week. In beide gevallen betrof het een uitermate boeiend solo-optreden. Haar samenwerking met Hendrix Kaljujärv, specialist in elektronica, is andere koek. Ik moest aanvankelijk wennen aan de spijkerharde, door merg en been gaande klanken van Kaljujärv, maar gaande weg het concert werd de muziek steeds spannender en soms ook dreigender. Fascinerend, dat zeker, alhoewel lang niet alle bezoekers de toevoeging van elektronica aan het prachtige repertoire van Maarja Nuut apprecieerden.

Pachibaba
Zanger Olivier Araste maakte de afgelopen jaren naam met de groep Lindigo, exponent van de maloya, de dansmuziek van het tropische Franse eiland La Réunion. Sinds enige tijd heeft hij een nieuwe groep, Pachibaba, met onder meer accordeonist Fixi (Java, Winston McAnuff) en drummer Cyril Atef (Bumcello, CongoPunq). In Pachibaba verbindt Araste maloya met afrobeat, Congolese ritmes, reggae en dub. Hoewel niet alle nummers even goed uit de verf kwamen, pakte deze kruisbestuiving van Afrikaanse en Caribische stijlen fraai uit. De energie die Pachibaba ontketende, werkte zeer aanstekelijk en maakte dan ook vele benen los.

Rachid Taha
Deze Franse zanger met Algerijnse wortels was in de jaren tachtig de bevlogen voorman van Carte de Séjour. In 1989 startte de rebel rocker een solocarrière die een aantal prachtige albums opleverde. Zijn furieuze mix van rock, chaâbi, raï en electro in klassiekers als Rock El Casba en Ya Rayah maakte hem in Frankrijk populair, met name in progressieve muziekkringen. Maar inmiddels is hij afgezakt naar een bedenkelijk nivo. Zijn band is nog altijd uitstekend en houdt de zaak scherp, maar Taha zelf kampt overduidelijk met een drankprobleem. Tijdens het concert las hij alle teksten van de autocue en leek hij af en toe totaal het spoor bijster. Toch is het concert me erg bijgebleven, met name door het fascinerende repertoire en de sterke begeleiders.

Black String
Het meest indrukwekkende optreden op Babel Med was dat van het Zuid-Koreaanse kwartet Black String, dat vorig jaar al grote indruk maakte tijdens de Womex. Hun venzengende mengeling van traditionele Koreaanse muziek, metal, jazz en rock deed de vloer van de Cabaretzaal trillen. Komende zomer komt deze Zuid-Koreaanse sensatie weer naar Europa.

Rest nog een eervolle vermelding voor de Italiaanse Bandadriatica, een excentrieke brassband die niet alleen inspiratie put uit de grote Italiaanse blaastraditie en volksmuziek uit Puglia maar zich ook met verve stort ook balkanritmes, Griekse , Turkse en Libanese muziek. Een heerlijke feestband !