Afgelopen zondag overleed radio-icoon en wereldmuziekpionier Walter Slosse op 69-jarige leeftijd onverwacht aan een hartaanval. Hij was op pad in Lübeck, in het kader van een van zijn vele projecten. MixedWorldMusic vroeg antropoloog, wereldmuziekkenner en radiomaker Fred Gales, die veelvuldig met Walter samenwerkte, om een terugblik op diens leven en werk.

door Fred Gales

Walter werkte vanaf 1971 voor de VPRO radio, eerst als correspondent in België met nieuws dat aldaar door de staatsomroep niet mocht worden uitgezonden. Al snel leverde hij bijdragen aan een hele reeks radioprogramma’s uit die tijd, zoals Express, Democriet, Embargo, Nova Zembla, de Radionieuwsdienst en Het Gebouw en organiseerde bovendien radioreizen naar Oost-Duitsland, indianengemeenschappen in Noord-Amerika en het toen nog geheel van de buitenwereld afgesloten Albanië. Hij maakte ook zijn eerste muziekprogramma’s, onder andere over flamenco met opnamen van zanger El Chocolate (Antonio Nunàz Montoya) en gitarist Manuel Morao (Manuel Moreno Jiménez).

De Wandelende Tak
Eind 1984 kreeg hij zijn eigen programma De Wandelende Tak, gewijd aan wereldmuziek in brede zin en uniek in dat het bijzondere en verrassende altijd voorop stond. Niet met een babbel reeds bekende plaatjes draaien, maar unieke opnamen laten horen in gezelschap van gasten die er meer over konden vertellen. Naast de wekelijkse Tak maakte hij samen met zijn ook al te vroeg gestorven vrouw Magda van der Eecken als producent ook de programma’s Urubicha (met muziekdocumentaires) en Het Witte Doek (over filmmuziek). Hij organiseerde megaprojecten als de Dag van de Mondharp en de Nacht van de Raga, verzorgde live-uitzendingen van soms wel negen uur lang en maakte audioportretten van steden als Venetië en Aleppo. Met zijn neus voor kwaliteit en zijn warme stem wist hij luisteraars aan zich te binden zodat er - heel ongewoon in de wereld van de radop - nog heel veel mensen zijn die ze zich zijn programma’s goed herinneren. 

Steeds verder gemarginaliseerd
In zijn latere jaren bij de VPRO, na 2005, werden hij en zijn programma’s steeds meer de marge ingedrukt en verbannen naar de late uurtjes. Geen budget om gasten uit te nodigen, geen concertopnamen meer. Uiteindelijk werd Walter gedwongen om vervroegd met pensioen te gaan. In 2009 werd de laatste Wandelende Tak uitgezonden - over de shakuhachi-zomerschool in Leiden - en daarmee verdween de wereldmuziek zo goed als geheel van de Publieke Omroep, ondanks de groeiende populariteit van het genre. Daar kwam nog bij dat ondanks eerder gedane toezeggingen een paar jaar later de webarchieven van Urubicha en De Wandelende Tak, met daarin alle uitzendingen uit vele tientallen jaren, van de ene op de andere dag van het net verdwenen. Zie daar de amnesie van het moderne Hilversum: geen digitale revolutie, geen historisch besef en geen respect voor programmamakers, maar wel steeds meer managers met angst voor alles wat authentiek en meer dan middelmatig is.

Compassie, diepgang en geluidskwaliteit
Zelf leerde ik Walter Slosse dertig jaar geleden kennen in Amsterdam, in een kraakpand in Havens-Oost waar ik toen woonde. Dat was naar aanleiding van het cassettelabel Sound Reporters en een optreden van de Papoea dans- en muziekgroep Sampari. Het werden afleveringen van De Wandelende Tak en de ontmoeting leidde tot een hele serie radio programma’s die ik met veel plezier samen het hem en voor hem heb gemaakt, iets waarvoor ik Walter nog steeds dankbaar ben want zonder hem waren ze zeker nooit uitgezonden. Zo bood hij ook aan vele andere muzikanten, wetenschappers en muziekliefhebbers een platform om te getuigen van hun passie en hun verhaal te doen, ongeacht of ze beroemd of onbekend waren, maar altijd met compassie en diepgang, goed voorbereid en met een oor voor geluidskwaliteit. Slosse begon als een van de eersten digitaal op te nemen met een PCM recorder en had altijd zelf de benodigde apparatuur bij zich om overal te kunnen opnemen en monteren, wat hem de flexibiliteit versxhafte om ook het onverwachte vast te kunnen leggen. 

Blog
Thuis in Gent begon Walter Slosse samen met zijn partner Eline Robin opnieuw met zijn blog, waarin hij reportages en beschouwingen met daarin vervlochten oude radio-uitzendingen publiceerde. Het laatste was van 21 juli en was gewijd aan boventoonzang met Mark van Tongeren. Het was de opsteek naar een bijeenkomst in Amsterdam op 25 juli, waarin hij - zoals altijd goed gekleed en met charme - de inleiding verzorgde bij de generale repetitie van Mark's TED-X lezing en die ook vastlegde in beeld en geluid. Het was een plezierige bijeenkomst waar na afloop nog druk gepraat werd over plannen voor de toekomst. Het heeft niet zo mogen zijn. Dinsdag 9 augustus is er om 11 uur in het crematorium van Lochristi bij Gent de mogelijkheid om afscheid van Walter te nemen.

Zie voor meer informatie: Walter Slosse's Alfabet

fotocredits: Mark van Tongeren en Walter Slosse