Het Afrikafestival dat nu al bijna drie decennia lang plaatsvindt in een piepklein Twents dorp, is uitgegroeid tot een jaarlijks evenement waar je als serieuze liefhebber van Afrikaanse muziek simpelweg niet omheen kunt. Zelfs al omvat de programmering vertrouwde gezichten of zelfs oude bekenden, dan nog kan kan je er zeker van zijn dat de sfeer en het enthousiaste publiek de artiesten zullen aansporen om nét iets verder te gaan, dieper te graven of hoger te reiken.

tekst en foto's Ton Maas

Van dat laatste was hekkensluiter Youssou N'Dour een fraai voorbeeld. De bekendste Afrikaanse artiest van de afgelopen twintig jaar deed de laatste tijd weliswaar enkele malen ons land aan, maar de indruk die hij daarbij achterliet, was niet de meest sprankelende. En bovendien zorgde een meegebrachte batterij elektronica niet zelden voor de nodige modernistische miskleur. Met de keel die N'Dour zondagavond geheel a capella opzette in het bomvolle openluchttheater van Hertme deed hij recht aan zijn eervolle bijnaam Nachtegaal van Dakar. Het was een kreet met zowel de scherpte om de ziel te raken als de warmte die nodig is om het hart op hol te doen slaan. En ja, natuurlijk vertolkte hij ook zijn mega-pophit Seven Seconds, maar die bleek wonderlijk genoeg totaal niet misplaatst in deze setting. Hertme kon zich geen passender dagsluiting wensen.

In de pas
Veel fraais was al aan dit gloedvolle slotconcert voorafgegaan. Amper een uur eerder hadden de drie zangers van Orchestre Les Mangelepa hun laatste pasjes gedaan en met hun naadloos meerstemmige samenzang heel wat oren gestreeld. Ondanks hun formidabele staat van dienst en imposante discografie deden deze veteranen uit Oost-Congo voor de allereerste keer Nederland aan.

Oorstrelende combinaties
Oorstrelend was ook het optreden van zangeres Oum uit Marokko, waarmee Hertme 2016 op zaterdagmiddag van start ging. Niet alleen beschikt zij zelf over een opmerkelijk fraaie stem, ook het samengaan van contrabas, trompet en ûd zorgde voor verrassende klankleurcombinaties. Met name vanwege de korte melodische breaks waarmee de deinende woestijngroove op gezette tijden werd onderbroken, deed de instrumentale kant van de zaak denken aan de muziek van de Libanese componist, bandleider en ûdspeler Rabih Abou-Khalil. Het feit dat de trompet af en toe vrij mocht rondfladderen en daarbij jazzy capriolen uithaalde, versterkte die indruk nog eens.

Continental grooves
Grooves waren er ook dit jaar uiteraard weer te kust en te keur. Afrikaanse muziek is immers niet denkbaar zonder. Babma Wassoulou Groove draagt het zelfs in de naam, en met recht. Zij waren het die er op zondagmiddag voor zorgden dat na de stortbui waarmee de festivaldag van start ging, de vlam weer vol in de pan sloeg. 'You speak Fulaini?' vroeg zanger Ousmane Diakité aan zijn publiek, terwijl hij vervaarlijk met zijn plumeau zwaaide. En uiteraard verstond iedereen als bij toverslag de taal van de Peul.

Ze doen het nog best
Dat leeftijd geen belemmering hoeft te zijn, bewezen op zaterdag kort na elkaar twee levende legendes: Orlando Julius uit Nigeria en zijn Ghanese collega Pat Thomas. Beide heren springen ondanks hun pensioengerechtigde leeftijd nog verrassend kwiek over het podium, grossierend in opbeurende (resp.) afrobeat dan wel highlife. Zonder hun afkomst te verloochenen werden daar ook elementen uit funk, soul, jazz en zelfs disco doorheen geregen.

Succesformule
Het succes van Afrikafestival Hertme is voor een deel te danken aan het duidelijke en herkenbare format. En natuurlijk aan de als altijd kwalitatief hoogwaardige programmering. Maar er is meer. Afrikaanse muziek blijkt toch minder modegevoelig dan bijvoorbeeld klezmer of balkanmuziek. Terwijl het Gipsyfestival in Tilburg ondanks zijn minstens zo heldere format geplaagd wordt door afnemende belangstelling voor het genre, blijven de liefhebbers van Afrikaanse muziek trouw toestromen, ook al is de weersverwachting niet bepaald rooskleurig, zoals ook dit jaar weer het geval was.