Gedurende drie dagen in het voorjaar is de bruisende Zuid-Franse havenstad Marseille een mekka voor wereldmuziekliefhebbers. Dan vindt namelijk het wereldmuziekforum Babel Med Music, kortweg BabelMed, plaats. Overdag krioelen festivaldirecteuren, programmeurs, boekingsagenten, managers, artiesten en vertegenwoordigers van de media door elkaar heen tussen de vele stands in de beurshal. Overdag kunnen deze professionals deelnemen aan conferenties en speed meetings. ’s Avonds is het tijd voor showcases, die voor iedereen toegankelijk zijn. De 12e editie, die gehouden werd van 15 t/m 18 maart, was muzikaal gezien misschien niet de meest opwindende, maar zoals altijd heeft BabelMed wel een paar verrassingen in petto. Een terugblik.

door Bas Springer - foto's Eric van Nieuwland
klik op de foto's om de fotoreportage groot en in volgorde te zien

In 2013 was Marseille Culturele hoofdstad van Europa. Sinds deze uitverkiezing maakt de eeuwenoude havenstad aan de Middellandse Zee een opmerkelijke metamorfose door. Hoewel Marseille nog steeds het imago heeft van misdaadstad, ontwikkelt het zich steeds meer als culturele en culinaire hotspot. Met name in het oude havengebied zijn talloze spraakmakende ontwikkelingen te constateren, zoals de komst van het fraaie MUCEM (Museum van Europese en Mediterrane Beschavingen), dat in juni 2013 geopend werd. In de ontwikkeling van muffige havenstad tot bruisende metropool past ook de oplevering van Les Docks de la Joliette, kortweg Les Docks, in september 2015. Les Docks bestaat uit tientallen oude pakhuizen, die na een magistrale renovatie door het architectenbureau Eric Castaldi met elkaar verbonden zijn en ruimte bieden aan 80 hippe winkels, restaurants en luxe woningen met uitzicht op de Middellandse Zee. Twee tramhaltes verder ligt Les Dock du Suds, de locatie van BabelMed. Ooit was dit complex een opslagplaats voor suiker uit het Caribisch gebied, vandaar dat een van de zalen nog altijd Salle des Sucres heet.

Onzekere toekomst
De toekomst van dit heerlijke rafelrandje in een snel veranderend Marseille is onzeker. Al jaren hebben projectontwikkelaars plannen om ook dit gebied te ontwikkelen. De sloop van Les Dock du Suds is tot nu toe tegengehouden, maar je vraagt je af voor hoe lang. Het complex direct naast Babel Med is inmiddels gesloopt en als liefhebber van creatieve broedplaatsen houd je je hart vast voor de toekomst.

Ook Nederland vertegenwoordigd
En hoe was BabelMed zelf? Overdag was het, zoals gebruikelijk op een wereldmuziekbeurs, netwerken en confereren geblazen, maar gelukkig was er ook ruimte voor gezellige borrels en presentaties. De Nederlandse wereldmuziekprofessionals werden vertegenwoordigd door WorldMusicForum NL, dat met een grote stand en hulpvaardige medewerksters een uitstekende indruk maakte.

Keuzes maken en je verlies nemen
Met 34 showcases op drie avonden was BabelMed een stuk minder hectisch dan de WOMEX, maar wie alle showcases wilde bijwonen, moest niettemin een strak blokkenschema volgen. Bij voorbaat een lastige klus, dus kwam het aan op keuzes maken en accepteren dat je goede concerten mist.

Aantrekkelijke variatie in stijlen
De grote afwisseling aan stijlen is een van de aantrekkelijke kanten van BabelMed. Zo luister je het ene moment naar de opwindende Turkse psychedelica van Baba Zula en droom je het volgende moment weg op de heerlijke laid-back muziek van de Braziliaanse singer-songwriter Tiganá Santana, een van de hoogtepunten van deze editie. Santana is een uiterst getalenteerde componist die prachtige, intieme liedjes vertolkt. Hij is gezegend met een fraaie, zachte stem, zingt in diverse talen en dwong  in de bomvolle zaal Cabaret absolute stilte af. Hopelijk komt Tiganá Santana snel weer naar ons land. Tot die tijd zullen we het moeten doen met zijn ijzersterke tweede album Tempo & Magma (2015).

Broeierig en dansbaar, maar met slecht geluid
Met broeierige West-Afrikaanse dansmuziek in de grote traditie van de Super Djata Band maakte Bamba Wassoulou Groove uit de Malinese hoofdstad Bamako, net zoals verleden jaar op de Music Meeting, weer een sterke indruk. Jammer alleen dat het geluid in de Salle des Sucres tijdens hun concert slecht was.

Fadista dwingt respect af
Indrukwekkend was het optreden van de Portugese fadozanger Ricardo Ribeiro, die bijna bewegingsloos op het podium stond maar met zijn doorleefde vertolkingen van het Portugese levenslied groot respect afdwong.

Loepzuivere Griekse klanken
De jonge Griekse zangeres María Símoglou ontpopte zich als een bezielde zangeres van oude en nieuwe liederen uit Smyrna. Op haar loepzuivere, door merg en been gaande stem viel niets af te dingen; wel op het spel van haar ensemble, dat haar niet altijd even adekwaat begeleidde.

De Armeense genocide verklankt
De ontmoeting tussen baglamaspeler Emre Gültekin (Turkije) en Vardan Hovanissian (Armenië), meester op de duduk, resulteerde in intens melancholieke muziek, geïnspireerd door de tragische genocide van Armeniërs in 1915, die in Turkije nog altijd ontkend wordt. Hun songs ademden zowel verdriet als hoop voor de toekomst uit en werden ovationeel ontvangen door de bezoekers in de tot de nok toe gevulde Cabaretzaal.

Uit de tweede hand
Het concert van de Spaanse flamencopianist Dorantes en Renaud Garcia-Fons, meester op de vijfsnarige contrabas, kon ik helaas niet bijwonenn omdat ik bij aanvang nog aan het tafelen was. Achteraf vernam ik van mensen die er wel bij waren, dat ik een heel bijzonder concert gemist had.

Sensatie uit Zuid-Korea
Gelukkig zat ik wel op de eerste rij het Korean Percussion Duo Bud, de grootste sensatie van BabelMed. Het repertoire van deze jonge Zuid-Koreaanse vrouwen is gebaseerd op eeuwenoude Koreaanse muziektradities, maar klinkt door de moderne en dynamische arrangementen hoogst actueel. Gewapend met yanggeum (citer) en janggu (een zandlopervormige trommel die wordt gebruikt bij sjamanistische rituelen) presenteerde deze percussiegroep een showcase met veel melodisch slagwerk en razendsnelle soli op de yanggeum. Een uitermate enerverende showcase die met veel bravoure en inventiviteit gepresenteerd werd. De staande ovatie van het dolenthousiaste publiek was dan ook volkomen terecht.

Lof en kritiek
Met 2000 professionals en in totaal 15.000 bezoekers tijdens de showcases was deze editie van BabelMed opnieuw zeer geslaagd. Punten van kritiekpunt zijn er zeker ook . Zo was de Cabaretzaal, waar de meest intieme en vaak ook beste concerten plaatsvonden, meestal te vol en pakte de programmering niet altijd even gelukkig uit. Zo begonnen de concerten van het María Símoglou Ensemble en Vardan Hovanissian & Emre Gültekin vrijwel gelijktijdig. Afgezien van deze kanttekeningen waren het weer drie mooie en zinvolle dagen in het multiculturele Marseille.

Klik hier voor een video-impressie van Babel Med door Eric van Nieuwland.