MixedWorldMusic portretteert aan het begin van een nieuwe muziekseizoen een aantal podia die regelmatig wereldmuziek programmeren. Muziekgebouw Eindhoven is de eerste in rij. René van Peer sprak met artistiek manager Frank Veenstra.

door René van Peer

Kruislingse dwarsverbanden, zo mag je Cross-linx wel vertalen. Dit jaarlijkse festival is gezichtsbepalend voor Muziekgebouw Eindhoven. Net als dit festival omarmt artistiek manager Frank Veenstra muziek in vrijwel alle stijlen, die in het concertprogramma en verschillende festivals tot verrassende symbiotische vormen versmelten.

Cross-linx staat model
Niet alleen wordt het hele gebouw ingeschakeld, Veenstra kijkt voorbij de eigen muren. Dichtbij en over de grenzen. Het jaarlijkse Cross-linx festival staat model voor de programmering van het Eindhovense Muziekgebouw. Voor het eerst door Veenstra opgezet in 2001, toen hij nog verbonden was aan Muziekcentrum Enschede, verhuisde het met hem naar Eindhoven en waaierde het met die stad als spil uit naar podia elders in het land.
Cross-Linx verbindt klassieke muziek met jazz en indiepop. En met singer/songwriter, een genre waar Veenstra zelf actief in is onder de naam Aidan’s Well. Overal in het gebouw zijn optredens. Bezoekers dwalen langs de foyers, doorkruisen onder begeleiding van gidsen gekleed in overalls en met veiligheidshelmen op een grottenstelsel van achterafgangetjes en ver weggestopte ruimten, en drommen samen in de grote zaal.

De opwinding van een ontdekkingstocht
Ze zijn naar het festival gelokt met een bekende naam die het programma afsluit, zoals Eels of The National, maar krijgen bijzondere acts te horen voor het zover is. Zo maken muziekliefhebbers in de meest recente editie kennis met Cast Glass, en My Brightest Diamond, samen met de Detroit Party Marching Band. De een feeëriek en breekbaar, de ander vol onstuimig opborrelende energie. De opwinding van een ontdekkingstocht tintelt in de lucht.
Het Eindhovense Muziekgebouw heeft heel wat muzikale ijzers in het vuur. Naast een regulier concertprogramma met een breed spectrum aan stijlen van klassiek tot pop, organiseert het iedere maandag een café waarin de Eindhovense zanger Ad van Meurs, die zijn ziel verkocht heeft aan het zuiden van de VS, singer-songwriters presenteert. Elke zaterdagmiddag zet het zijn deuren open voor publiek dat de Blue Note Sessions wil bijwonen: gratis concerten van bekende en minder bekende jazzmusici.

Vier pijlers van de programmering
De belangstelling voor wereldmuziek is wisselend. Festivals als Cross-linx, Naked Song (singer/songwriter), So What’s Next? (jazz & beyond) en Birds of Paradise (een muzikale staalkaart van unieke persoonlijkheden) waarin wereldmuziek als cross-over in verweven is, scoren daarentegen hoog. 'Ons programma is op vier pijlers gebouwd', vertelt Veenstra. 'Wereldtop, talentontwikkeling, eigen producties en het maken van innovatieve verbindingen, zowel artistiek als qua locaties. Op het gebied van wereldmuziek sluiten we aan bij de grote tournees die maar een paar plekken in Nederland aandoen, van Mariza en Youssou N’Dour bijvoorbeeld. De Edison Awards voor jazz en wereldmuziek worden ieder jaar bij ons uitgereikt.

Cross-overs met popmuziek
De laatste jaren zien we dat er in de belangstelling van het publiek een verschuiving optreedt van traditionele 'ethno music' naar cross-overs met popmuziek. Dat heeft zijn weerslag op onze programmering. Het heeft voor ons meer zin om acts te halen die passen bij de grote zaal, waar twaalfhonderdvijftig mensen in kunnen, dan groepen in een genre te laten komen waarvan de ervaring ons geleerd heeft dat we de kleine zaal er nog niet voor de helft mee kunnen vullen.'

Brabants talent
'In samenwerking met andere podia en organisaties maken we ons ook sterk voor talenten uit de eigen regio. Die bieden we een platform om zich te ontwikkelen. Het ensemble Lunapark, nu omgedoopt tot Lunatree, heeft bij ons zijn tweede cd opgenomen en uitgebracht. Temko, een groep rond de briljante Tilburgse gitarist Aart Strootman, is tijdens Cross-linx gelanceerd. Dj Jameszoo uit Den Bosch gaat hier zijn nieuwe liveband lanceren. Allemaal van uitzonderlijke kwaliteit, en allemaal verwerken ze uiteenlopende invloed in hun muziek.'

Scouting en residencies
De combinatie van wereldtop en talentontwikkeling is ook terug te zien in de residencies die het Muziekgebouw verstrekt. Gescout voordat hij internationaal doorbrak, schreef de Amerikaanse componist Nico Muhly de afgelopen jaren acht wereldpremières in hun opdracht. Sinds vorig jaar is gitarist Bryce Dessner van de spraakmakende indieband The National composer in residence.
Daarnaast biedt het Muziekgebouw onderdak aan het tweejaarlijkse festival en concours Tromp Percussion, dat uit de hele wereld slagwerkers van het hoogste niveau naar Eindhoven haalt, zowel wat betreft deelnemers aan de wedstrijd als betreft optredende groepen. De winnaars van het concours komen regelmatig terug voor concerten.

Muzikale projecten en uitwisselingen
Muziekgebouw Eindhoven gaat graag samenwerkingen aan, in de eigen stad maar ook ver daarbuiten. Zo zet het muzikale projecten op en wisselt het programma’s uit met het Barbican Centre in Londen, Ancienne Belgique in Brussel en Cité de la Musique in Parijs. Grootste klapper tot nu toe was wel de liederencyclus  Planetarium, waarin Bryce Dessner, Nico Muhly en Sufjan Stevens het podium deelden. Het was na de première in Eindhoven onder meer te zien in het Sydney Opera House en de Walt Disney Concert Hall in Los Angeles.

Een greep uit het komende seizoen
2014
18 oktober: Spinvis & Saartje van Camp - Kintsukuroi (gebaseerd op tsunami Japan in 2011)
19 november: Mayra Andrade
2015
12 februari: Cross-linx met onder anderen Bryce Dessner
27 februari: Tito Paris
13 mei: Bassekou Kouyaté
20 mei: Mariza
13 juni: Naked Song