De wereldmuziekzomer van 2014 staat in het teken van de terugkeer van legendarische Afrikaanse acts. Na de opmerkelijke comeback van de Senegalese superster Youssou N’Dour op Roots Open Air en de hereniging van Salif Keita en Les Ambassadeurs op het Afrikafestival in Hertme keert opnieuw een beroemde Afrikaanse band terug op het podium: Staff Benda Bilili. Op 21 juli geven ze een exclusief optreden voor de Benelux in Paradiso, Amsterdam.
door Bas Springer
Staff Benda Bilili, de deels uit gehandicapte straatmuzikanten bestaande groep uit de Congolese hoofdstad Kinshasa, veroverde een aantal jaren geleden de wereld met een broeierige mix van Congolese rumba, blues, funk en reggae. Niet alleen de fysieke beperkingen van een aantal door polio getroffen groepsleden trokken de aandacht, ook de deels zelfgemaakte instrumenten waren een verhaal op zich. Wantrouwen over een eerlijke verdeling van de opbrengsten deed Staff Benda Bilili uit elkaar spatten. Zie daarvoor ons verhaal elders op deze site. Maar zie daar: de groep is terug in een nieuwe bezetting, maar nog altijd met dezelfde dosis tomeloze energie. Maandag 21 juli treedt Staff Benda Bilili op in Paradiso in Amsterdam.
Van zwerver tot superster
Het verhaal van Staff Benda Bilili laat zich lezen als een spannend jongensboek. Hoe een groep gehandicapte straatmuzikanten uit de krottenwijken van Kinshasa de wereld verovert. Oftewel van zwerver tot superster. Te mooi om waar te zijn, lijk het.
Staff Benda Bilili wordt halverwege de jaren nul opgericht door Ricky Likabu Makodu (foto), die een aantal dakloze muzikanten uit de stadsjungle genaamd
Kinshasa om zich heen verzamelt, waaronder de toen 17-jarige Roger Landu, die al snel uitgroeit tot een van de gezichtsbepalende muzikanten van de band. Landu bespeelt een zelfgemaakt instrument, dat hij de satongé noemt, een soort eensnarige gitaar, gemaakt van een metalen blik en een houten boog. Ook het drumstel van Staff Benda Bilili is samengesteld uit op straat gevonden afval. Daarnaast klinken ‘gewone’ instrumenten, zoals de elektrische gitaar.
Bandleider Ricky Likabu
'Onze voornaamste invloeden zijn van de straat afkomstig', vertelt bandleider Likabu. 'We slapen, eten en oefenen op straat. De mensen om ons heen – straatkinderen, oorlogsvluchtelingen, prostituees, wezen – zijn de ware helden van dit land. Ze vertellen ons altijd hun verhalen, hun hoop, hun trucs om te overleven. We voelen dat we uit hun naam moeten spreken en in die zin zijn wij de echte journalisten van Kinshasa.'
De leden van Staff Benda Bilili ontmoeten elkaar iedere dag in de dierentuin van Kinshasa, die hun repetitieruimte wordt. Hun optredens in de straten en op de pleinen van Kinshasa trekken de aandacht van de Belgische producer Vincent Kenis, die hun debuutalbum Très Très Fort opneemt in de buitenlucht. De cd wordt in 2009 uitgebracht door het label Crammed Discs en is een regelrechte sensatie. Legendarisch is hun optreden op de wereldmuziekbeurs 'Womex 2009' in Kopenhagen, waar de groep de prestigieuze Awards ror Artists ontvangt.
Bekroonde documentaire
Uitgebreide tournees door Europa, Afrika en de Verenigde Staten volgen, waarbij onder meer Le Guess Who (2009) en Lowlands (2010) worden aangedaan. In 2012 verschijnt de tweede cd, Bouger le Monde, die echter veel minder aandacht trekt dan de debuut-cd. Ruzie, wantrouwen en misverstanden over de opbrengsten van de ruim vierhonderd concerten die Staff Benda Bilili in een paar jaar tijd geeft, leiden in de zomer van 2012 uiteindelijk tot het uiteenvallen van de groep.
Onwetendheid en hebzucht
Volgens hun voormalige manager Michel de Winter was de opheffing van Staff Benda Bilili deels te wijten aan onwetendheid en hebzucht: 'Het overweldigende succes van de band, de Womex Award, het Festival van Cannes (waar de bekroonde documentaire Benda Bilili! in 2010 een onverwachte hit werd; red.) en de staande ovaties zorgden ervoor dat een aantal leden van de band dachten dat het geld in grote hoeveelheden zou binnenstromen. Deze notie werd gevoed door mensen die niets weten van bedrijfsvoering, maar altijd erg snel 'goede raad' aanbieden', aldus Winter in een schriftelijke verklaring.
Terugkeer op het podium
Net zo onverwacht als het uiteenvallen van Staff Benda Bilili was hun opmerkelijke terugkeer op de podia in september 2013, waarbij diverse concerten in België en Frankrijk werden gegeven. Op maandag 21 juli treedt Staff Benda Bilili op in Paradiso in Amsterdam in een deels gewijzigde samenstelling. Oprichter Ricky Likabu Makodu is nog altijd van de partij, evenals Roger Landu, bespeler van de satongé.
Line-up
In totaal tien man sterk en nog altijd bruisend van energie zet Staff Benda Bilili in een vernieuwde samenstelling zijn succes voort, alsof er niets gebeurd is:
Ricky Likabu Makodu: vocals, band founder & leader
Djunana Tanga Suele: vocals, dancing
Kabossé Kabamba Kasongo: vocals, 'animation'
Roger Landu Satongé: satongé, vocals, guitar
Victor Mbaki Mambu: vocals, dancing
Cavalier Kiara Mayingi: bass, vocals, arranger
Amalphi Ketikila Massamba: lead guitar
Guelor Dianzenza Bakanadio: rhythm guitar
Dostin Mopoto Masebi: drums
Chico Makiedika Mbumba: percussion
Concert
maandag 21 juli: Paradiso, Amsterdam
Video
https://www.youtube.com/watch?v=_WTjIfnPcPs
Cd’s
Très Très Fort (2009)
Bouger le Monde (2012)
Dvd
Benda Bilili! (2010)
Remix door Skip&Die van de song Bilanga
Spotify-playlist van de twee albums van Staff Benda Bilili
