De nieuwe cd van Stef Bos, Kloofstraat, is een Afrikaanse uitgave. Het is de eerste keer dat een Nederlandse singer-songwriter dusdanig is vergroeid met Zuid-Afrika en de Afrikaanse cultuur dat het een cd oplevert met materiaal dat zonder de invloed van dat land en die taal nooit zou zijn geschreven. De teksten zijn grotendeels in het Afrikaans of in Bos zijn Neder-Afrikaans, zoals hij het noemt, een niemandsland waar de meeste taalwetten wegvallen.

Het avontuur begon na een ontmoeting met de legendarische Zuid-Afrikaanse protestzanger Johannes Kerkorrel begin jaren negentig van de vorige eeuw. Kerkorrel was het gezicht van de Voëlvry (Vogelvrij) beweging, die zich met woorden en muziek verzette tegen de apartheidspolitiek en zong in de taal (Afrikaans) die daarmee geassocieerd werd. De beweging kreeg een grote aanhang onder jonge Afrikaners en vormt nog steeds een mijlpaal in die cultuur.

Bos schreef met Kerkorrel Awuwa (Zij Wil Dansen), waarin Nederlands, Afrikaans en Xhosa samenkwamen. Het zou het begin worden van een lange verhouding met een land dat nog maar net de apartheid van zich had afgeschud en op het punt van een nieuw begin stond. Dat was ook wat hem aantrok, zo vertelde hij later: 'Een land waar alles openlag, waar een ongelooflijk optimisme voelbaar was en tegelijk de angst dat het goed verkeerd kon gaan. Yeoville (Johannesburg) was toen wat Greenwich Village in de jaren zestig in New York was: vrijgevochten, creatief en een optocht van authentieke mensen.'

Aanvankelijk werkte Bos na Johannes Kerkorrel vooral met zwarte muzikanten en songwriters om zijn muzikale horizon te verbreden, en op dit moment, wonend in Zuid-Afrika, is hij bezig die draad weer op te pikken. Hij zong met Sibongile Kumalo voor Nelson Mandela zijn lied Zondag In Soweto. Hij schreef met Jy Vir My Suid-Afrika een anti-nationalistisch liefdeslied voor een land, waarin hij de slotzin van het oude volkslied (Ons Vir Jou Suid-Afrika) omdraaide. Bos: 'Wanneer die woord 'ons' val, spat vroeg of laat die kak.'

Bos werkte samen met grote namen als Louis Mhlanga, Vusi Maghlesela, Hugh Masekela, Rhay Phiri, Tu Nokwe, Amanda Strydom, Koos Kombuis, David Kramer, Thaliep Pietersen, Laurika Rauch, en de reeds genoemde Johannes Kerkorrel. Hij zocht nooit bewust samenwerking. Het waren mensen die hij ontmoette ,en wanneer het klikte gebeurde er soms iets.

Aan het eind van de jaren negentig begon Bos zich nog meer te verdiepen in het Afrikaans, en leerde hij de taal kennen zoals die door ‘wit-, bruin- en soms swart mense’ wordt gesproken… elk met zijn eigen culturele kleur. Eerst las hij veel Afrikaanse literatuur (Marais, Krige, Jonker, Breytenbach, Leipoldt) en daarna leerde hij het stap voor stap spreken. Vervolgens deed hij zijn eerste pogingen om in die taal te schrijven en zingen.

Sommige teksten op Kloofstraat behoren volgens Koos Kombuis (schrijver, dichter, songwriter en het geweten van de alternatieve muziek in Zuid-Afrika) tot Bos' beste werk en Ons Mors Ons Tyd (track 5 van de cd) zal in ieder geval in het collectief onderbewustzijn van de Afrikaanse cultuur worden opgenomen, aldus Kombuis.

Stef Bos heeft door de jaren heen in Zuid-Afrika een publiek opgebouwd dat hem hoog waardeert om zijn inbreng als buitenstaander in dit land waarin de verschillen nog niet altijd gevierd worden. Hij is voortdurend bezig geweest muzikale bruggen te slaan, niet vanuit een politieke overtuiging, maar vooral omdat het schoonheid oplevert. En omdat hij nieuwsgierig is hoe Nederlands naast Afrikaans of Shona of Xhosa klinkt, en je via een andere cultuur jezelf leert kennen.

'Ek wil reis rond die wêreld om huis toe te gaan. Ek wil praat met ’n vreemde om myself te verstaan.' Met het album Kloofstraat, dat vanaf 18 maart in de winkels ligt, richt hij zich specifiek op het Afrikaans. De taal die uit dezelfde buik als het Nederlands en het Vlaams is ontstaan, maar ook een taal met een jongheid en onbevangenheid die zich niet te veel aan banden laat leggen door taalunies. Het heeft hem de liefde voor zijn eigen taal teruggegeven

De thema’s gaan langs een breed spectrum: van de liefde (Kloofstraat, Ons Mors Ons Tyd), via zeelui in de 17de eeuw op weg naar de Kaap (Gebed), naar het heden en de realiteit in het land (Tydbom) en beelden waarmee hij de ‘bruinmense’ schildert (Sout Van die Aarde, My Vrou Is Huistoe, en Gelukkig). Het album is ook een liefdesverklaring aan een taal waarin je dingen kunt zeggen met dezelfde klank als het Nederlands, maar met een verbeelding die alleen op een continent als Afrika kan bestaan.

Op 6 februari kreeg Stef Bos in Pretoria, Zuid-Afrika, een prijs voor zijn bijdrage aan de Afrikaanse taal en muziek. Hij is de eerste buitenlandse singer-songwriter die deze eer te beurt valt. De prijs valt samen met het uitkomen van dit nieuwe album en sluit aan op de Cape Connection-tour (voor alle data: www.stefbos.nl), waar Stef Bos de Nederlandse podia zal delen met onder anderen Fernando Lameirinhas (Portugal/Nederland), Louis Mhlanga (Zimbabwe) en Régis Gizavo (Madagaskar).
 

De première is op woensdag 28 april in het Parktheater Eindhoven.