Various Artists – Black Europe: The Sounds and Images of Black People in Europe pre-19276 december, 2015

Bear Family

Vanwege het formaat en het gewicht van deze imposante doos denk je in eerste instantie aan een stuk of vijftien lp’s, maar na opening blijkt het allemaal nog veel ernstiger. De box bevat niet alleen twee kloeke boekwerken, maar ook een cassette met maar liefst 44 cd’s! Wie dacht dat de spoeling van geluidsopnamen van vóór 1927 dun was, heeft duidelijk buiten de Duitse Gründlichkeit gerekend. De samenstellers van deze unieke verzameling hebben zich letterlijk kosten noch moeiten gespaard om de meest obscure archieven en andere bronnen tot in de kleinste hoekjes uit te kammen. In klank, woord en beeld brengen ze zo een lang vervlogen tijdperk opnieuw tot leven.
Verrassende muzikale vondsten zijn tijdens dat onderzoek niet echt gedaan. Geeft ook niet. Deze collectie is alleen al vanwege omvang, volledigheid en diepte een cultuurhistorisch monument van belang. Oneerbiedig gezegd zou je de cd’s kunnen beschouwen als achtergrondmuziek bij de twee rijk geïllustreerde folianten, want daarin blijf je bladeren! Ongelofelijk wat de samenstellers aan beeldmateriaal bijeen hebben gebracht. Niet alleen zeldzame foto’s van inmiddels veelal obscure artiesten, maar ook een bonte verzameling affiches, programmaboekjes, entreekaartjes en wat niet al. Wat tijdens het bladeren opvalt, is hoezeer de zwarte medemens in Europa in eerste instantie vooral als rariteit werd beschouwd. Tot in de jaren dertig werden Afrikanen in Duitsland nog tentoongesteld in dierentuinen. Een ander opmerkelijk feit is dat de eerste dertig cd’s vooral muziek bevatten die destijds ook door blanke muzikanten werd gemaakt, inclusief westers klassiek repertoire. Voor onversneden Afrikaanse klanken moeten we het verderop in de verzameling zoeken. Daar vinden we ‘veldopnamen’ van muzikanten uit onder meer Congo, Sudan, Senegal, Gambia en Tunesië, veelal in Berlijn gemaakt tijdens tournees van Afrikaanse artiesten en overduidelijk bedoeld als studiemateriaal. Soms duikt er opeens een bekende naam op, zoals die van dominee Josiah Ransome-Kuti, de grootvader van niemand minder dan Fela Kuti, de wereldberoemde grondlegger van de afrobeat. Opa Josiah vertolkte weliswaar uitsluitend protestantse kerkhymnen, maar stond er in zijn tijd wel om bekend dat hij als een van de eerste predikanten Afrikaanse muziekinstrumenten introduceerde in de kerkdienst. (Ton Maas)

«« terug naar overzicht