Santana – Live At Kralingen, June 26 1970 (vinyl)10 juli, 2024

Oud als nieuw: het eerste optreden van Santana in Nederland. We schrijven 26 juni 1970 wanneer hun afro-latin-rock het publiek overdondert tijdens Kralingen, het Holland Pop Festival in Rotterdam. De ongepolijste opnames van hun complete concert verschenen onlangs voor het eerst op vinyl naar aanleiding van de première van de documentaire Holland Pop 1970 (regie: Ferry Ronteltap).
Kwam de geluidsinstallatie destijds uit Engeland en de stage-manager uit Amerika, het oerhollandse décor uit Nederland bestond uit een podium omlijst door water, weelderig groen en wiekende molens. Was het Kralingse Bos tot eind juni 1970 nog de achtertuin van ‘die nette Rotterdamse buurt’, daarna veranderde het voorgoed in ons vaderlandse ‘lieu de pop mémoire’ waar zich het eerste meerdaagse popfestival op het Europese vasteland afspeelde.
Was er destijds sprake van schaarste – Pinkpop beleefde dat jaar zijn eerste, eendaagse editie –, sindsdien groeiden popfestivals uit tot mega events en telt Nederland er vandaag ruim duizend. Het ‘Woodstock-aan-de-Maas’ betekende voor vele van de honderdduizend bezoekers een keerpunt in hun leven, maar markeerde tegelijkertijd een scharnierpunt in onze naoorlogse geschiedenis. Gememoreerd met exposities en een heus herinneringsmonument, via uitvoerige media-aandacht rond het zoveelste herdenkingsjaar en nu als docu te zien in de filmhuizen.
In retrospectief en losgezongen van alle nostalgie tekent zich een nieuw beeld af dat helaas in de documentaire onderbelicht blijft, dat van een volslagen unieke programmering met een breed scala aan stijlen. De noemer ‘pop’ symboliseerde om het even jazz (Art Ensemble of Chicago, Han Bennink, Mischa Mengelberg), folk (Fairport Convention, The Pentangle), blues (Canned Heat), rock (The Byrds, Family, Jefferson Airplane), romamuziek (Tata Mirando) of fusion (East of Eden, Focus, Soft Machine). Om nog maar te zwijgen van Pink Floyd en dus ook Santana.
De meeste bands vielen in gruizige versie al te horen op de bootleg Kralingen: ‘Deze drie platen kosten samen vijftien gulden’, zo vermeldde de hoes. Vandaag de dag een collectors-item à 200 euro, dat in 2020 rond de vijftigjarige herdenking nogmaals in een luxe box inclusief boekwerk & poster verscheen. De onlangs uitgebrachte elpee Santana Live At Kralingen, June 26 1970biedt niet alleen hoogwaardiger opname kwaliteit, maar bestrijkt ook het volledige concert. Voor het eerst werd het Nederlandse publiek massaal geconfronteerd met rauwe, van de mainstream afwijkende afrolatinklanken. Niks geen brave uitvoeringen van Tequila of Peanut Vendor, maar bravoure vol ongeremde, aan voodoo verwante polyritmiek.
Santana’s explosieve cocktail van stuwende percussie, psychedelische gitaar en zinderend hammondorgel sorteerde dan ook een ongekend effect. Niets ten nadele van de latere studioalbums, want hier beleef je Santana en zijn mannen ongepolijst in hun onstuimige vlegeljaren. Je bent direct getuige van de bronnen waaruit ze hun inspiratie putten: de titelverwijzing naar de Haïtiaanse slaven-opstandleider Toussaint Louverture, de link met de New Yorkse salsascene (Tito Puente’s Oye Cómo Va) en met name de Nigeriaanse Yorubatraditie van meesterdrummer Babatunde Olatunji.
Olatunji emigreerde in 1950 naar Noord-Amerika, werkte samen met jazzmuzikanten als John Coltrane, Cannonball Adderley en Max Roach. Coltrane wijdde zelfs de compositie Tunji (1962) aan hem en ondersteunde Olantunji bij de oprichting van diens Centre of African Culture in New York (1967). Daarnaast inspireerde Babatunde onder meer Greatful Dead-drummer Mickey Hart, bekend van zijn Grammy-winnende vierluik Planet Drum (1991). Echter, Olatunji zal vooral de geschiedenis ingaan als de componist van Jin-go-lo-ba, het nummer waarmee Santana definitief doorbrak en waarvan, na een ‘kleine correctie’, alsnog de credits aan hem werden toegekend. Overigens, Santana trad destijds in Rotterdam op voor vierduizend dollar, zo vertelt het contract dat staat afgedrukt op de binnenhoes van Santana Live At Kralingen. De opnames werden vastgelegd op een TDK D-90 audiocassette die wellicht rechtstreeks op de PA was aangesloten; de herkomst blijft vooralsnog een raadsel. Ongetwijfeld diende het motto van ‘Jingo’ – in de Yorubataal ‘Maak je geen zorgen’– Carlos Santana ter inspiratie. (Stan Rijven)

«« terug naar overzicht