Nynke Laverman - Plant16 november, 2021

Eigen beheer

Nynke Laverman heeft zich sinds haar debuut met Friestalige fado ontwikkeld tot veel meer dan alleen een goede zangeres. Op haar nieuwste album Plant laat ze horen hoe veelzijdig ze geworden is, als vertolker, tekstschrijver en componist. In elf nummers belicht ze de verre van eenduidige verhouding van de mens tot de aarde. In Your Ancestor verontschuldigt ze zich tegenover de nazaten van de mens voor de manier waarop we de planeet, en daarmee onze toekomst, te gronde hebben gericht. Voor het eerst doen teksten in het Engels hun intrede in haar werk; voor het eerst ook brengt ze teksten in spoken word. In beide talen toont ze gevoel voor klank en ritme. Als ze in De Dream ‘Dy nederichheid, Dy tederheid, Begrypst?’ zegt, dansen de woorden haar mond uit, veertjes die wegwarrelen op een windvlaag. Dat wordt nog eens extra benadrukt door lichte snaren en de regelmatige tikken die slagwerker Sytze Pruiksma uitdeelt. Haar voordracht in Your ancestor stuwt ze voort met urgent binnenrijm, ondersteund door een hinkstapsprong-ritme. Tekst, voordracht en muziek vormen een eenheid, zijn volkomen met elkaar verweven.
Laverman heeft dan ook iets te vertellen. Ze doet dat niet alleen op uiterst fijnzinnige en doordachte wijze; ze geeft haar boodschap een diepe emotionele lading. Dat doet ze met zachte stem. Haar overtuigingskracht zit in een kwetsbaar fluisteren, niet in het scanderen van slogans. Ze beschouwt en bezingt haar thema vanuit verschillende perspectieven. Ze begint met Stoarm, waarin ze zich, van haar sokken geblazen, genoodzaakt voelt haar ideeën te grondig te herzien. Iemand die wanhopig haar laatste dag probeert te vullen. Ze duikt in het verhaal van Cassandra, de Trojaanse zieneres van wie niemand door een vloek de profetieën geloofde, ook niet toen ze voorspelde dat de stad ingenomen en verwoest zou worden. In Betonblom voelt ze zich verstikt door het leven in een flatgebouw, aan alle kanten omringd door glas en beton, en door mensen met wie ze zich maar moeilijk kan vereenzelvigen. Uiteindelijk bekijkt ze de wereld, als in een droom, vanuit het perspectief van een boom. Taal ontglipt haar, ze voelt zich verbonden met alles om haar heen, met de aarde waar haar wortels in doordringen, met de lucht waarmee ze adem uitwisselt, en de zon die haar van voedsel voorziet.
Deze teksten zijn vervat in muziek die net zo veelzijdig is als de perspectieven die ze in de nummers vertolkt, en die tegelijkertijd sfeervol dromerig en nadrukkelijk ritmisch is, met slagwerk, elektronica en omfloerste piano’s. Plant is een ware tour de force van Laverman en Pruiksma. Alles aan het albumademt onverbiddelijke noodzaak. Laverman heeft het niet voor niets opgedragen aan haar nazaten. Het is te hopen dat die er nog zijn om haar te horen. (René van Peer)





«« terug naar overzicht