Nieuw album Folila
Het doiorbraakalbum Dimanche a Bamako
Amadou & Mariam tussen rock en dance Nieuw album en concert tijdens Les Nuits in Brussel 9 april, 2012

In 2004 brak het Malinese koppel Amadou & Mariam door met het door Manu Chao geproduceerde album Dimanche à Bamako. Onlangs kwam hun nieuwe, zesde album uit, Folila, met gasten als TV On The Radio, Antibalas, Amp Fiddler en Bassekou Kouyaté. Amadou & Mariam zullen veel van deze nieuwe cd live laten horen tijdens hun festivalconcert tijdens Les Nuits in Botanique, Brussel. MixedWorldMusic sprak met zowel Amadou Bagayoko als met Marc Antoine Moreau, het creatieve brein achter Amadou & Mariam. Inclusief YouTube- en Spotify playlists!


door Pieter Franssen

Folila, het nieuwste afropopalbum van het succesvolle Malinese blinde echtpaar Amadou & Mariam, komt eind maart uit. Marc Antoine Moreau, producer en manager van het duo, had een hele rij gastspelers en -vocalisten voor de opnamesessies uitgenodigd. Aan de ene kant een heel stel van over de Atlantische Oceaan, zanger Amp Fiddler en Scissor Sisters-vocalist Jake Shears, en de excentrieke zangeressen Santigold en Ebony Bones! (Britse). Ze duwen samen met leden van TV On The Radio en een hele stoot gitaristen (waarover verderop meer) Folila dicht tegen de rock/dancekant aan. Maar aan de andere kant zijn daar ook de nodige Malinese invité’s, zoals ngonispeler Bassekou Kouyaté en koraspeler Toumani Diabaté, soku-violist Zoumani Terreta, toetsenist Idrissa Souamaoro (Amadou Bagayoko's en Mariam Doumbia's leermeester in de jaren zeventig op het Institut des Aveugles) en de geweldige doundounspeler Sanago Foussin. Zij zorgen voor het nodige tegengas uit de Sahel.

Kunnen jullie allereerst iets vertellen over het ontstaansproces van Folila?
Amadou: 'Het idee was eerst om twee verschillende albums op te nemen: een heel moderne plaat met onze New Yorkse muzikale kennissen, en een traditioneel Malinese, opgenomen in Bamako. Maar in de loop van het opnameproces liepen ze steeds meer in elkaar over. Nu hebben we dertien songs. Daarvan is tweederde nieuw, en eenderde komt uit onze brainstorms van de afgelopen jaren.'

Amerikaanse dance-scene
Marc Antoine Moreau: 'Santigold, Amp Fiddler, Antibalas, TV On The Radio en Yeah Yeah Yeahs' gitarist Nick Zinner, die allemaal op hun eigen manier de tracks extra kleuren, komen uit de New Yorkse dance-scene. Santigold is dol op onze muziek. Ze vroeg Amadou & Mariam te komen optreden op haar trouwdag in Mexico. Verder gebruikten we de blazerssectie van Antibalas. Die leerden we weer kennen via onze vriend Tony Allen (de Nigeriaanse drummer; ex-Fela Kuti; red.).
‘Amp Fiddler komt uit de house-scene van Detroit, maar hij is ook een soulvolle zanger, die bovendien onze muziek waardeert. We ontmoetten hem op het festival Rencontres Trans Musicales in Rennes in 1998. Hun agent gaf ons een cd van hem en die hebben we compleet grijs gedraaid in onze bus, zo tof vonden we dat album. Ineens kwam hij weer op ons pad. De song Wari (Geld) was geknipt voor zijn stem.'

Maatschappelijke betrokkenheid
Op Folila zingt Amadou in Metyema, het disconummer dat hij samen met Jake Shears doet, over de Bobo, een volk in Mali dat niet islamitisch is. Ze houden van feesten, drinken alcohol – eigengebrouwen chapalo (bier) – en spelen onder meer balafon. Afrique, Mon Afrique laat iets van de betrokkenheid van het duo zien bij tal van humanitaire kwesties. Zo waren ze als ambassadeurs van het UN Food Pogram in Haïti. De verhalen die daar loskwamen, maakten diepe indruk op het echtpaar. Ook politieke veranderingen, meer transparantie, meer democratie en meer politieke vrijheid in Afrika hebben hun permanente aandacht; onderwerpen die in Afrique, Mon Afrique aan de orde komen.

Dit bracht Amadou & Mariam bij president Barack Obama. 'Hij vertrouwde ons toe dat hij erg van Malinese muziek hield', zegt Amadou trots. En dan is er ook nog het nummer Bagnale, waar Amadou een duet doet met Abdallah Oumbadougou. Marc Antoine: 'Hij is nog niet zo bekend, maar deze Touareg uit de buurt van Agadez komt uit de Desert Rebels. We ontdekten hem onlangs op het muziekfestival Les Paris Bamako. Hij heeft een grote toekomst voor zich. Amadou houdt erg van de (Touareg-; red.) muziek uit het Noorden, waar nu al die politieke heibel is.'

Gastgitaristen
Mariam schrijft zoals altijd een paar pittige nummers. Over de sores van het Malinese voetbalelftal Les Aigles, maar ook een lofzang over een sterke dorpsvrouw die de hele handel draaiende houdt. En dan de merkwaardige track Wily Kataso. Je denkt dat dit over een zeker Wily gaat, maar wily kataso betekent: 'Rot op, we hebben genoeg van je geleuter!'. Heel curieus. 'Go away' zingt Tv On The Radio nog in het koor. In het romantische Ma Cherie, begeleid door onder meer twee kora's, laat Mariam zich weer van haar liefhebbende kant zien.

Waarom hebben jullie al die gitaristen uitgenodigd voor de opnames?
Amadou: 'Nick Zinner van de Yeah Yeah Yeahs en Bertrand Cantat, zanger, gitarist en harmonicaman van de Franse rockband Noir Désir, wilden graag meespelen. Zinner bracht een flinke dosis rock, Cantat zorgde voor een lekker ruige en bluesy sound – rootsy, maar heel modern en de afropop voorbij. Ook hun nieuwe engineer, gitarist en co-producer Antoine Halet, speelt op een paar nummers mee.
Moreau: 'We zochten wel degelijk naar een ruige bluesy sound, gemengd met Malinese klanken. Zo ontdekten we dat Bertrands harmonicaspel heel goed paste bij de snijdende vioolsound van Zoumani en dat de sound van zijn bluesy zang en grove, ruige gitaarspel weer iets extra's toevoegde aan de zang en het gitaarspel van Amadou. We hebben Amadou ook een nieuwe baritongitaar gegeven. Daarmee kon hij weer een heel ander, dieper, nog bluesier geluid  produceren.'

Naar welke muziek luisterde je toen je jong was?
Amadou: 'Het begon met de latinmuziek van Orquesta Aragón en Ray Barretto, daarna kwamen Hendrix, Led Zeppelin en James Brown. Maar nu ben ik dol op Rihanna. Adele? Nee die ken ik niet…'

Jullie hebben ook een concert in het donker gegeven in Engeland, om mensen een idee te geven hoe het is om blind te zijn.
Amadou: ‘Muziek biedt ons vooral troost, en dat concert in Manchester, in het donker gedaan, bracht iedereen in een heel andere sfeer.'

Je ziet het al voor je: scheurende bluesrockgitaren, meedogenloze djembés en doundouns – en iedereen op de tast. Eigenlijk wel een beetje jammer dat ze eind maart in Nederland gewoon met licht gaan spelen…

Amadou & Mariam in de MixedWorldMusic playlists op YouTube en Spotify
Klik hier voor de albums van Amadou & Mariam in de Spotify-playlist.
Klik hier voor clips en live footage Amadou & Mariam in de YouTube-playlist.

Concerten 
zo 13 mei: Les Nuits, Botanique, Brussel
 


meer features
Atlantic Music Expo 2022
26 december, 2022
Achtergronden bij El Ultimo Trago
23 december, 2009
Poëzie in de strijd tegen de wereldmuziekpolitie
24 december, 2009
Oumou Sangar�s Seya album van het jaar
26 december, 2009
Havana Cultura: een omvangrijk muzikaal project
20 juli, 2010
Zangeres op tournee in Nederland met nieuwe cd op zak
6 april, 2011
Ivoriaanse bassiste/zangeres presenteert nieuw project
27 februari, 2010
Gitarist Dom Flemons over Genuine Negro Jig
27 september, 2012
Portugees kwartet komt naar Nederland
26 maart, 2012
Malinese zanger voor drie concerten naar Nederland
14 september, 2010