Voor heel wat mensen zijn de jigs en reels uit de Ierse folk ondanks de indrukwekkende vingervlugheid van de uitvoerenden een schoolvoorbeeld van voorspelbaarheid. Aan die beleving maakte de Iers-Amerikaanse ‘supergroep’ The Gloaming gisteravond in het Bimhuis een einde, en grappig genoeg deden ze dat middels een anecdote. Violist Caoimhín Ó Raghallaigh vertelde namelijk hoe hij als achttienjarige vers van school een maand lang met Interrail door Europa zou gaan reizen, om te beginnen via Parijs naar Madrid. Hij had zich echter niet gerealiseerd dat je vanaf Gare du Nord de halve stad door moet om de ‘aansluitende’ trein richting Spanje te bereiken. Diep was zijn teleurstelling toen hij zijn zorgvuldig uitgekiende reisschema in rook zag opgaan. Maar vervolgens beschreef hij de revelatie die zijn leven zou veranderen. Nog steeds moedeloos om zich heen kijkend viel zijn oog op andere vertrekborden en las: ‘Berlijn’, ‘Amsterdam’ en ‘Kopenhagen’. En opeens besefte hij dat buiten hem niemand in de wereld wist dat hij zijn aansluiting had gemist. Sterker nog: hij was vrij om te gaan waar hij maar wilde, mits daarheen vanuit Parijs een treinverbinding liep. ‘En die vrijheid’, zo vervolgde hij met een stralende glimlach, ‘vond ik terug in het briljante spel van de man die hier naast me zit: master fiddler Martin Hayes!’

Tijdens de medley van jigs en reels die vervolgens werd ingezet, voltrok zich een klein wonder. Niet op het podium, want de vijf mannen van The Gloaming hadden de vrijheid al vele jaren geleden voor het eerst geroken, maar in de hoofden van diegenen die het idioom tot dan toe als keurslijf hadden ervaren. Door simpelweg met andere oren te luisteren, werd je naar het puntje van je stoel gedreven door de soms minieme ingrepen waarmee Hayes de muziek een onverwachte wending gaf, keer op keer op keer. Het spaarzame, soms bijna tastende en dan plotsklaps trefzeker beukende pianospel van Thomas Bartlett verhoogde de zinderende concentratie bovendien met regelmaat tot aan het schroeipunt. De aldus opgebouwde spanning werd vervolgens weer ontladen met een ingetogen ballade, vervolkt door zanger Iarla Ó Lionáird.

De Ierse dansmuziek met haar razendsnel herhalende motieven mag dan voor armen van geest een keurslijf zijn, voor deze avonturiers biedt ze een expressieruimte die niet onderdoet voor de meest vrijgevochten impro. Dat de folkfans in het uitverkochte Bimhuis uit hun dak gingen, was te verwachten, maar iedereen met open oren was gisteravond volledig aan zijn trekken gekomen.

Luister naar de cd van The Gloaming op Spotify.