door Benjamin Tollet

Wie Cesária Évora twee zomers geleden aan het werk zag op Couleur Café, weet dat haar dagen als artieste op tournee geteld zijn. De blootsvoetse diva zette in haar eentje de kleine archipel in de Atlantische Oceaan op de wereldkaart; nu is het aan de nieuwe garde om het roer over te nemen. Lura bewees in de Gentse Handelsbeurs dat ze daar klaar voor is.

De Kaapverdische schone, steeds met een brede, stralende glimlach, nam ons mee op een muzikale verkenning van Kaapverdië. Ze begon met rustige, melancholische morna’s om geleidelijk over te gaan naar snellere coladeira’s. Dat Lura mee is met haar tijd, bleek uit haar moderne kledij: geen Afrikaanse gewaden en – in schril contrast met Évora – geen blote voeten. Wel een stijlvolle zwarte jurk en hoge hakken, waarmee ze prima kon dansen.

Hogere versnelling
Halverwege het concert schakelde Lura in een hogere versnelling. Eerst mocht het publiek kennismaken met de batuque, een traditie waarbij vrouwen ritmisch op een kussen slaan dat op hun heup ligt. Een vrouw zingt voor, de rest herhaalt. Ondanks dat Lura alleen was, bootste ze het ritueel goed na. Daarna deed ze haar schoenen uit om te tonen hoe de vrouwen in Kaapverdië op de batuque dansen. Als een echte batuqueira bond ze een touw om haar bekken en liet ze haar heupen zwieren op het ritme van de percussie, tot groot genoegen van het publiek. Een oudere man werd er zowaar onwel van en moest weggevoerd worden.

Zonder schoenen kwam de Afrikaanse vrouw in Lura volledig te voorschijn. De rest van het concert was een authentiek Kaapverdisch feest op het ritme van de funaná, de dansmuziek van de nachtclubs van Kaapverdië en van de diaspora in de buitenwijken van Lissabon. Dat ritme is aangedreven door de ferrinho, een stuk ijzer waarop het ritme geschraapt wordt met een mes. De groep Portugezen achter in de Handelsbeurs was de eerste die ging staan om te dansen, en na wat aandringen slaagde Lura erin de hele zaal te laten opstaan uit de comfortabele zetels. Ze kreeg een staande ovatie, waarna het publiek recht had op twee bisnummers, waaronder de hit Na Ri Na.

Vaderlandsliefde

Na het concert spraken nog even met Lura. We vroegen haar hoe het komt dat zij zo’n sterke band heeft met Kaapverdië, ondanks in Portugal geboren en getogen te zijn. Lura: ‘Ik ben opgegroeid in een creoolse buitenwijk van Lissabon. Hier wordt de Kaapverdische cultuur intenser beleefd dan in Kaapverdië, waar ze vooral opkijken naar het Westen. Wij, migranten en kinderen van migranten, vinden het belangrijk een sterke band te bewaren met ons vaderland om de saudade da terra, de heimwee naar onze aarde, te verzachten. Ons Creools is puurder dan dat van Kaapverdië, waar ze heel wat invloeden uit het Engels gebruiken.’

Dat Kaapverdië, met slechts een half miljoen inwoners en ondanks zijn geografisch isolement, zo’n muzikale rijkdom heeft, is volgens Lura te danken aan de grote verscheidenheid aan inwoners. ‘De eilanden waren onbewoond voordat de Portugezen zich er vijfhonderd jaar geleden vestigden. Zij brachten slaven uit Afrika mee. Later volgden de Engelsen en nog later Brazilianen. Het Kaapverdische volk is dus sinds het prille begin een gemengd volk – daaruit vloeit een grote variëteit aan ritmes met invloeden uit Europa, Afrika, Brazilië en Cuba.’

Altijd mooi
Vijfhonderd jaar vermenging zorgde er ook voor dat Kaapverdië een ontzettend gemengde bevolking heeft, ‘een erg mooi volk’, zoals Lura het met een grote glimlach verwoordt. ‘God weet heel goed wat hij doet: hij wil dat mensen van vreemde origine elkaar omarmen. Is het je niet opgevallen dat mulatos, kinderen waarvan de ouders van verschillende rassen zijn, altijd mooi zijn?’

Net als Cesária Évora werkt Lura met Kaapverdische componisten en dichters. Zij zijn een belangrijke schakel in haar terugkeer naar haar roots. ‘De dichters leven in Kaapverdië en kunnen het dagelijkse leven van het eiland dus veel beter portretteren dan ik. Ze kunnen vanuit hun eigen ervaring verhalen en dromen vertellen die ik nooit heb gekend. Door deze gedichten te zingen, breng ik een beeld van mijn land dat waarheidsgetrouw is, zonder er ooit gewoond te hebben.’

Klassieker
Lusafrica heeft zonet een Best of Lura uitgebracht, maar de 35-jarige zangeres is nog steeds op tournee met haar derde album Eclipse uit 2009. Die naam verwijst naar een compositie van B. Leza. ‘Aangezien ik een staalkaart breng van de Kaapverdische muziek, vind ik het ook gepast hulde te brengen aan onze grootste componist. Eclipse is een klassieker van B. Leza. De song beschrijft de relatie tussen de geografische schoonheid van Kaapverdië en de fysieke schoonheid van de vrouw.’ (grote glimlach)

Voor het eerst heeft Lura ook zelf een nummer geschreven, Maria. ‘Kaapverdië is zwaar beïnvloed geweest door de Portugese traditie. Je hoort gelijkenissen tussen fado en morna, maar vooral... heb je in beide landen vooral veel Maria’s.’ Ze schudt haar hoofd van hopeloosheid. ‘Het nummer gaat over een jonge vrouw die op het punt staat te bevallen. Ze piekert over de naam voor haar dochtertje en komt er maar niet uit. Alles is goed, zo lang het maar niet Maria wordt, want haar moeder, grootmoeder, tante en zijzelf dragen die voornaam al. De vrouw bevalt zonder een naam gevonden te hebben, dus wordt het toch maar Maria.’ Ze lacht. ‘Mijn echte naam is trouwens ook Maria…’

 

Concert, gezien op zaterdag 29 januari in de Handelsbeurs te Gent. Op vrijdag 25 maart speelt Lura in De Roma in Borgerhout.

De website van Lura.

Bekijk hier de videoclip van Quebrod Nem Djosa.