Crossroads en Colours Culturele diversiteit in labyrint van staal en bakstenen dinsdag 2 augustus, 2016

Ooit was Ostrava, de op twee na grootste stad van Tsjechië, een belangrijk mijnbouwcentrum. Ruim twintig jaar geleden sloot de laatste mijn en inmiddels is ook de metaalindustrie grotendeels verdwenen. Om deze voormalige industriestad vlak bij de Poolse grens nieuw en vooral cultureel leven in te blazen, worden ieder jaar in juli twee festivals gehouden: 'Czech Music Crossroads' (sinds 2014) en 'Colours of Ostrava' (sinds 2002). Het twee dagen durende Crossroads richt zich vooral op de muziek uit Tsjechië, Slowakije, Polen en Hongarije (de Visegradlanden), terwijl Colours vier dagen lang uitpakt met een breed, international muziekprogramma. Een terugblik op de edities van 2016.

door Bas Springer

Colours en Crossroads vinden plaats in het voormalige mijngebied van Dolní Vítkovice, dat tien tramminuten van het centrum van Ostrava verwijderd is. Het terrein beslaat 300 hectare en je vindt er voormalige kolenmijnen, hoogovens en opslagloodsen. Zodra je deze stad van staal binnentreedt, ontvouwen zich adembenemende beelden. Dit labyrint van ijzeren kranen, torenhoge schoorstenen, roestige buizen en grote bakstenen gebouwen is sinds een paar jaar getransformeerd tot cultureel centrum, dat met zijn bizarre vormen bijna surrealistisch overkomt. Op dit deels opgeknapte, deels verwaarloosde terrein waan je je in een decor van een Hollywoodfilm over een verlaten planeet in een ander zonnestelsel. Of in een film van Fritz Lang, zoals Mixed medewerker Charlie Crooijmans twee jaar geleden noteerde.

Crossroads
Voorafgaand aan Colours of Ostrava werd voor de derde keer het tweedaagse showcasefestival Czech Music Crossroads gehouden om festivaldirecteuren, bookers, media en andere muziekprofessionals uit het buitenland kennis te laten maken met wat Tsjechië, Slowakije, Polen en Hongarije in muzikaal opzicht te bieden hebben. Tijdens conferenties overdag legden diverse internationale gastsprekers een breed scala aan onderwerpen voor, zoals touren in Canada, het belang van een goed pr-verhaal, de Transglobal World Music Charts, digitale media, tips voor een geslaagde showcase en een overlevingsgids voor muzikanten in het digitale tijdperk. Zeer indrukwekkend was een kort optreden van het muzikantenechtpaar Julia Uleha (zang) en Aram Bajakian (gitaar), de kern van de groep Dálava, die oude Moravische liederen koppelt aan noise rock, experimentele jazz en folk. De drie songs gingen door merg en been en doen reikhalzend uitkijken naar de tweede cd van Dálava, die volgend voorjaar verschijnt.

Van Oostzee tot Donau
Gedurende twee avonden kregen in totaal twaalf acts uit Centraal en Oost-Europa - grofweg tussen de Oostzee en de Donau – de kans zich te presenteren aan een  gezelschap van buitenlandse gasten, aangevuld met betalend publiek uit de buurt. Het programma omvatte een aantal bekende namen – Romengo met zangeres Monika Lakatos en de Buda Folk Band uit Hongarije en Vołosi uit Polen - maar vooral veel onbekende artiesten, onder wie Trojka Zuzany Homolovej (Slowakije ), Psio Crew (Polen), Rêve Général (Tchechië/Frankrijk), Capre (Slowakije) en Rusín Čendeš Orchestra (Slowakije). Het leverde twee interessante avonden op, aangezien er veel muziek voorbij kwam die je niet zo gauw in ons land zult horen. Niet alle bands wisten te boeien, maar een aantal uitschieters moet zeker genoemd worden.

Cimbaliband
Opmerkelijk was het optreden van de Cimbaliband (Hongarije) onder leiding van cimbalist Balazs Unger, die in het verleden deel uit maakte van het Dresch Quartet, de Fono Folk Band en het Hongaarse Staats Folk Ensemble. Deze zevenmansformatie staat symbool voor de bloeiende Hongaarse party-scene en koppelt elementen uit pop en rock aan traditionele Hongaarse, Roma en Servische folk. Een leuk concept maar tijdens deze showcase miste de band toch de nodige sprankeling.

Lautari
Het Poolse kwartet Lautari verraste met avant-garde arrangementen van Poolse volksmuziek. De groep bestaat uit vier voortreffelijke muzikanten, te weten Michał Zak (klarinet, fluit), Marcin Pospieszalski (staande bas), Maciej Filipczuk (viool) en Jacek Halas (piano en accordeon). Met veel vakmanschap, onmiskenbare swing en een dosis humor katapulteerde Lautari Poolse folktradities naar de eenentwintigste eeuw door elementen uit pop, rock en jazz toe te voegen.

Buda Folk Band
Bijzonder aanstekelijk was het optreden van de Hongaarse Buda Folk Band. Dit septet gaf een goede showcase tijdens de Womex 2015 in Boedapest en overtuigde opnieuw met energieke, tradi-moderne vertolkingen van authentieke Hongaarse volksmuziek. Het ensemble bestaat uit voortreffelijke muzikanten die letterlijk in de volksmuziek geboren werden, aangezien hun ouders en leraren deel uit maakten van de Hongaarse folk revival in het midden van de jaren zeventig.

Vołosi
Het Poolse strijkkwartet Vołosi maakte in 2014 indruk op de Womex in Santiago de Compostela. Hun energieke kruisbestuiving van traditionele Poolse muziek met klassiek, gespeeld met een rock attitude, bracht veel reuring in de zaal. Gezien hun bekendheid kan je je afvragen of deze vijfmansgroep op Crossroads thuishoorde, maar virtuoos was het zeker.

Ponk
Hoogtepunt van Crossroads was volgens velen het optreden van Ponk uit Tsjechië. Dit trio werd in 2013 in Brno opgericht door Michal Krystýnek (zang, viool), Eduard Tomaštík (cimbalon) en Jakub Nožička (contrabas). Alle drie de muzikanten delen een Moravische en een klassieke achtergrond. Op unieke wijze mengt Ponk Moravische folklore met klassieke muziek, rock, blues en jazz. Hun debuut cd Postfolkor (2015) geldt inmiddels als de geboorte een nieuw genre, dat ook ‘postfolklore’ genoemd wordt. Dit jaar geeft Ponk een showcase op de Womex, die wederom in Santiago de Compostela gplaatsvindt. Niet te missen.

Goede schoenen
Direct aansluitend op Crossroads vond het vier dagen durende Colours of Ostrava plaats, een megagroot festival met meer dan 200 optredens, dat zich vooral op pop en dance liefhebbers richt, maar ook muziek uit andere delen van de wereld programmeert. Vergelijkingen met het Hongaarse Sziget en ons eigen Lowlands liggen voor de hand, maar alleen al vanwege de locatie mag Colours uniek genoemd worden. Je moet wel over een goede conditie en goede schoenen beschikken om het immens grote festivalterrein met dertien podia te belopen. Met grote acts als Anohni (voorheen Antony & The Johnsons), Passenger, Of Monsters and Men, Thievery Corporation, Underworld en Caro Emerald trok deze eitie van Colours vooral popliefhebbers, die en passant ook konden genieten van wat gemakshalve maar even wereldmuziek genoemd wordt.

Noreum Machi
Opmerkelijk veel succes had de Zuid-Koreaanse percussiegroep Noreum Machi, die met sjamanistische zang, acrobatische dans en een vleugje hiphop het publiek in grote staat van opwinding bracht. Vooral het onderdeel met hiphop – niet bepaald een Zuid-Koreaans genre – sloeg in als een bom. Het optreden van de Congolese groep Mbongwana Star verliep nogal rommelig omdat de stroom een paar keer uitviel.

Vítkovice Gong stage
De beste concerten in de categorie 'world' vonden plaats op het Vítkovice Gong stage, in een oude gashouder die prachtig gerenoveerd is en over een uitstekende geluidsinstallatie beschikt. Een van de hoogtepunten was het concert van de Israëlische zangeres Victoria Hanna, die indruk maakte met haar fascinerende mix van Aramese hiphop en rap op eeuwenoude Hebreeuwse teksten. De absolute publieksfavoriet in de Gong Stage was de Engelse groep The Unthanks met de twee fraai zingende, uiterst charmante zussen Becky and Rachel Unthank . Twee jaar geleden waren ze dé revelatie van MusicMeeting in Nijmegen en sindsdien is deze uit zeven vrouwen en drie mannen bestaande groep alleen maar gegroeid. Hun eigenzinnige vertolkingen van de volksmuziek uit hun geboortestreek Northumbria, aangevuld met songs van Robert Wyatt (Shipbuilding) en Antony Hegarty (Anohni) waren van een adembenemende schoonheid en deden de harten van het razend enthousiaste publiek vele malen sneller kloppen. Een minutenlange staande ovatie was hun terechte deel.

Met Colours en Crossroads heeft Ostrava twee ijzersterke attracties om de komende jaren een jong, internationaal georiënteerd publiek naar deze tot dusver grauwe mijnbouwstad te lokken. Gezien de uiterst professionele organisatie gaat dat zeker lukken. Czech it out !

Foto credits: Miguel Santos, Crossroads en Bas Springer.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

V

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

V