Live verslag Womex World Music Expo Boedapest Showcases en conferentie, 21-25 oktober 2015 vrijdag 23 oktober, 2015

Van 21-25 oktober 2015 vindt in Boedapest, Hongarije de Womex beurs plaats. Womex staat voor World Music Expo, een vierdaagse beurs waar de nieuwste world music 'verhandeld' wordt. Dat wil zeggen: boekers en managers doen aanbevelingen voor de acts die ze het komende jaar 'in de aanbieding' hebben, en een selectie van die honderden acts krijgt de gelegenheid zich 's avonds op podia in het splinternieuwe muziekpaleis Müpa te presenteren. Een live-verslag vanaf de Womex door de Mixed-redactie, inclusief live-video's vanaf de Womex.

Programmeurs en festivalorganisatoren lopen zich twaalf uur per dag de benen uit het lijf om maar niets te missen, en te overleggen met de boekers en agenten. Wij van de media slaan dit allemaal met plezier gade, en bereiden ons voor op wat er komend jaar komen gaat.

Via dit artikel houden we jullie van woensdag 21 tot en met zondag 25 oktober op de hoogte van wat er allemaal op ons af komt, vanaf het beursterrein en vanaf de podia waar Womex de muziek presenteert.

Een uitgebreid bericht door Mixed-redacteuren Charlie Crooijmans, Pieter Franssen, Ton Maas, Miriam Brenner, Bas Springer, en Jaïr Tchong. Foto's door Ton Maas. Inclusief live-video's vanaf de Womex aan het slot van dit artikel.  

Resumé door Bas Springer: 

Op voorhand leek het WOMEX 2015 programma wat minder spannend dan voorgaande edities maar zoals vaker op Womex word je op onverwachte momenten aangenaam verrast. Door het enorme aanbod van showcases heb ik bewust concerten overgeslagen omdat ik de bands of artiesten al eerder had gezien zoals Pat Thomas, Mamar Kassey, Chouck Bwa Libéte en Tritha Electric. Op de Womex ga ik het liefst op zoek naar nieuwe namen. Zoals de Zuid-Koreaanse groep Baraji, dat overdonderde met traditionele shamanistische muziek, gespeeld op klassieke instrumenten zoals gayageum, haegum en daegum.

Zeer aanstekelijk was het optreden van Rancho Aparte, van oorsprong een Afro-Colombiaanse straatband met veel percussie, twee klarinetten, een saxhoorn en een zeer energieke, niet altijd even stemvaste zanger (zie ook de bespreking door JaÍr Tchong verderop in dit verslag). Hun optreden was zeker niet perfect maar hun opzwepende muziek bracht veel reuring in de grote feesttent. Een van de bookers van Mojo was niet echt overtuigd, maar ik zie deze band in staat om een groot Lowlands podium plat te spelen.

Een absoluut hoogtepunt was het Belgisch/Britso duo Didier Laloy (accordeon) & Kathy Adams (cello), dat met hun wonderschone hybride van kamermuziek, filmische klanken en wereldmuziek het publiek muisstil kreeg (zie ook de bespreking van dit concert door Ton Maas verderop in dit verslag).



Niet aan mij besteed was de Franse groep Zoufris Maracas, die ik al eerder dit jaar zag op Babel Med. Dit feestelijke gezelschap doet denken aan Les Negresses Vertes, maar mist de verfrissende originaliteit van deze legendarische band (zie ook het videofragment aan het slot van dt verslag).

De nieuwe ster van de Guineese muziek, zanger-gitarist Moh ! Kouyaté, kan bij mij geen kwaad meer doen. Toegegeven, hij leunt sterk op de traditie van Bembeya Jazz en is dus niet super origineel maar zijn swingende mix van Guineese en Congolese muziek bleek onweerstaanbaar. En met zijn hippe hoedje en prachtige blouse verdient hij sowieso de prijs voor best geklede artiest. Helaas moest ik ook weer een aantal concerten missen, maar dat is onvermijdelijk op deze altijd weer gezellige en uitermate inspirerende wereldmuziekbeurs. 

Zaterdag 24 oktober, Boedapest

En we begaven ons tot slot van deze mooie lange dag naar het A38 Ship waar de DJ Summit plaatsvindt. Miriam Brenner schrijft: 

Gisterenavond ontpopte Chico Correa zich daar al tot ware live producer: een anderhalf uur durende set met heerlijke progressie van eigen werk en producties van andere Brazilianen, zoals de openingstrack Maga Bo. Deze nacht volgen de set van de Nederlandse DJ Esta Polyesta en een mooi college van Rocky Marsiano, die net als Correa put uit de Lusofone muziektradities, maar zich meer richt op het vinyle tijdperk. De Argentijn Chancha via Circuito creëert vanaf half vier in de nacht vloeiende voorstuwende soundscapes puttend uit folklore van de Andes. Om half vijf keren we huiswaarts om morgen alleen nog de slotceremonie mee te maken: de uitreiking van de Womex Awards aan onder anderen Cheikh Lô.

Voordat deze DJ Summit begon woonden we de twee slotconcerten bij. Bas Springer schrijft:

Het slotconcert in de grote Bela Bartok zaal van Mupa is hypnotiserend mooi. Het trio Forabandit brengt een nooit eerder gehoorde mix van Turkse en Bretonse muziek: wild en opzwepend! 
Al met al werd het zo een zeer inspirerende Womex-editie. Ondanks de malaise in de muziekwereld sprak ik opvallend veel positief gestemde 'womexicans'. En ik zag een aantal prachtige showcases. Hoogtepunten voor mij: de Belgische accordeonist Didier Laloy, zanger Moh ! Kouyaté uit Guinee en de Zuid-Koreaanse groep Baraji met door merg en been gaande shamanistische blues. 

En Pieter Franssen rapporteert over het andere slotconcert op het Twin Stage:

De 70 jaar jonge zanger Pat Thomas bewijst met een superenergiek, berestrak optreden dat de afrobeat niet voor niks ontsproot uit de beats en blazersriffs van de highlife. Zo maakt hij de afrobeatcirkel/cyclus met zijn tienkoppige jonkiesband op een tomeloze manier meer dan rond. Iedereen hier staat breed smilend uit zijn dak te gaan op deze mix van van highlife en Ghanese  gerevampte discofunk!

Pieter Franssen is zeker ook gecharmeerd van wat er off off Womex gebeurde in muziekrestaurant Jedermann:

Je kunt in Mupa en aanpalende tent heel wat Womex showcases beluisteren. Er is  daar ook een plek voor off Womexoptredens,  waar de Hollandse Nordanians een begeesterd optreden met viool, gitaar en tabla's deden. Maar er bestaat ook nog een soort off off Womex. In muziekrestaurant Jedermann wordt de mixedposse donderdagavond verrast door het optreden van de bezwerende zang en dans van de voodootrommelaars Chouk Bwa Libète uit Haiti, en zaterdag brengt daar het eigenzinnige Argo met hun op rebetiko en Servisch, Bosnisch en Kroatische volkliederen gestoelde jazzy improfolk pas echt de handen op elkaar. Áangevoerd, nee aangevuurd door de zingende wilde violiste Tijana Stankovic leeft het Hongaars Servische ensemble zich helemaal uit. Driestemmige a capella zang en percussieve  klappen op cello, double bass en oudluit, geven de wervelende etnoritmes, die het ensemble met deze instrumenten met plezier herstructureert extra adem. 'Eindelijk wat diepgang, in plaats van al die slecht spelende muzikanten met hun platte beats' mompelt een goed ingevoerde Womexganger. Hij heeft helemaal gelijk. Dit van creatieve ideeën uitpuilende Argo had zo in de grote zaal van Mupa kunnen staan.  

Ton Maas beschrijft de geweldige ervaring die hij bij het eerste concert van de zaterdagavond had: 

De eerste showcase van zaterdagavond in Club Duna, de kleinere bovenzaal van muziekpaleis Müpa, zal de aanwezigen nog lang heugen. Vijftig minuten lang geselde de Bosnische zanger Damir Imamovic zijn gehoor namelijk met sevdalinka van de meest rauwe en onversneden soort. Zeker voor wie bij de term sevdah (een zangtraditie die je zou kunnen vergelijken met de Portugese fado of de Griekse rebetika) weemoedige herinneringen opwellen aan het klaaglijke gekweel van Amira Medunjanin, kwam de snijdende smartekreet van Imamovic aan als een mokerslag. Voor bevallige melodieën en lieftallige harmonieën ben je bij Damir aan het verkeerde adres. Maar wat hij aan schrijnende emoties weet aan te boren, is voor liefhebbers niet te versmaden. Verstaan doe je er als buitenstaander niet veel van, maar als Imamovic een lang aangerekt ‘Sarajeeeevooo” als jammerklacht inzet, zijn de gruwelen van de laatste oorlog in zijn stem nog altijd in voelbaar. Anders dan de meeste sevdahzangers, die hun tradiitie het liefst presenteren als ontsproten aan eigen bodem, legt Damir de oosterse wortels van de sevdah bloot. Niet alleen is zijn eigen instrument een zelfbedachte kruising tussen westerse gitaar en Turkse baglama; zijn meanderende melodievoering doet vaak nog het meest denken aan de tahrir van klassiek Iraanse zangers als Mohammad Reza Shajarian. In de vaardige handen van deze jonge Bosniër is de sevdah meer dan een bron van troost en verlichting van hartepijn, het is een kunstvorm die het hele spectrum van menszijn omvat en dus ook zeer kan doen. Dat deze muzikale kost velen te zwaar viel (of melodisch moeilijk te volgen was), bleek wel uit het grote aantal toeschouwers dat niet tot het einde bleef zitten. Daardoor misten zij juist de welluidende en ronduit lyrische ballade waarmee Imamovic zijn aangrijpende optreden besloot. Indringender dan dit wordt het niet, concludeerde schrijver dezes toen hij aangeslagen maar voldaan de zaal verliet om zijn hart te luchten bij lotgenoten.

Vrijdag 23 oktober, Boedapest

Jaïr Tchong zag vandaag twee films en zeven showcases en heeft een blog met persoonlijke Womex-impressies geschreven. Over de schowcases schrijft hij: 

De Womex showcases spelen zich af in vijf zalen van het Müpa Budapest Palace of Arts. Een daarvan is ingericht als offWomex-zaal met acts die buiten de officiële selectie vallen. 

Cucurucho (Cuba) bracht daar dodelijk saaie Cubaanse traditionele muziek zonder enige urgentie. De trompettist Julio Padrón staat onder kenners bekend als de dichter onder de Cubaanse trompettisten, maar was wegens een slechte geluidsmix vooral onhoorbaar.

In Japan doet men ook aan latin muziek. Kachimba4 speelt bizarre exotica van het slechtste soort en is zelfs als camp te slecht. Eem blamage voor Womex en een belediging voor iedere liefhebber van latin muziek.

Alicia Jaggasar & Los Alumnos de San Juan uit Trinidad/Tobago had wel wat, hoewel ook niet heel ver van camp en/of toeristische muziek - onwillekeurig dachten we hierbij ineens aan die legendarische tv-reeks Loveboat.

De officiële selectie pakte dan gelukkig beter uit. Rancho Aparte Chirimia (Colombia) is feestelijke muziek die ritimisch deed denken aan merengue. Hevige klarinetten vergroten de feestvreugde, maar een der zangers rekt de grenzen van het begrip 'nicely out of tune' op onnavolgbare wijze op. Ideale festivalband.

Bij A-Wa uit Israël is het onmogelijk om niet aan Balkan Beat Box te denken. Drie zangeressen zingen bloedmooi over een bedding van ska/reggae achtige grooves, ook in het Arabisch. De zang maakt dit meer dan effectbejag. Zou wel eens groot kunnen worden (zie ook de video verderop in dit verslag).

De showcase van Iberi uit Georgië is er typisch een die je niet eenvoudig elders kunt zien, zeker met de sluiting van het Amsterdamse Tropentheater in gedachten. Vocaal septet uit Georgië, puur traditioneel zonder enige poging tot vermodernisering, maar juist daarom zo diep en overweldigend. Mij deed het denken aan Hilliard Ensemble, maar waar die Britse groep een academische, bijna wetenschappelijke zuiverheid bereikt, zingt deze groep veel rafeliger en grofkorreliger, en daarmee bereikt men iets eenvoudiger ook het gemoed.

Moh ! Kouyaté speelt afropop. Zoals r'n'b-zangeressen hun stinkende best moeten doen om op te vallen in een mer à boire, geldt dit ook voor dit type van afropop. Het swingt, het is strak, de leadgitarist heeft zeker een eigen geluid, maar het ontbeert de originaliteit en overtuigingskracht van Vaudou Game (die op donderdagavond een van de beste showcases gaf die ik ooit op Womex zag, maar die al eerder in Nederland te zien was).

Lees de blog van Jaïr Tchong met persoonlijke impressies vanaf de Womex hier.  

Ton Maas woonde op deze dag 2 van de Womex ook tal van showcases bij en rapporteert het volgende:

Het tweede avondprogramma begon op vrijdag met een routineus optreden van de Buda Folk Band uit Hongarije. Soepel en glad spel op overwegend snaren en balg, met af en toe een keurig verzorgde vocale bijdrage van zangerers Anna Márczi. Niks op aan te merken, dit vriendelijke orkestje dat geen vlieg kwaad zou doen, maar er bleef vervolgens weinig of niets van hangen.

Daarna mocht de uit Engeland afkomstige en naar Schotland verhuisde (“uitgeweken”, klonk het enigszins verontwaardigd vanuit de amper voor een kwart gevulde grote zaal van het Müpa) zangers Bella Hardy voor Womexpubliek nogmaals aantonen waarom ze in 2014 bij de BBC2 Folk Awards tot artiest van het jaar was uitverkozen. Dat viel hlaas niet mee. Ondanks de in Britfolktermen ongewone inzet van banjo en keyboards klonken Bella’s interpretaties van oude ballades een stuk minder vernieuwend dan die van bijvoorbeeld Sam Lee of The Unthanks.

Nee, de echte klapper van avond twee werd korte tijd later uitgedeeld door het Slowaakse PaCoRa Trio. Met een ogenschijnlijk traditionele bezetting van cymbalon, contrabas en viool werd een daverende showcase ten beste gegeven die ondanks de onmiskenbare balkanwortels gevaarlijk dicht langs het domein van de jazz scheerde. Cymbalon bespeeld als jazzpiano - voor wie er niet was zal het moeilijk te geloven zijn. Marcel Comendant bleek zelfs in staat zijn instrument als een harp te laten klinken, terwijl contrabassist Robert Ragan de meest onweerstaanbare grooves uitrolde. Verrassend en meesterlijk, maar de echte hoofdrol was toch weggelegd voor de uiterst bescheiden maar duivels virtuoze violist Stanislav Palúch, wiens spel zelfs natuurwetten leek te tarten.

 

Dag 2 Daycases 
Het 'overdagdagprogramma' van dag 2 begon met onversneden klassiek Arabisch spel op ûd (luit) en riqq door Tarek Abdallah en Adel Shams El-Din. Kalm en statig vingwerk, met af en toe beheerste erupties, waarbij met name de Eyptische trommelaar Shams El-Din zijn virtuositeit demonstreerde. Zijn schijnbaar achteloze geklop op de kleine raamtrommel met belletjes zou de indruk kunnen wekken dat er weinig aan is, maar wie ooit een tamboerijn in handen heeft gehad, kan weten hoe moeilijk het is om die belletjes stil te houden als je dat wil. Mooi dat de Womex nog altijd aandacht schenkt aan pure traditie zonder crossoverige fratsen.

Hetzelfde gold in feite ook voor de tweede “daycase”, die werd verzorgd door het uit Wallonië afkomstige duo Didier Laloy & Kathy Adam. Hun zelfgecomponeerde stukken voor trekharmonica en cello bevatten soms elementen uit lokale tradities, zoals Laloy bij aanvang toelichtte, maar zijn als muzikale ervaring uit één stuk gehouwen. De muziek van het tweetal laat zich nauwelijks in categorieën vangen, hoewel ze bij vlagen ronduit klassiek aandoet, om vervolgens via jazz-achtige harmonieën in volkse speelsheid uit te monden. De indringende en soms ronduit aangrijpende composities werden afgewisseld door soms hilarische toelichtingen in gebroken Engels door Laloy. Bij het altijd weer lastige bedenken van titels bleek hij af en toe te worden geholpen door zijn vier kinderen. De eerste pasjes van jongste dochter Lou bezorgden een van de stukken de naam Clumsy And Dangerous. En een van de jongens riep na het aanhoren van een nieuw stuk uit: “C’est une Tragedie Lego”! Mede dankzij de doorleefde muzikaliteit, de emotionele lading en de diepe concentratie waarmee de stukken werden gespeeld was hun optreden een voorlopig hoogtepunt van Womex 2015.

 

Donderdag 22 oktober, Boedapest  

De eerste twee afleveringen van het showcaseprogramma - al meer dan twintig jaar lang het kloppend hart en de raison d’être van Womex - beloofden veel goeds over de selectie die door de telkens wisselende jury voor dit jaar was gemaakt.
Ton Maas rapporteert:

Gérman López, afkomstig van de Canarische eilanden en bespeler van de piepkleine timple (een verwant van de ukelele), speelde samen met gitarist Antonio Toledo de sterren van de hemel, eilandtraditie vrijelijk infecterend met invloeden van elders. Virtuoos tokkelwerk, waarbij raffinement en tomeloze energie steeds in perfecte balans bleven.

De Amerikaan Dom Flemons, tot voor kort beter bekend als percussionist van de Carolina Chocolate Drops, bracht vervolgens een revue-achtige collage van muziekstijlen uit het donkere zuiden van de Verenigde Staten. Flemons lardeerde zijn optreden met grappen en soms acrobatische grollen, maar benadrukte nog eens de politieke lading van zijn optreden. Amper tien jaar geleden was het nog ondenkbaar dat zwarte Amerikaanse musici een banjo ter hand zouden nemen voor een nummertje onvervalste hillbillymuziek of een partijtje gejodel in de traditie van Jimmy Rodgers.

Het eerste avondprogramma vertoonde een wisselend beeld. De folkrock die de Letse groep Ilgi ten gehore bracht, mag dan in eigen land blijkbaar nog acceptabel zijn, in de context van de Womex klinkt ze vooral oubollig en hopeloos gedateerd. Heel wat plezieriger ging het eraan toe op het off-Womexpodium in de hal van het enorme muziekpaleis Müpa.

Na een verkwikkend optreden van de Canadees/Moldavische groep Kleztory was het aan de Nordanians uit Amsterdam Noord om het verwende Womexpubliek een poepje te laten ruiken en zulks geschiede. Het immer goedlachse trio wist met vlammend en akelig precies samenspel vol instrumentale hoogstandjes een verpletterende indruk achter te laten. Nederlandse podia die deze supergroep nog steeds niet hebben geboekt, mogen zich doodschamen.

 

 

Woensdag 21 oktober, Boedapest 

De Opening Night van Womex presenteert jaarlijks een revue van artiesten uit de regio waar de expo plaatsvindt. Ton Maas schrijft:

Bij de officiële opening nu eens niet alleen praatjes. Zoltán Balog, de Hongaarse minister van “human capacities”, had besloten zijn welkomstwoord kracht bij te zetten met een verrassingsoptreden van volksmuziekpioniers Muzsikas en een klassieke pianist, als eerbetoon aan de grote Hongaarse componist Béla Bartok en diens passsie voor muzikale volkstradities. 

Het aansluitende groepsconcert Gypsy Heartbeats, met onder meer de groep Romengo, zanger en danser Attila Oláh, zangeres Bea Palya en de uit Vlaanderen naar Hongarije geëmigreerde violist Tcha Limberger, was een van de meest geslaagde openingsgala’s ooit. Hoewel tot in de puntjes uitgekiend en gechoreografeerd, oogde en klonk het geheel levendig en hier en daar zelfs spontaan. Romengo demonstreerde met verve hoe de volkse muziek van de Olahzigeueners door vernuftige arrangementen spannend kan worden gemaakt voor een verwend eigentijds publiek en Bea Palya gaf met haar begeleiders op contrabas, sopraansax, slagwerk en ûd voor interessante nieuwe dimensies aan de oude traditie. Maar het meest indringend was toch het optreden van de blinde Limberger; eerst solo en later in een spannend duet met Palya. Tot besluit van het geheel mocht violist Szalonna met zijn ensemble de zaal nog even aan de kook brengen met spetterend vuurwerk op tientallen snaren, zowel gestreken als gehamerd.

 

VIDEO'S WOMEX 2015
gefilmd door de Womex-organisatie

Video Romengo & Mónika Lakatos op de Opening Night

 

Szalonna and his Band feat. Ferenc Radics op de Opening Night 'Gypsy HeartBeats', met cimbalomsolo van Sandeor Ürmös.

 

Aziza Brahim showcase

Cimbalomduó

 Sarabi

Emicida

Zoufris Maracas

Blick Bassy

 

A-Wa

De Showcase trailers, die voorafgaand aan de Womex door de organisatie werden verspreid geven een uitstekend beeld van de reikwijdte van de muziek die op Womex wordt gepresenteerd. 

Deel 1

 

Deel 2