Dakhabrakha
Ensemble Tirana
Gaby Amarantos
Imarhan N'Tinezraf
Paradise Bangkok Molam International
Gwangdae
Jagwa Music
Dom la Nena
Lindigo
Paradise Bangkok Molam International
Sfinks Mixed 2013 - een verslag Gratis festival trekt 72.000 bezoekers maandag 5 augustus, 2013

Vier dagen Sfinks Mixed in Boechout, voor het eerst als gratis festival. We waren benieuwd wat dat zou opleveren. In ieder geval 72.000 toeschouwers, dus dat zat wel snor. Een reportage van Charlie Crooijmans, die van Amsterdam naar Antwerpen reisde, maar op de festivalweide nog veel verder kwam: van Thailand tot Tanzania, via Brazilië, Oekraïne, Albanië, Algerije en La Réunion.


door Charlie Crooijmans

Omdat de subsidiekraan is dichtgedraaid voor Sfinks Mixed – dat jaarlijks in het plaatsje Boechout vlakbij Antwerpen plaatsvindt – heeft de organisatie dapper besloten om er een vierdaags festival van te maken dat gratis toegankelijk is. Alleen mag er nu geen eten en drinken meer worden meegenomen, omdat de inkomsten van het festival nu afhangen van het volume van de catering. Nou, dát komt wel goed, want er zijn in totaal 72.000 bezoekers geteld, meer dan ooit!
De drukte is vooral ‘s avonds en in het weekend. Bekende en minder bekende dj's draaien ’s avonds in de Cabana of in Anderland, en moeten soms concurreren met populaire acts als Che Sudaka, reggae-ster Ky-Mani Marley, en Maraca uit Cuba. Het valt op dat er ook aardig wat (gemixte) Belgische acts op het programma staan, zoals Guido Belcanto, Civalizee Foundation, CpeX, en Troost – Sin & NoMoBS. In de middag staan de wat 'moeilijker' optredens gepland, en daar krijg je nu de highlights van.

Moderne molam uit Thailand
Speciaal voor The Paradise Bangkok Molam International Band heb ik donderdag snel de trein gepakt van Amsterdam naar Antwerpen, fietsje gehuurd en ben ik op het nog lege festivalterrein naar de Concerttent gesneld. Helaas, ze zijn al vijftig minuten bezig, dus nog maar tien minuten te gaan.
De kortademige, rijke klanken van de Thaise khen (lang mondorgel van bamboe) en het vrolijke getokkel van de elektrische driesnarig phin (luit met gouden 'vlam' als kop) komen me tegemoet. Toch valt het een beetje tegen zodra de drummer invalt. Hij slaat alles zo plat als een dubbeltje. Waarom niet een paar stevige toontrommels met een setje cimbalen, zodat je dat aparte effect krijgt van de couleur locale met een moderne sound! Modern is volgens mij niet equivalent aan een simpele vierkwartsmaat…

Balkanesk avant-gardisme
De Oekraïense groep met hoge berenmutsen DakhaBrakha heeft ook een sterke connectie met de traditie maar gaat er op experimentele wijze mee om. De line-up is akoestisch, met percussie, cello en accordeon. De zang is soms typisch balkanesk, hoog met schurende intervallen, maar ook vaak duister. De enige man uit het gezelschap zingt met een hoog stemmetje zoals in het freakfolk lied Baby. Ze staan in de Concerttent waar genoeg ruimte is om te dansen, maar hun avant-gardistische spel past beter in de clubtent waar je kunt zitten of liggen om van de nuances te kunnen genieten.

De koningin van de technobrega 
Een andere act waar ik me vrijdag op verheugd heb, is die van Gaby Amarantos, de koningin van de technobrega ofwel de Beyoncé uit de Jungle – ze heeft ooit een versie opgenomen van Single Ladies. De stijl technobrega is ontstaan in de volkswijken van Belém de Pará. Het noordelijke deel van Brazilië heeft nooit echt een serieuze plek gekregen in de muziekindustrie. De artiesten van technobrega ('brega' staat voor romantische muziek) hebben daarom zelf maar iets opgezet waarbij piraterij een handig middel is om de muziek te verspreiden. Nu nóg – inmiddels overal in Brazilië geaccepteerd – geven de tecnobrega’s hun tracks gratis weg. De muziek bestaat uit goedkope, lo-fi gemaakte remixes van (oude) hits (van samba en krautrock tot heavy metal) met daaronder een beat waar je op kunt 'bibberen' (tremer).

Trashy Eurythmics en oude samba's
De populariteit van Amarantos explodeerde nadat ze meespeelde in een telenovela. De begintune Ex Mai Love is een grote hit geworden. Tegenwoordig verschijnt ze overal op tv en werkt ze samen met artiesten als Seu Jorge.
Het concert op Sfinks is het laatste optreden van Amarantos' tour door Europa. Helaas is dat te merken aan haar overbelaste stem, gecombineerd met het trashy geluid van technobrega, wat het muzikaal niet echt aantrekkelijk maakt. Naast versies van Das Model (Kraftwerk) en Sweet Dreams (Eurythmics) krijgen we wat oude samba’s voorgeschoteld. Aan de inzet van Amarantos ligt het niet – die danst er lustig op los. Haar uiterlijk is overigens een hoofdstuk apart. Ze voldoet totaal niet aan de schoonheidsidealen (slank, blank, lang) waar zij lak aan heeft. Het publiek is wel gecharmeerd van haar moves

Enthousiasme in de Clubtent
Op zaterdag gaat de clubtent ook open en drie van de vijf optredens zijn bijzonder verrassend. Zo brengt Ensemble Tirana, een groep mannen uit diverse regio’s van Albanië, meerstemmige liederen met droevige teksten over verlies, migratie, liefde en dood. Dat kun je horen in de zachte, bijna snikkende stemmen die prachtig in elkaar vervlochten zijn. Het publiek is razend enthousiast en brengt de groep bijna in verlegenheid.

Frans-Braziliaans zuchtmeisje
Ook voor het Frans/Braziliaanse zuchtmeisje Dom la Nena zijn de reacties boven verwachting. Als ik eindelijk binnen geraak, merk ik hoe iedereen als gehypnotiseerd zit te luisteren. Dom la Nena zingt helemaal alleen met haar cello en maakt gebruik van een loopstation. Ze hoeft maar even haar mond iets wijder te doen en iedereen zingt fluisterzacht met haar mee. Ze durft zelfs aan de zijkant te staan om zonder microfoon en met ukelele te zingen. Ook ik raak ontroerd, maar de liedjes beginnen een beetje op elkaar te lijken.

Zuid-Koreaans circus met special skills
Het derde concert waar iedereen zo enthousiast van raakt, is het Zuid-Koreaanse circus: Gwangdae. Supervirtuoos, razend snelle percussie van trommeltjes en gongs. Met een mooie choreografie, waarbij de slierten aan de hoedjes figuren maken. Het is ook erg grappig als ze hun special skills laten zien. Topentertainment! Een aantal kinderen vooraan hebben de tijd van hun leven.

Tranceachtige kamelengroove
Op zondag, de laatste dag van Sfinks Mixed, zijn de beste optredens geïnjecteerd met verschillende Afrikaanse ritmes. Vroeg in de middag – in de inmiddels zeer benauwde Clubtent – speelt de Algerijnse desertblues groep Imarhan N’Tinezraf. De Toearegs beginnen bedeesd maar ontvangen energie van het dansende publiek, waardoor de muziek in een weergaloze tranceachtige kamelengroove belandt.
Lindigo in de Concerttent komt van het eiland La Réunion en brengt een ode aan Danyèl Waro en het superswingende maloya, een Creools en percussief genre met platte vierkante schudinstrumenten.
Het laatste optreden in de Clubtent is van Jagwa Music uit Tanzania. Hier komen de termen trance en superswingend samen. Amai, wat een energie! De groepsleden, bestaande uit percussie, zang, een casiootje en twee megafoons, maken muziek zoals ze dat thuis na het werk op straat doen. De zanger heeft een opvallende stem met veel potentie. Hij maakt mooie melodieën en versieringen. Een perfecte afsluiter van de Clubtent.



meer nieuws
Betoverende samenzang in de Amstelkerk
maandag 11 maart, 2024
Soloconcert van Nani Vazana in de Roode Bioscoop
zondag 10 maart, 2024
Plus de Transglobal World Music Chart Top-40
vrijdag 1 maart, 2024
Uitverkochte Cloud Nine zaal op stelten gezet
maandag 19 februari, 2024
In Amsterdam, Utrecht en Den Haag tussen 8 maart en 22 juni 2024
woensdag 14 februari, 2024
Daverend optreden bij De X
maandag 12 februari, 2024
Tref begeleidt balfolk in De Omval
dinsdag 6 februari, 2024
Plus de Transglobal World Music Chart Top-40
donderdag 1 februari, 2024
Een persoonlijke impressie
maandag 29 januari, 2024
Monica Akihary met Boi Akih op Jazz Podium Hot House in Leiden
zaterdag 27 januari, 2024