Van 5 tot 8 juli zal editie-2012 plaatsvinden van het Førdefestivalen, met onder anderen Anoushka Shankar, Yasmin Levy, Damily, Bassekou Kouyaté, Alireza Ghorbani en vanzelfsprekend heel veel Nordic-muziek. Een jaar na de verschrikkelijke Breyvik-gebeurtenissen in Noorwegen zal het Førdefestivalen, 450 kilometer noordwestelijk van Oslo, dit jaar in het teken staan van co-existentie. MixedWorldMusic bezocht de vorige editie en doet verslag.

Klik hier en lees alles over het komende festival.

door Pieter Franssen

Het allerleukste en beste wereldmuziekfestival van Scandinavië vindt elk jaar plaats in het Noorse dorpje Førde, dat verscholen ligt achter gletsjers en ingeklemd is tussen majestueuze fjorden, zoals de spectaculaire, immens diepe, 220 km ver landinwaarts stromende Sognefjord.  

In Førde klinkt muziek uit alle windstreken. Naast de publiekstrekkers in het de vier grote zalen van het Fordehuset konden we vorig jaar op diverse pittoreske locaties van onbekende instrumenten als pipa, nyckelharpa en de tafelharpen van Sinikka Langeland genieten. Klanken die vaak ronduit verbijsterden.

In 2011 stond het Noorse festival in het teken van 'women’s world'. De sensuele fadozangeres Ana Moura, de huidige Peruaanse minister van Cultuur Susana Baca, de Mongoolse Urna, de Chinese pipaspeelster Liu Fang, Julie Fowlis uit de Hebriden, en gipsyqueen Esma Redzepova uit Macedonië stalen de show.

Jostebreen gletsjermassief
Maar liefst 25.000 bezoekers zijn er in 2011, de 22ste keer dat het Førdefestivalen plaatsvindt. Het West-Noorse plaatsje Førde ligt in het groene dal van het majestueuze Jostebreen gletsjermassief. De internationale persdelegatie gaat helemaal op in z'n zoektocht naar de bijzondere sferen van de Scandinavische folkmuziek, terwijl het Noorse publiek zich vergaapt aan de beschilderde lijven en zelfgebouwde bamboe-instrumenten van Narasirato van de Solomoneilanden in de Stille Oceaan, en wild danst op de zelfbedachte reggaevariaties van de band.

Hardangerfiddle, nyckelharpa en kantele
De Noorse folktraditie domineert op dit festival met veel hardangerfiddle-ensembles. Maar ook zijn er de melodieuze klanken van de nyckelharpa uit Zweden en de mysterieuze kantele uit Finland, een snaarinstrument waar Sinikka Langeland geheimzinnige, donkere, wonderschone klanken aan ontlokt. Hardanger fiddle-speelster Jorun Marie Esbjerg geeft ons een spoedcursus geschiedenis over de uit 1651 stammende hardanger fele, in het prachtige, uit 1877 daterende Kviknesshotel in Balestrand, schilderachtig gelegen aan de machtige, 212 kilometer lange Sognefjord. Ze bespeelt het met parelmoer ingelegde instrument dat vier extra resonantiesnaren kent, verbluffend creatief en met indrukwekkend resultaat.

Rafelrandlocatie
Op de openingsavond in het Førdehusetcomplex, die gepresenteerd wordt door de beeldschone zangeres en violiste Sigrid Moldestad, genieten negentienhonderd bezoekers intens van de voorproefjes van al het moois dat er nog gaat komen. Liu Fang, Houria Aïchi, Urna en het uitbundige kosmopolitische viooltrio Violons Barbares geven er hun muzikale visitekaartjes af, die doen snakken naar meer.
Daarna volgt Sommarnatt in het Jolstramuseet. Natter dan woensdagnacht gaat het in deze bossen echt niet worden. Met z'n allen schuifelen we onder een woud van paraplu's over glibberige rotspaadjes langs ouderwetse houten 'cabins' die mij nog het meest doen denken aan aangeklede padvindersblokhutten. De vioolfolk van de Estlanders past buitengewoon goed in dit decor: ingetogen, explosief, en met veel nostalgische,weemoedige zang, maar ook swingend als de neten. Ook de doedelzakclub uit Santorini doet het met hun pastorale sounds uitstekend op deze rafelrandlocatie.

Delicaat, dromerig en ontroerend
Na het intense solo-optreden van Sinikka Langeland op de kantele in het van spanning zinderende, volgepakte Folkehuset, brengt het Zweedse nyckelharpaduo Hazelius Hedin zijn door Ierse, Zweedse en Amerikaanse folk geïnspireerde breekbare luistermuziek in café Pikant, het glazen luisterhuis aan de overkant van de rivier. Je kunt een speld horen vallen tijdens hun delicate, dromerige en soms zeer ontroerende liedjes, waarbij de gestreken nyckelharpa van Hedin vaak als een bijzonder soort van cello klinkt. 'Ierland speelt hier in Scandinavie sowieso een belangrijke rol', zegt de Belgische folkpromotor Patrick de Loecker, waar ik veel van opsteek tijdens deze Noorse slenterweek.

Uurtje vervreemding
In het afgeladen Folkehuset spelen D(r)ei Beste Damene een thuiswedstrijd op hun hardangerfiddles. Samen en individueel brengen ze de luisteraars in lichte vervoering met hun associatieve strijkersklanken, waarin je de geïsoleerdheid van Noorse valleien terughoort, net als het kabbelende, ruisende water dat van besneeuwde bergtoppen en gletsjers afstroomt.
Na een uurtje vervreemding in een afgeladen Festzaal vol uitbundige Noren van alle leeftijden, die massaal onverstaanbare Noorse liederen meezingen onder leiding van zangeres Kirsten Bråten Berg en haar ensemble, is het hoog tijd voor Susana Baca. De 67-jarige zangeres heeft het duidelijk naar haar zin en imponeert met gloedvolle vertolkingen van prachtige, aanstekelijke nummers van haar mooie nieuwe album Afrodiaspora, bijgestaan door een kwartet op viool, gitaar, bas en een veelvoud aan percussie.
Later speelt het ruim twintigkoppige klassieke strijkorkest TrondheimSolistene, met als bijzondere gasten de razendpopulaire virtuoze hardanger fiddler Gjermund en zijn broer Einar.

Ongelooflijk schone lucht
Zo valt er elke dag, naast met volle teugen het inademen van ongelofelijk schone lucht, van alles te genieten. Of het nu de opzienbarende jazzy etnotrance van de gekwelde zangers Houria Aïchi en haar jonge, virtuoze Franse ensemble L Hijâz Car is waar ud, basklarinet, darbouka's en samples de bezoekers naar een trancy hoogtepunt stuwen, de ijle zang van de Mongoolse filmdiva Urna of het bijna erotische, strelende spel op de pipa van Liu Fang.
Het festival biedt ook vertier voor de dorpsgemeenschap. Veel gratis concerten, een festivalparade en een gezamenlijk ontbijt (festivalfrukost) aan lange tafels op de Langebrua.

Grote experimenteerdrang
Naast het sterke optreden van Julie Fowlis, de pittige bachata met soms wat klunzig dansende Noren in het Rica Sunnfjord Hotel dat zich een perfecte gastheer toont, beleven de echte doorzetters hun persoonlijke hoogtepunt bij de samensmelting van vele culturen en instrumenten, die de Violons Barbares met een Noorse tubaspeelster, een doedelzakspeler uit Santorini, de kittige zeer tribaal zingende vocaliste Christine Salem uit Réunion, en een Noorse trancezangeres in hun slotjam aangaan. Mongoolse keelzang en krassend spel op de paardenkopvedel, gesteund door een wilde violist uit Bulgarije en een razende drummer, gaan met andere muzikanten een muzikaal monsterverbond aan, dat precies weergeeft waar het Førdefestivalen voor staat: een open en onbevangen kijk op muziek uit alle continenten – waarbinnen de Noorse muziekscene natuurlijk een speciale plek krijgt – en een grote drang om te experimenteren, vaak met onverwacht goed resultaat en alles met een voortreffelijk geluid. Det var veldig bra!

De 2012 editie
2012 belooft evenveel muzikaal luistergenot: Het aangrijpende Ivresses project van de Iraanse zanger Ali Rheza Gorbani samen met de veelbelovende Tunesische zangeres Dorsaf Hamdani', de ngonifunk van Bassekou Kouyate en Ngoni Ba, het prachtige balkanklezmersamenspel van The Other Europeans. Nordic Fiddlers Bloc trio met violisten uit Zweden, Shetland en Noorwegen, Damily met tsapiky-dansmuziek uit Madagascar, Yasmin Levy's sefardische muziek, rembetika van de Griekse topgroep Apsilies, Musicians of the Nile, sitarspeelster Anoushka Shankar die haar nieuwe album Traveler zal spelen, acts uit Japan en Korea en vele anderen zorgen weer voor een enerverend en verrassend festival. Naast natuurlijk de crème de la crème van de Noorse folkscene, zoals Ragnhild Furebotten, Indre Sunnfjord Spelemanslag en.vele anderen.

Hoe kom je in Førde?
Vlucht Amsterdam - Bergen, de fraaie, oude havenstad met toegangswegen naar de machtige Noorse fjorden.
Met Wideroe - www.wf.no
Rechtstreeks vanaf Bergen (20 min) of Oslo (1 uur)
Bus vanaf Bergen Nor-Way Bussekspress www.nor-way.no/?lang=en
Per boot vanaf Bergen/in combinatie met de bus https://www.fjordnorway.com/en/
meer info:fjordane@travelnet.no

Voor de website van het festival, klik hier.