Het muzikale schouwspel van Vinicio Capossela Italiaanse zanger bezingt de euvele moed van de zeevaarder vrijdag 4 mei, 2012

Een zanger en een mensenvorser, zo omschrijft Vinicio Capossela zich. Zijn recente cd, Marinai, Profeti e Balene, krijgt inmiddels ook voet aan de grond in de Benelux. Hij bezingt onverschrokken zeevaarders, mensen die op zoek naar het onbekende hun leven in de waagschaal stellen. Dit gegeven heeft hij uitgewerkt tot een muzikaal schouwspel, dat binnenkort te beleven is in Amsterdam en Brussel. MixedWorldMusic sprak met Capossela tijdens een kort bezoek aan Amsterdam. In Vrije Geluiden van zondag 13 mei is een optreden en interview te zien met Capossela.


door René van Peer

Reizen, het gevaar opzoeken en onder ogen zien, daar draait het om in de liederen van Vinicio Capossela. De titel van de cd Marinai, Profeti e Balene laat zich vertalen als ‘zeevaarders, profeten en walvissen’. Als motto heeft hij het album een citaat meegegeven uit The Tempest van William Shakespeare: ‘Een lucht die zo duister oogt kan alleen door een storm schoongeveegd worden.' Die storm is het leven, onderstreept de zanger: ‘Je wordt huilend in die storm geboren. Er staan allemaal obstakels op je pad die je moet zien te overwinnen. Het is als een zeereis die je moedwillig aangaat. Je kiest ervoor om risico’s te lopen, de dood in de ogen te kijken. Daardoor ga je het leven beter waarderen. Als je dat niet wilt, kun je beter thuis blijven. Maar als Odysseus niet op reis gegaan was, waren er nooit verhalen over hem geschreven.’

Veranderlijk, net als op zee
En inderdaad, verschillende episodes uit de omzwervingen van de Griekse held zijn terug te vinden op de cd, naast liederen waarin Moby Dick figureert. Het spreekt vanzelf dat ook Jonas (de profeet in de wallevis) zijn opwachting maakt. Capossela giet al die verhalen en verwijzingen in muziek die bedrieglijk luchtig en onschuldig kan klinken. Soms duiken ferme koren op als zeelieden die een shanty inzetten. Soms raast een elektrische gitaar dreigend door de muziek – een windvlaag op orkaankracht. In zijn muziek kan het weer plotseling omslaan, net als op zee. Steeds werkt hij met een palet van veranderlijke kleuren.
Het is muziek die als een film aan je voorbijtrekt. Capossela buit die beeldende kracht ten volle uit in zijn concerten. Zelf treedt hij op in verschillende uitdossingen. Centraal staat een uitgebeend karkas van een walvis, dat met een simpele ingreep verandert in een boot of in wuivend wier op de zeebodem. Maar ieder nummer heeft hij zorgvuldig bewerkt tot een miniatuur van samengebalde emotie.

Woorden gevoelslading geven
‘In den beginne was het gevoel’, corrigeert hij de opening van de bijbel. ‘Gevoel is de oorsprong van alles. Het is het eerste in de orde der dingen. Pas daarna komen de woorden.’ Het gesprek met Capossela is een zoektocht naar de juiste woorden, een graven naar betekenissen die eronder liggen. Het luistert nauw, zo weet hij uit ervaring. Daarom schrijft hij niet alleen verhalen en dichtbundels, maar zet hij zijn woorden ook op muziek. Er is geen betere manier om woorden gevoelslading te geven.
De cd gaat over mensen die al eeuwen tot de verbeelding spreken omdat ze de veiligheid van de grond onder hun voeten ingewisseld hebben voor de grillen van de zee. ‘Odysseus gaat de confrontatie aan met krachten die het voorstellingsvermogen te boven gaan’, zegt Capossela. ‘De wetenschap bekijkt de zee met een analytisch oog, en daarmee lijkt de kous af. Maar op de kracht van de zee heeft de wetenschap geen antwoord. Wij denken dat we alles weten over de wereld, maar de zee brengt ons terug tot onze ware proporties. Mijn zee is dan ook niet die van de wetenschap, het is de zee van de verbeelding. Met walvissen, cyclopen en talloze andere vreemde wezens.’

Moby Dick versus het IMF
Die onvoorstelbare krachten duiken in verschillende nummers op de cd op in de gedaante van Moby Dick, de witte walvis waar kapitein Ahab jacht op maakt in het gelijknamige boek van Herman Melville. ‘Deze cd komt regelrecht uit de literatuur’, benadrukt Capossela. ‘Daar huist de verbeelding, daar huizen de mythen, de cyclopen, en andere dingen die verwondering opwekken. In het gewone leven komen we krachten tegen als de Europese Centrale Bank en het IMF. Zij willen graag dat wij in hen geloven. De hele economie is gebaseerd op geloof. Ik voor mij geloof liever in mythen, in dingen die me verwonderen.’
Capossela vergelijkt zijn werk met de omzwervingen van een man als Odysseus: ‘Het is een zoektocht. Je weet van tevoren niet waar je uitkomt. Als ik over de zee zing, zing ik vooral over mensen. Ik ben een zanger-antropoloog die als een Sherlock Holmes naar de waarheid speurt; die openstaat voor alle aanwijzingen, hoe klein ook. Ik bezing Odysseus, als een bard, zoals hij ook vroeger bezongen werd. Taal is belangrijk. Ik woon in taal, het is het huis waarin ik woon. Maar het is ook muziek. En dat, in een notedop, zijn mijn liederen.’

Op het YouTube-kanaal van Capossela vind je een veertigtal video's: reportages, videoclips, en live-footage.

Binnenkort is Capossela te zien in een uitzending van VPRO's Vrije Geluiden.

Concerten
zo 13 mei: Théâtre Saint-Michel, Brussel
ma 14 mei: Melkweg, Amsterdam

Klik hier voor de website van Capossela.

 


meer nieuws
Betoverende samenzang in de Amstelkerk
maandag 11 maart, 2024
Soloconcert van Nani Vazana in de Roode Bioscoop
zondag 10 maart, 2024
Plus de Transglobal World Music Chart Top-40
vrijdag 1 maart, 2024
Uitverkochte Cloud Nine zaal op stelten gezet
maandag 19 februari, 2024
In Amsterdam, Utrecht en Den Haag tussen 8 maart en 22 juni 2024
woensdag 14 februari, 2024
Daverend optreden bij De X
maandag 12 februari, 2024
Tref begeleidt balfolk in De Omval
dinsdag 6 februari, 2024
Plus de Transglobal World Music Chart Top-40
donderdag 1 februari, 2024
Een persoonlijke impressie
maandag 29 januari, 2024
Monica Akihary met Boi Akih op Jazz Podium Hot House in Leiden
zaterdag 27 januari, 2024