Het Amsterdamse Bimhuis was donderdagavond het toneel van een unieke première, onderdeel van het Amsterdam Roots Festival. Na bijna drie jaar van intensieve voorbereidingen - waarbij volgens zangeres en gitariste Shishani Vranckx meer dan vijftiguizend kilometer werd gereisd - was het dan zover. Namibian Tales, het kwartet dat ze samen met percussionist Sjahin During in Amsterdam vormde, speelde voor het eerst buiten Namibië samen met vier vrouwen uit een kleine Sangemeenschap in de Kalahariwoestijn.


Voor Shishani - zelf half Namibisch via haar moeder, die er nog altijd woont - is dit meer dan alleen een muzikaal project. Het is ook een cultureel en politiek statement, want hoewel de San op afstand de oudste bewoners zijn van zuidelijk Afrika, worden ze in de hele regio als minderwaardig beschouwd en gemarginaliseerd. Daardoor dreigt ook hun unieke culturele erfgoed voorgoed verloren te gaan.



Tijdens hun eerste reis naar de Kalahari, inmiddels twee jaar geleden, raakten Shishani en Sjahin gefascineerd door de wonderlijke muziek die deze Sanvrouwen samen maken. Hun polyfone zang kent geen solopartijen en de in Afrika gangbare vraag- en antwoordstructuur ontbreekt. Ook qua ritmiek is de muziek van de San een buitenbeentje, met vreemde maatsoorten die 'oplopen' van zeven en negen tot elf en meer.


Bij een onderneming als deze lligt het gevaar van exotisme altijd op de loer. Dat wordt hier effectief bezworen doordat de eigen traditie van de San centraal staat en niet als 'franje' is toegevoegd. Shishani en Sjahin hebben het ensemblespel als het ware om de traditionele gezangen heen geplooid. Dat was nog best een uitdaging, want de repetitieve structuur van de Sanmuziek kent 'kop' noch 'staart', laat staan 'hook', terwijl dat in de popmuziek juist kernwaarden zijn. Hier en daar ontstond daardoor toch enigszins de indruk van knip- en plakwerk.

Eén moment bezorgde me een ongemakkelijk gevoel: helemaal aan het begin, tijdens het allereerste intro, toen een van de Sanvrouwen zich in woord tot het publiek richtte en daarbij de verschillende leden van Namibian Tales aanwees. Het stoorde me dat niemand het blijkbaar nodig vond om te vertalen wat er werd gezegd. In plaats daarvan leek het slechts bedoeld als demonstratie van de 'grappige' klikjes in de Santaal.



Maar dat was dan ook de enige smet op een voorstelling die sprankelde van bezieling en enthousiasme en die door het publiek in het afgeladen Bimhuis al even enthousiast werd ontvangen. Toen de danslustigen onder de aanwezigen aan het eind door Shishani werden uitgenodigd op het podium, lieten die zich dan ook niet onbetuigd.



Een zeer geslaagde avond was het. En niet alleen dankzij Namibian Tales en de vier Sanvrouwen, maar zeker ook dankzij zanger - zeg maar gerust stemkunstenaar - en gitarist Neco Novellas, die op speciaal verzoek van Shishani was uitgenodigd om een kort voorprogramma voor zijn rekening te nemen. Zijn fabelachtige techniek en vermogen om met het kleinste gebaar het publiek naar zijn hand te zetten en zelf aan het 'werk' te krijgen, riepen herinneringen op aan Bobby McFerrin, maar dan met het rijke erfgoed uit vaderland Mozambique als onschatbare meerwaarde.