2016 - Het jaar van de MixedWorldMusic medewerkers Extra's bij de jaarlijsten 2016 zondag 11 december, 2016

De medewerkers van MixedWorldMusic publiceren jaarlijks wat zij het beste van het voorafgaand jaar vonden. Sommige van de redacteuren lichten hun keus toe, of memoreren de voor hen belangwekkendste concerten en festivals van het afgelopen jaar, een onvergetelijke muziekdocumentaire, of een bijzondere re-release. Ook kijken ze vooruit naar het jaar 2017. Lees hier hun opinies!

Klik hier om de jaarlijsten 2016 te bekijken

Hieronder lees je de extra commentaren die de journalisten gaven op hun keuze.

Thema's die voorbij komen:
* beste heruitgave van het jaar
* beste world festival
* beste world concert
* beste world muziekvideo of muziekdocumentaire
* beste boek over world music
* de meest veelbelovende artiest, verwachting (of hoop) voor 2017. 

Bas Springer
Het jaar  2016 was in vele opzichten een spannend en boeiend muziekjaar waarin veel goede nieuwe wereldmuziek cd’s verschenen. Nooit eerder stonden zo veel vrouwen in mijn Top 10 als dit jaar.

Beste world heruitgave: Bobo Yéyé - Belle Époque in Upper Volta.
Deze prachtig vormgegeven box documenteert de muziek uit Burkina Faso uit de periode 1970-1979, toen het land nog Opper-Volta heette. Legendarische groepen als Volta Jazz, Dafra Star, Echo Del Africa en Les Imbattables Léopards sieren deze compilatie van het jaar, die zowel op 3 cd’s als op 3 lp’s leverbaar is. De box bevat ook verbluffend mooie zwart-wit foto’s van fotograaf Sory Sanlé die de transformatie van Burkina Faso in de jaren 70 vastlegde. 

Beste world festival: Music Meeting.
Al jaren het meest avontuurlijke en meest veelzijdige muziekfestival van ons land, dat het meer dan verdient om door lokale en provinciale overheden blijvens ondersteund te worden.

Beste world concert: Youssou N'Dour &  Super Étoile de Dakar op Afrikafestival, Hertme
Vooraf had ik de nodige twijfels over dit concert  want  de laatste jaren had N’Dour geen echt goede cd’s meer gemaakt. Bovendien miste zijn stem de glans uit zijn beginperiode en ontbrak  de nodige opwinding en sprankeling bij zijn recente concerten in ons land. Maar al direct bij de eerste tonen van dit concert maakte Youssou N’Dour een einde aan mijn negatieve voorbeschouwing. Zelden zag ik hem zo goed als in Hertme:  hij was superenergiek en zong prachtig, als in zijn beginjaren. Memorabel concert!

Beste world muziekvideo of muziekdocumentaire: Mali Blues
In deze documentaire volgt regisseur Lutz Gregor de Malinese zangeres Fatoumata Diawara tijdens haar voorbereidingen op haar eerste concert ooit in Mali, dat plaatsvond in 2015 tijdens Le Festival sur Le Niger. Voor mij extra boeiend omdat ik bij dit concert aanwezig was.

Beste boek: 40 jaar Surinaamse muziek in Nederland. Redactie Marcel Weltak, Robin Austen, Guilly Koster (eindredactie)
Dit boek en twee bijgevoegde cd’s geven een representatief  overzicht van de muziek die Surinaamse artiesten in Nederland maakten in de periode 1975-2015. Naast  biografische schetsen bevat deze uitgave ook muziek van  veertig artiesten en groepen zoals Lieve Hugo, Fra Fra Sound, Gerda Havertong, Stan Lokhin, Ronald Snijders en Trafassi.

Meest veelbelovende artiest: Maarja Nuut
Maarja Nuut is een jonge, talentvolle zangeres en violist uit Estland, die klassieke muziek en traditionele Estse dansliedjes koppelt aan  loops. Vaak begint ze haar liedjes met een viool motief, dat ze behendig ‘loopt’ en waaraan ze harmonische lagen met stemmen en viool improvisaties aan toe voegt. Nuut’s  minimalistische folk leunt sterk op de Estse traditie en klinkt toch verrassend modern. Nuut’s tweede cd  Une Meeles is een adembenemend mooie introductie tot haar melancholieke droomwereld, die  geworteld is in de mystiek van de Estse ziel en natuur.

Verwachting (of hoop) voor 2017. Hoop: Moge alle muziekpodia en muziekfestivals, die Nederland rijk is, gedurfd en avontuurlijk programmeren, heel veel bezoekers trekken en waar nodig financiële ondersteuning krijgen van overheid en particulieren. 

 

Bram Posthumus
Onvermijdelijk zijn een aantal cd’s buiten de boot gevallen in mijn Top 10, zoals het toch wat tegenvallende The Traveller van Baaba Maal en het me nèt iets te gemakzuchtige Fourth Light van Niyaz.

Beste World heruitgave? Mogen het er twee zijn? Want Bitori, de legende uit Kaapverdië en Pat Thomas’s Coming Home zijn onverkort briljant. Funaná zoals het hoort. Highlife zoals het hoort.

Festivals heb ik in Nederland helaas moeten missen dit jaar; dat doen we in 2017 anders.

Concerten: dat is een ex-aequo, niets aan te doen. Beiden verbonden aan dat warme en helaas zo ongelukkige muziekhart in het westen van Afrika: Mali. De eerste was het oorstrelende optreden van het Trio Da Kali tijdens de Womex van dit jaar. Hawa, dochter van de legende Kasse Mady Diabaté; Mamadou, zoon van Bassékou Kouyaté (en ook lid van diens Ngoni Ba) en Lassana Diabaté op balafon bouwden een set op die geworteld was in de lange, rijke Malinese traditie maar tegelijkertijd gedurfd en avontuurlijk klonk met uitstapjes naar funk en jazz. De cd komt ergens in het komende jaar uit. (foto door Ton Maas)

Vanuit de Womex in Santiago naar het noorden reizend werd het weer onvermijdelijk steeds kouder. Tot ik op een regenachtige oktoberavond de Pelgrimskerk in Rotterdam binnenstapte voor het concert van Ballaké Sissoko en Vincent Ségal. We waren elkaar al eerder tegengekomen, tijdens een gedenkwaardig concert tijdens Kriol Jazz in Praia, Kaapverdië, toen een onverwachte storm de elektriciteit eruit sloeg. Ballaké en Vincent speelden onverdroten door tot de stroom weer terugkwam. Minder dramatisch was dit decor maar zeker net zo fraai. Kora en cello op een plek in het midden van de kerk, waar stoelen in cirkels omheen waren gezet. Een (de hemel zij geprezen) hoestvrije ruimte; daar kunnen ze in het Concertgebouw nog veel van leren. Een gewijde stilte en een vlekkeloos concert: de warme klanken hulden iedereen in een aangename deken. Zo krijg je mensen dus weer de kerk in…

Meest veelbelovende artiest: Ibaaku. Veelbelovend is eigenlijk de verkeerde term, hij schitterde al eerder in de groep I-science maar deze duizendpoot uit Dakar heeft met Alien Cartoon een volstrekt buiten iedere categorie liggende electronica-plaat gemaakt (recensie binnenkort op deze site), die hunkerend doet smaken naar meer. Met een beetje geluk ben ik over korte tijd weer eens in Dakar om ‘m op te zoeken.

Verwachting (of hoop) voor 2017: Womex. Ondanks de grauwe tijden waar politiek Europa in leeft kwamen er toch weer een 3000 mensen bij elkaar om op een gepassioneerde, soms frustrerende maar altijd boeiende manier over dat rare ding ‘wereldmuziek’ te praten. Dat geeft hoop, nog even los van alle moois dat er weer te beluisteren was.

Vanuit mijn correspondentenplek in West Afrika ziet het beeld er gemengd uit. Aan de ene kant ligt er het vervelende feit dat de muziekbiz op allerlei manieren onder druk blijft staan, financieel, vanwege religieus fanatisme en andere vormen van intolerantie, ook en helaas omdat in de muziekscenes van Dakar, Ouaga en elders er nogal wat artiesten rondlopen die elkaar het licht in de ogen niet gunnen. Het moet maar eens gezegd. Mali blijft in heel veel opzichten een zorgenkind, ten prooi aan toenemend geweld van steeds meer gewapende groepen en groepjes. Muziekpodia staan onder druk; festivals ook, met name omdat vanwege alle negatieve reisadviezen de (Westerse) toeristen wegblijven en inkomsten zwaar tegenvallen.

Maar dan heb je, aan de andere kant, een groeiend leger artiesten dat zich niks van al die bedreigingen blijft aantrekken en van zich laat horen. Rappers als Mylmo N-Sahel en Master Soumi gooien hun goed getimede vitriool naar Mali’s corrupte en onbetrouwbare politici. Na de aanslag op het strand in Grand Bassam (Côte d’Ivoire) van maart dit jaar, die ik van nabij meemaakte, kwamen artiesten uit heel het land bij elkaar om op datzelfde strand een clip op te nemen onder de titel: ‘Même pas peur.’ We zijn niet bang. Zelfde sfeer in Burkina Faso, waar de volksopstand van 2014, door muzikanten geleid, vastloopt in een uitzichtloos moeras van bestuurlijke sclerose. Maar ook hier lopen artiesten zich warm om de samenleving weer vlot te helpen trekken.

En tenslotte hoop ik dat de verschillende regionale festivals zoals AME in Kaapverdië, Visa for Music in Rabat en zelfs het normaal gesproken bar slecht georganiseerde MASA in Abidjan, groter en vooral beter worden, avontuurlijker in hun programmering en interessanter qua uitstraling. Al was het maar als reflectie van een werelddeel dat klaarwakker is onbeschrijflijk ambitieus.

 

Charlie Crooijmans
Ik heb in mijn Top 10 gesmokkeld, want ook vorig jaar had ik Elza Soares op 1. Maar dat komt omdat het album in Brazilië in 2015 is uitgebracht. Wist ik veel dat het enorm zou aanslaan en dat het label Mais um Discos het dit jaar ook hier zou uitbrengen...

beste heruitgave: van Analog Africa: Space Echo - The Mystery Behind the Cosmic Sound, leuke kosmische swing uit Kaapverdië.

beste (world) festival: Le Guess Who? een intens optreden van de sambakoningin Elza Soares, en Phurpa: vreemde en fascinerende keelzangers  uit Rusland, en de overdonderende accordeonist Mario Batkovic in de Janskerk. Honderden niet-wereldmuziek liefhebbers genoten van Bassekou Kouyaté in de grote zaal van TivoliVredenburg. Wat een topfestival!

beste concert: Dhafer Youssef op het Udfestival in het Concertgebouw voor een zeer gemêleerd publiek dat onwennig in het chique gebouw zaten, maar Dhafer wist daar wel raad mee.

beste publiek: Marokkaanse jongeren, nog nooit zo’n enthousiast en uitgelaten publiek gezien zoals op Visa for Music in Rabat

meest veelbelovende artiest: De udspeler Mohamed Ahaddaf is al een tijd goed bezig, maar ik geloof dat hij zich als componist nog hoge ogen kan halen.

verwachting (of hoop) voor 2017: Ik hoop dat met het sluiten van Rasa, het laatste echte wereldmuziekpodium in Nederland, de wereldmuziek veelvuldig op verschillende podia in het land wordt geprogrammeerd. En dat vooral ook de muzikanten die in Nederland wonen, lees migranten, de kans krijgen om te wortelen in Nederland en internationaal te bloeien.

 

Erk Willemsen

Vorig jaar maakten we nog een top 15 van 2015. Nu terug naar een aloude top 10, en dat betekent: kill your darlings. Want ik wil eigenlijk ook meer Braziliaans goud in de lijst, zoals de 2016-platen van Céu en Luisa Maita. En een juweeltje als Liquid Songs van Boi Akih. Of de schitterende onverwachte nieuweling van mijn favoriete djembéspeler Adama Dramé. Nederlandse releases als die van Simone Sou, Jungle by Night, allemaal geweldig! Maar uiteindelijk heeft bij mij het criterium ‘niet kunnen weerstaan de plaat keer op keer te willen draaien’ de doorslag gegeven.

Beste world heruitgave: Space Echo - The Mystery Behind The Cosmic Sound Of Cabo Verde Finally Revealed!

Beste world festival: Tja, ook dit jaar weer Music Meeting. Verdacht, omdat Mixed eraan meewerkt via de Mixed Media Lounge. Maar ondanks die aarzeling toch weer helemaal terecht. Er is geen festival dat zo avontuurlijk durft te programmeren en dan telkens weer zo’n coherent resultaat behaalt en ondanks die avontuurlijkheid een groot publiek bereikt.

Beste world concert: Het concert waarbij de tranen over m’n wangen biggelden was dat van de Kameroense zanger Blick Bassy in de kleine Volga Zaal van North Sea Jazz. Wat een originele performance! Met allerlei instrumenten, en companen op cello, trombone en elektronica wist hij een tegelijk geladen en humoristische sfeer neer te zetten. Wat een authentieke artiest!

Beste world muziekvideo of muziekdocumentaire: Snarky Puppy’s Family Dinner 2, waarin de totstandkoming van deze ijzersterke plaat met goede interviews uit de doeken wordt gedaan.

 Meest veelbelovende artiest: Pixvae. Totaal verrast was ik met hun optreden op het Houtfestival in Haarlem. Ongebreidelde energie. Een prachtig zingend zangeressenduo, die spatgelijk alles unisono dwingend over het voetlicht brengt, een waanzinnige gitarist. Oerkracht uit Colombia!  

Verwachting (of hoop) voor 2017: Mijn hoop voor 2017 is dat muziekliefhebbers hun hokjesdenken durven te verlaten, dat ze een opener mind ontwikkelen en niet meer alleen gaan voor de Kensingtons van deze wereld, en vooral dat ze niet meer schrikken van de term wereldmuziek, pfff. Die hoop is misschien ijdel en net zo dun als de hoop dat Trump, Le Pen en Wilders al snel weer het veld moeten ruimen omdat ‘de mens’ inziet dat ze zich een rad voor ogen hebben laten draaien en de verschillen tussen culturen van kwaad tot erger worden. Maar ik hoop het wel!

 

Francis de Souza
beste world concert: Bixiga 70 in RASA: tijdens een bijna uitverkochte Afrodisiac ging niet alleen de band maar ook het publiek totaal los. Een onvergetelijke avond met een zeer goede sfeer.



beste NL Release: Ronald Snijders: The Nelso & Djosa Sessions

beste world heruitgave: Bobo Yéyé - Belle Époque in Upper Volta

beste world festival: Afrikafestival Hertme

meest veelbelovende artiest: Pixvae: geweldige band die afrocolombiaanse ritmes op organische wijze combineert met rock. 

 

Jaïr Tchong
Beste world concert: Op 18 november organiseerde The Ex in het Bimhuis een eerbetoon aan de dit jaar overleden Ethiopische saxofonist Getatchew Mekurya. In het overvolle programma van die avond speelde de Amerikaanse jazzsaxofonist Ken Vandermark verschillende improvisaties, waaronder een door hem zelf bescheiden aangekondigde 'little hymn to the republic'. Hierin kwam alles samen: weemoed en rebelsheid, compassie en punkspirit, in een diepe, soulvolle toon die in de week na de verkiezing van Trump een ronduit zielklievende werking kreeg. De zaal viel compleet stil, het publiek werd onderdeel van de klank. Zelden zo'n integer en krachtig eerbetoon meegemaakt: tussen de regels door kon je Mekurya horen genieten.

Verdere live hoogtepunten: Joris Roelofs en Han Bennink, 8 april Bimhuis Amsterdam; Koeien/Cows, de opera van Misha Mengelberg door ICP Orchestra, 13 mei Schouwburg Nijmegen; Pat Thomas & the Kwashibu Area Band en Orchestre Les Mangelepa, 2+3 juli, Afrika Festival, Hertme; Koyaanisqatsi door het Philip Glass Ensemble, 19 augustus Heineken Music Hall

Beste world heruitgave: Div. Artiesten, Khmer Rouge Survivors, They will kill you if you cry

Beste world festival: Het Afrika Festival in Hertme en de Nijmeegse Music Meeting blijven favoriet.

Beste boek: Michael Denning, Noise Uprising – The audiopolitics of a world musical revolution

Meest veelbelovende artiest: Anderson .Paak op North Sea Jazz was voor mij een grote verrassing, die mijn aloude liefde voor funk weer deed opbloeien.

Verwachting (of hoop) voor 2017: Ik hoop dat 2017 meer ruimte zal laten zien voor een ander geluid dan dat triomfantelijke, zelfgenoegzame en eeuwig verongelijkte rechts. Ik hoop dat een mondiaal ecobewustzijn vóór politiek deelbelang zal komen te staan. Mocht dat niet lukken, dan hoop ik dat de apocalypse zich snel zal voltrekken. Met alle dubieuze types in Trumps voorgenomen regering moet dat wel lukken.

 

Mattie Poels
Voor goede muziek is het nooit te laat. Daarom zijn heruitgaven van bijzondere muziek zo waardevol. Dit jaar verscheen het 7de deel ‘Love and Wedding Songs’ van de compilatie-serie ‘Anthologie Moravské Lidové Hudby’ met muziek uit Moraviê; het oostelijk deel van Tsjechië. Een verzamel-serie van oude (soms op locatie opgenomen) muziek die al eerder op cd/lp verscheen maar nu is gebundeld in een fraai pakketje met de nodige achtergrondinformatie.

Veel festivals hebben zich natuurlijk allang bewezen. Die eruit springen zijn het Gipsyfestival in Tilburg met een ongelooflijk innemend concert van de Bosnische zangeres Amira Medunjanin, het Belgische Sfinks Mixed met l(r)oyaal aanbod en de Music Meeting in Nijmegen met een terechte staande ovatie voor Savina Yannatou uit Thessaloniki (Griekenland).

De grootse doorbraak voor 2016 zijn twee vocale damesgroepen: Trio Mandili uit Georgië (zichzelf begeleidend op de panduri) en het volledig vocale kwartet Tuuletar uit Finland. Trio Mandili zijn drie vrolijke jonge meiden die fantástisch en vakkundig Georgisch polyfone liedjes zingen. Imposant en met een ongelooflijk gemak. Dit innemend trio zou het wel eens heel ver kunnen schoppen in 2017 of in 2018 dat mag ook: maar groot worden ze! Net zoals Tuuletar die werkelijk alles uit hun stem toveren. Met verschillende microfoontechnieken creëren zij een begeleiding die ‘bijna’ niet te onderscheiden is van ‘echte’ instrumenten. Dat doen ze niet alleen ongelooflijk mooi maar is ook nog eens heel knap.

Trio Mandili

Hoop: door de sluiting van diverse wereldmuziekpodia wordt de programmering op festivals en in de diverse concertzalen uitgebreid met ‘wereldmuziek’ waardoor deze muziek een nieuwe impuls krijgt en publiek, dat normaal deze muziek niet hoort, en nu toch gemakkelijke kennis van neemt. Een trend die al enige jaren aan de gang is en hopelijk ook in 2017 doorzet waardoor onbekende klanken voor een breder publiek toegankelijk worden.

 

Pieter Franssen
boek: Sranang Gowtu (dec 2015); prachtige Top Notch uitgave, past goed in het kader wat zij voor (vergeten) essenties in  onze cultuur doen.

reissue: Space Echo - The Mystery Behind the Cosmic Sound

festival: Music Meeting, zeer divers en vol verrassingen

concert: Met vlag en wimpel! Bixiga 70 op North Sea Jazz en Womex

docu: Lee Perry

veelbelovende artiesten: Maarja Nuut (Estland) en Nakany Kante (Guinee/Barcelona)

Hoop: Niet teveel trump getetter in 2017

 

René van Peer
Enigszins vreemd jaar geweest. Enige wereldfestival dat ik kon bezoeken was het Gipsy Festival in Tilburg. Dus geen vergelijkingsmateriaal. Wel zeer onder de indruk van zangeres Amira Medunjanin uit Bosnië. Grootste tegenvaller van het jaar, zeker afgezet tegen de hype die er omheen gecreëerd was: het optreden van The Orchestra of Syrian Musicians tijdens het Holland Festival in Carré. Merendeels ongeïnspireerd, slecht gerepeteerd, rare selectie van gasten, onder wie een volstrekt ongeïnteresseerde Paul Weller en een Bassekou Kouyaté, die in combinatie met het Syrische orkest volkomen misplaatst was. Om maar niet te spreken van de futloze composities en stem van initiatiefnemer Damon Albarn. In datzelfde Holland Festival stond echter ook de Oekraïense anarchofolktrance band DakhaBrakha, die met ongebreidelde energie een klassieke zwijgende film uit het begin van het Sovjet-tijdperk begeleidde. Maar absoluut hoogtepunt was voor mij wel het optreden in het Haagse Theater Korzo van Baba Commandant met zijn Mandingo Band uit Burkina Faso begin december. Een hypnotiserende zanger, soms op het bezetene af. En een geweldige band. Die moeten zeker nog eens terugkomen, liefst in de Music Meeting, omringd en voortgestuwd door een hete blaasband.

Baba Commandant in Korzo

Belangrijkste boek: How Music Dies (or lives) van Ian Brennan, de man achter de albums Hanoi Masters - War Is A Wound, Peace Is A Scar en Khmer Rouge Survivors “They will kill you, if you cry”. Ondertitel: Field Recording and the Battle for Democracy in the Arts. Lezen!

 

Ton Maas
Mijn favoriete concert dit jaar was het optreden van Ballaké Sissoko en Vincent Ségal tijdens Glatt und Verkehrt in het Oostenrijkse Krems. Bedwelmend mooi. Een ander hoogtepunt was het oorstrelende debuut van Neighbours, het duoproject van Simone Bottasso (trekharmonica) en Reza Mirjalali (tar), een van de vaak verrassende brunchconcerten in de Nijmeegse Hortus tijdens Music Meeting, nog altijd op afstand het beste festival in de eigen contreien. Maar ik was ook onder de indruk van Voodrish, die ik voor het eerst zag en hoorde tijdens Dutch Delta Sounds, en van Pixvae, een van de verrassingen van de afgelopen editie van het Houtfestival.


Ballaké Sissoko en Vincent Ségal tijdens Glatt und Verkehrt (foto Ton Maas)

Beste World heruitgave: John Renbourn & Wizz Jones – Joint Control (Riverboat)

Beste boek (world): Fernando Lameirinhas (en Frank van Herk) – Een Fado Voor Mijn Vader (Meulenhoff)

Beste film (world cinema): Tanna (Bentley Dean & Martin Butler)

De meest veelbelovende artiest is voor mij Shishani, die nu samen met Sjahin During aan een wel heel bijzonder project begonnen is: samenwerking met San bushmen uit de Kalahariwoestijn in Namibië.

Verder kijk ik vol verwachting uit naar de tweede editie van het eigen festival van Home Records in Luik, waar Steven Kamperman en Valentin Clastrier dan eindelijk hun schitterende duo-cd Fabuloseries zullen presenteren, nadat Valentin wegens ziekte eerder dit jaar verhinderd was.
Een minder vrolijk vooruitzicht is de komende editie van mijn favoriete festival – Glatt und Verkehrt, juli volgend jaar in Krems. Niet dat GuV ophoudt te bestaan, maar oprichter en programmeur Jo Aichinger is door het nieuwe management aan de kant gezet en er dreigt een koerswijziging naar meer commerciële en ‘mainstream’ programmering. Een groot verlies voor de wereldmuziek!