Manresa, een Catalaans provinciestadje zo'n 90 km ten noorden van Barcelona, is ieder najaar het decor van Fira Mediterrània. Deze bruisende en gezellige culturele markt is hét podium voor nieuwe artistieke creaties, geïnspireerd door de tradities van Catalonië en de Middellandse Zee. Hoewel het merendeel van de shows en voorstellingen afkomstig is uit Catalonië, bood Fira Mediterrània dit jaar ook ruimte aan artiesten uit Algerije, Roemenië, België, Noorwegen en Argentinië. Overdag kwamen kunstenaars, programmeurs, journalisten en andere professionals in het Technisch Museum bijeen om te debatteren, vergaderen, confereren en speeddaten. ’s Middags en 's avonds vonden op straat en in clubs en theaters voorstellingen plaats, die ook voor niet-professionals toegankelijk waren.

door Bas Springer

De 19de editie, die gehouden werd van 6 t/m 9 oktober, omvatte meer dan 300 activiteiten, die door bijna 100.000 mensen bezocht werden. Het muziekprogramma bevatte namen als Kepa Junkera, Chango Spasiuk, Didier Laloy & Kathy Adam, Fanfare Ciocarlia, Bachar Mar-Khalifé, Djamawi Africa en flamencogitarist Chicuelo. Concerten vonden op diverse locaties plaats, onder meer in een grote feesttent midden in de stad, in de chique Teatre Kursaal en op intiemere plekken als El Sielu en Teatre Conservatori. Juist op deze kleinere locaties waren de grootste muzikale verrassingen vinden.

Chicuelo
El Sielu – een Catalaanse verbastering van het Spaanse woord El Cielo (De Hemel) - is een klein theater waar je op tijd aanwezig moet zijn, anders is het vol. Indrukwekkend was het optreden van Juan Gomez 'Chicuelo', een van de beste solo- en begeleidingsgitaristen van de hedendaagse flamencoscene en een van de meest originele en interessante componisten van zijn generatie. Hij maakte naam als begeleider van onder meer Enrique Morente, Miguel Poveda en Duquende en treedt de laatste jaren vaak op onder eigen naam. In Manresa werd hij bijgestaan door Marco Mezguida, een talentvolle jonge Catalaanse jazzpianist, en een percussionist. Wat dit concert zo boeiend maakte, was de technisch zeer hoogstaande kruisbestuiving van flamenco en jazz. De met een formidabele techniek gezegende Chicuelo wisselde vurig gespeelde stukken af met rustige passages, terwijl pianist Marco Mezquida grote indruk maakte met zijn improvisaties. Een staande ovatie van het razend enthousiaste publiek viel hen terecht ten deel.

Didier Laloy & Kathy Adam
El Sielu was ook het decor van het intense optreden van de Belgische trekharmonicaspeler Didier Laloy en celliste Kathy Adam. Tijdens hun showcase op de Womex 2015 in Boedapest imponeerde dit duo al met hun wonderschone hybride van kamermuziek, filmische klanken en wereldmuziek. Hun concert in Manresa was mogelijk nog mooier omdat Laloy en Adam steeds hechter musiceren.

Kepa Junkera en Chango Spasiuk
Ook bijzonder was de ontmoeting tussen Kepa Junkera, meester op de trikitixa (Baskische diatonische accordeon) en accordeonvirtuoos Chango Spasiuk uit Argentinië. Hun concert leverde een boeiende samensmelting op van Baskische en Galicische muziek en Argentijnse chamamé. Hoewel het duo slechts een paar uur had gerepeteerd, bleken Junkera en Spasiuk elkaar uitstekend aan te voelen. Ze gunden elkaar volop de ruimte voor de nodige improvisaties, haalden aldus het beste in elkaar naar boven en wisselden hun mooie songs af met humoristische conversaties.

Bar Mar-Khalifé
De Libanese zanger, componist en multi-instrumentalist Bar Mar-Khalifé, zoon van ud speler Marcel Khalifé, werd in het programmaboek omschreven als ‘een van de meest creatieve en interessante artiesten uit de hedendaagse Mediterrane scene’. De realiteit was echter anders: Mar-Khalifé’s fusie van jazz, oriëntaalse en experimentele elektronische muziek miste sprankeling en originaliteit en zorgde ervoor dat ik voortijdig de zaal verliet.

Coetus
Het Catalaanse percussie-ensemble Coetus mag in ons land nagenoeg onbekend zijn, in Spanje geniet het grote populariteit, met name in folkkringen. Het achttienkoppige gezelschap presenteerde in Teatro Kursaal ritmes uit heel Spanje op een keur aan percussie-instrumenten, waaronder tamboerijnen, vierkante trommels en aardewerken waterpotten. Het merendeel van de vocalen werd voor rekening genomen door Valenciaanse flamencozanger Carlos Dénia. Een interessant concept maar door de overdaad aan percussie-instrumenten kon dit optreden niet altijd boeien.

Straatoptredens
Vast onderdeel van Fira Mediterrània zijn straatoptredens door tientallen gezelschappen, waaronder de bouwers van castells (Catalaans voor ‘kastelen’) , menselijke torens. De traditie om castells te bouwen is wijdverbreid in Catalonië. Piramides opbouwen is niet enkel een kwestie van kracht en wilskracht, maar zeker ook van vertrouwen in elkaar, en van lenigheid en durf. De stevigste personen staan onderaan, zij moeten dan ook de grootste last dragen. Zodra de lichtste jongen, vaak jonger dan zes, naar boven geklauterd is en zijn hand uitsteekt als groet aan het publiek, gaat er een zucht van verlichting door de menigte. Een fascinerend schouwspel.

Frikar
Ronduit sensationeel was de avondvoorstelling Vertical Dance van Frikar op het prachtige, middeleeuwse Plaza Mayor. Twee leden van dit Noorse dansgezelschap dansten, hangend aan onzichtbare kabels, op de voorwand van het sfeervol verlichte gemeentehuis van Manresa op de klanken van de Frans-Catalaanse trompettist Raynald Colom, die populaire Catalaanse nummers speelde. In een woord : magisch.

.