Sinds zijn eerste legendarische concert in Paradiso in het midden van de jaren tachtig trad de Malinese superster Salif Keita vele malen in Nederland op, altijd in een elektrische setting. Hoe goed deze concerten ook vaak waren, fans van ‘de gouden stem van Afrika’ dromen al jaren van een intiem concert met begeleiding van alleen akoestische instrumenten. Zondag 6 november gaat hun droom in vervulling bij een bij voorbaat uniek akoestisch concert van Salfi Keita in Muziekgebouw aan ’t IJ in Amsterdam. Bas Springer, fan van het eerste uur, blikt alvast vooruit.

door Bas Springer

Salif Keita werd op 25 augustus 1949 geboren in het dorpje Djoliba, gelegen aan de Niger even ten zuiden van de Malinese hoofdstad Bamako. Hij is een rechtstreekse afstammeling van Soundiata Keita, die in de dertiende eeuw het Malinese rijk stichtte. Keita werd door zijn familie en de dorpsgemeenschap genegeerd omdat hij een albino was, in de Mandingocultuur een voorteken van onheil. Aanvankelijk wilde Keita onderwijzer worden, maar omdat zijn ogen te slecht waren, mocht hij niet voor de klas staan. Muziek - en met name zingen - was zijn grote passie, maar volgens de traditie mocht hij als nobele geen muzikant worden. Keita verzette zich tegen deze traditie en volgde zijn hart omdat de muziek zijn enige uitlaatklep was. ‘Zingen heeft mijn leven compleet veranderd. Het feit dat ik nog steeds leef en de wil heb om door te gaan, heb ik te danken aan de muziek. Ik had geen aanleg om te studeren, maar dankzij de muziek vond ik een bestemming in mijn leven’, aldus Salif Keita in een promotiefilmpje uit 2013.

Rail Band
In 1967 verruilde Salif zijn geboortedorp voor de hoofdstad Bamako, waar hij in 1970 als zanger toetrad tot de legendarische Rail Band. Dit orkest werd opgericht en gesponsord door het Ministerie van Informatie, dat modernisering van nationale tradities stimuleerde. De band was het huisorkest van het stationshotel in Bamako en werd in 1976 omgedoopt tot Orchestre du Buffet Hôtel de la Gare de Bamako. Het repertoire bestond uit een mengeling van mandingstijlen en afrocubaanse dansmuziek, gespeeld op elektrische gitaren, elektrisch orgel, saxofoon, koperblaasinstrumenten, drums, en traditionele instrumenten zoals kora, balafoon en n’goni. Typerend waren de door de islam beïnvloede vocalen, die het handelsmerk werden van de jonge Keita.

Les Ambassadeurs
In 1973 stapte Keita over naar een concurrerent, de band Les Ambassadeurs. Vanwege de politieke onrust in Mali weken Keita en zijn nieuwe groep halverwege de jaren zeventig uit naar Abidjan (Ivoorkust). De groepsnaam werd veranderd in Les Ambassadeurs Internationaux en de status van Keita reikte inmiddels tot over de landsgrenzen. Zijn grootste succes kwam in 1978 met het nummer Mandjou, een ode aan Ahmed Sékou Touré, president van Guinee, die 26 jaar lang zijn volk genadeloos tiranniseerde.

Parijs
Om een internationaal publiek te bereiken vestigde Keita zich in 1984 in Parijs, waar hij zich toelegde op de samensmelting van traditionele West-Afrikaanse muziekstijlen met westerse pop, rock, jazz en blues. Uniek voor die tijd was de combinatie van traditionele Afrikaanse en moderne westerse instrumenten. Zo klonken naast balafon, kora en n’goni ook elektrische gitaren, saxofoon en synthesizers. Keita’s internationale doorbraak kwam in 1987 met het door Ibrahima Sylla geproduceerde album Soro, dat een ijkpunt werd voor Afrikaanse muzikanten die in het Westen wilden doorbreken. Puristen gruwelden van het album dat in hun oren veel te westers en te commercieel was.

Wisselende kwaliteit
In de jaren negentig vierde Keita als een van de eerste Afrikaanse sterren triomfen in Europa en Amerika en werkte hij samen met artiesten als Joe Zawinul, Carlos Santana en Wayne Shorter. De kwaliteit van zijn cd’s liet echter nog wel eens te wensen over. Naast sterke albums als Amen (1991), dat hij samen met jazzlegende Joe Zawinul maakte, en Folon (1995), dat tot stand kwam met hulp van de Malinese toetsenist Cheikh Tidiane Seck, leverde Keita ook opvallend slechte cd’s als Papa (1999) af.

Terugkeer naar Mali
Moe van de westerse muziekwereld keerde hij kort na het begin van het nieuwe millennium terug naar zijn geboorteland. In 2002 verscheen het traditioneel georiënteerde Moffou, door critici onthaald als zijn beste album in jaren. De twee opeenvolgende albums, M’bemba (2005) en La Différence (2009) lieten opnieuw een geïnspireerde Salif Keita horen.

Albino-emancipatie
In grote delen van Afrika worden albino’s nog altijd met de nek aangekeken. Barbaarse praktijken, waaronder moord en het gebruik van organen van gedode albino’s voor duistere zaken, zijn helaas geen uitzondering. Daarom richtte Keita in 1990 de organisatie SOS Albinos op, dat zich inzet voor de acceptatie van albino’s.

Akoestisch
Na recente tournees met zijn herenigde band Les Ambassadeurs treedt hij in Muziekgebouw aan 't IJ op in een intieme setting, begeleid door akoestische instrumenten als gitaar, kora, n’goni en percussie. Naar verwachting zal Keita een overzicht geven van zijn indrukwekkende repertoire. Een concert waar liefhebbers van akoestische Afrikaanse muziek al jaren naar uitkijken.

Concert 
6 nov - Amsterdam, Muziekgebouw aan ’t IJ