De medewerkers van MixedWorldMusic publiceren jaarlijks wat zij het beste van het voorafgaand jaar vonden. Sommige van de redacteuren lichten hun keus toe, of memoreren de voor hen belangwekkendste concerten en festivals van het afgelopen jaar, een onvergetelijke muziekdocumentaire, of een bijzondere re-release. Ook kijken ze af en toe vooruit naar het jaar 2016.
Klik hier om de jaarlijsten 2015 te bekijken
Hieronder lees je de extra commentaren die de journalisten gaven op hun keuze, over de concerten en festivals van 2015 en meer.
Bas Springer
Op de WOMEX 2015 in Budapest klaagden veel artiesten over het gebrek aan optredens. Sommige van deze artiesten kunnen zelfs amper het hoofd boven water houden. Een ontwikkeling die uiteraard zorgen baart. Desondanks was 2015 in vele opzichten weer een heel goed muziekjaar : veel spannende nieuwe cd’s, prachtige heruitgaven en fantastische festivals.
Beste festival
Het altijd oergezellige Afrikafestival in Hertme kende weer een ijzersterke editie evenals de Music Meeting in Nijmegen. Beide festivals slagen er telkens weer in om een kwalitatief hoogstaand programma te combineren met een uiterst relaxte sfeer. Heerlijke festivals! Het Le Guess Who? festival wordt ook steeds boeiender en uitdagender, met dit jaar als hoogtepunten het fantastische optreden van de Malinese nachtegaal Nahawa Doumbia en natuurlijk de nieuwe jazzsensatie Kamasi Washington, die TivoliVredenburg zowat omver blies.
Beste concert
Dit jaar heel veel goede concerten gezien die moeilijk met elkaar te vergelijken zijn. Om er een paar te noemen :
- de Malinese groep Bamba Wassoulou Groove die op de Music Meeting de legendarische Super Djata Band eerden met superstrakke, funky grooves uit Mali.
- absoluut hoogtepunt van de WOMEX 2015 was de day showcase van het Belgisch/Britse duo Didier Laloy (accordeon ) & Kathy Adams (cello), dat met hun wonderschone hybride van kamermuziek, filmische klanken en wereldmuziek het publiek muisstil kreeg .
- Pat Thomas en zijn superswingende Kwashibu Area Band in Paradiso Noord: supervette highlife van deze pionier van de moderne Ghanese muziek.
- De Amerikaanse saxofoon-reus Kamasi Washington die in een stampvolle Bird in Rotterdam grote indruk maakte met een uiterst broeierige, spirituele mix van jazz, funk, soul en rock. Wat een kracht!
Trend 2016
Niet echt een trend meer, maar nog steeds leuk is de terugkeer van vergeten Afrikaanse muziekhelden uit de jaren ‘70 en ‘80. Terugkeertip voor 2016: de Kaapverdische accordeonist Bitori, een oude ambassadeur van de funaná, die na jaren van stilte weer op tournee gaat. Zijn klassieker 'Bitori Nha Bininha' wordt in mei 2016 opnieuw uitgebracht op het fantastische label Analog Africa.
Bram Posthumus
Beste concert
Cheikh Lô in Ouagadougou, 24 april 2015. Cheikh Lô, terechte WOMEX laureaat en uiteraard in mijn lijstje voor 2015, is natuurlijk verbonden met Dakar, waar hij al jaren woont. Maar zijn geboortestad ligt in Burkina Faso. Sommigen weten dat er in 2014 een revolutie plaatsvond die Blaise Compaoré na 27 jaar aan de macht te zijn geweest, het land uit joeg. Rap speelde in die revolutie een grote rol (zie ook lijstje). Maar ook de directe voorganger van Compaoré: Thomas Sankara, de revolutionaire kapitein die de naam van het land veranderde, van het koloniale Opper Volta naar hoe het nu heet: Het Land van de Integere Mensen. Want dat betekent Burkina Faso.
Nauwelijks zes maanden na die revolutie, die in Sankara’s naam plaatsvond staat Cheikh Lô op toneel in het Institut Français in Ouagadougou, 365 kilometer van zijn geboorteplaats Bobo Dioulasso en letterlijk op een steenworp afstand van de Place de la Nation (nu: Place de la Révolution) waar die omwenteling zijn beslag kreeg. Het geluid is slecht. Ze wachten even. Dan komt zijn Latin Mbalakh Eclectic Combination op gang. Oude klassiekers uit Guinee, die hij zo graag zingt, worden in de zaal gretig meegezongen. En dan vertelt hij het verhaal dat er vroeger, bij hem thuis, wel eens een jonge soldaat langskwam om te zien hoe het met de familie Lô ging. Gewoon uit belangstelling; de jongeman kende Cheikh’s vader. Cheikh heeft dat gebaar nooit vergeten. En, vertelt hij de zaal, als jullie weten wie het was….il s’agit d’un certain Thomas…Sankara. Waarna zijn ode aan de vermoorde kapitein de zaal in stroomt. Sommigen staan op, uit eerbetoon. Anderen halen zakdoeken uit hun tasjes en zakken.
Beste festival
ja, dat wordt eentonig maar alle kudos gaan opniuew naar Hertme. Beste line-up en ze hadden het weer voor elkaar. Geluid was beter dan de vorige keer, omdat het zachter stond. Herrie heeft Hertme namelijk absoluut niet nodig. Sfeer was weer als vanouds, kortom: ik ben er volgend jaar weer bij.
Hoop voor 2016
Volgend jaar hoop ik, heel egoïstisch, dat eindelijk mijn boek over Guinee een keertje uitkomt waarin ik lang en veel vertel over de rol die muziek heeft gespeeld in de oude en nieuwe geschiedenis van dat eeuwig fascinerende land.
Charlie Crooijmans
Beste concert
Didier Laloy & Kathy Adam op de Womex. Prachtig samenspel van cello en diatonisch accordeon van dit Belgische duo. Heel expressief gespeeld, alsof ze je persoonlijk hun verhalen vertellen.
Beste festival
Voodoo to Go: heb helaas niet alles gezien maar programma zag er goed uit met verdieping in het onderwerp voodoo en geweldige concerten. Bijvoorbeeld het optreden van Omar Sosa, fantastisch!
Beste muziekfilm
Recent op de IDFA: Thru You Princess (2105, Ido Haar), een beetje eenzame, harde werker uit New Orleans droomt van een zangcarrière en houdt een vlog bij op haar Youtube-kanaal. Aan de andere kant van de wereld volgt Kutiman haar. Deze Kibutzer uit Israël vindt haar (eigen) a capella songs erg mooi en maakt daar Youtube mash-ups van met verschillende (maffe) Youtube sterren. Het resultaat is ongehoord goed. Heel mooi als zij daar (gedesillusioneerd en al) achter komt ‘Oh my god!’. Een reis naar Israël en een toertje volgt.
Hoop voor 2016
Dat de jonge zangeres uit Cuba Daymé Arocena wat meer bekendheid krijgt en naar Nederland komt.
Dieter van den Bergh
Beste concert
1. Mbongwana Star in de Roma in Antwerpen, de mooiste zaal van ’t Stad. Het publiek is lang niet meteen overtuigd van de Congolese ‘rolstoelband’, die pas haar tweede (Europese) concert geeft. Maar als de Congolezen tegen het einde voor een uitgebreide toegift terugkeren op het podium, staat er ineens een andere, opwindender band. De t-shirts zijn uit, er wordt getwerkt op bobbelende dansbeat en euforische soukousgitaar, het publiek wordt meegezogen op een euforische dansgroove. Dit is de punky afrobeat die we willen horen
2. De Canadese gitarist Adrian Raso met de Roemeense Fanfare Ciocarlia op het Tilburgs Gipsy Festival. Maken de hooggespannen verwachtingen na de strakke gezamenlijke cd Devil’s tale meer dan waar. Het gelegenheidsverbod rockt, swingt en ontroert en zwenkt van rockabilly via surf naar Balkan en mariachi, van bigbandjazz naar blues, van manouche naar flamenco.
Tevens festivaleditie met een rouwrandje: festivalbaas en Brabantse king of the gypsies Albert Siebelink zal er voor de laatste keer bij zijn. Maar bij zijn (muzikale) afscheidsdienst begin oktober klinken opbeurende woorden: de 20e editie van het festival zal in 2016 ‘gewoon’ doorgaan. Albert had al een wensenlijstje klaarliggen. Meteen om iets naar uit te kijken.
Beste festival
Usual suspect: Mundial. In de industriële spoorzone van Tilburg, 23 duizend bezoekers. Nog steeds het jongste, rauwste, avontuurlijkste en hipste wereldmuziekfestival van de Benelux. Van Songhoy Blues tot Skip & Die, van (hoogtepunt) Too Many Zooz tot Noura Mint Seymali, Brain Damage vs Vibronics tot Aziza Ibrahim. Plus Hollandse tropical bass, Braziliaanse punk en Koreaanse electro en optredens van Jungle By Night en Amsterdam Klezmer Band (in dance-uitvoering) in een fabriekshal waar 3500 mensen in kunnen.
Francis de Souza
Het is natuurlijk belachelijk dat de beste plaat van het jaar alleen verkrijgbaar is als digitale download. Wie de geniale tracks van Los Pirañas op La Diversion Que Hacia Falta En Mi Pais hoort wil namelijk niets anders meer. Hallo platenmaatschappijen, hebben jullie soms nog een plekje over voor een leuk vinyltje?! Dit hoort gewoon fysiek uitgebracht te worden!
Beste festival
Dat moet haast wel FMM in Sines, Portugal zijn. Niet alleen een fantastische line-up, ook het publiek en de organisatie waren geweldig. Concerten tot vroeg in de ochtend waar gewoon nog een paar duizend mensen gezellig staan te swingen.Tel daarbij nog eens op het zonnige weer, het lekkere eten en de heerlijke wijn, en je begrijpt waarom ik zeker drie dagen moest afkicken bij thuiskomst in nat Nederland.
Beste concert
Dat zijn er meerdere. Om te beginnen de Meridian Brothers op Down The Rabbit Hole. Lekker met z'n allen meekrijsen op 'The Great Bird of the Andes' en zo. Daarnaast het optreden van 'het compacte neefje van de Meridian Brothers': het trio Los Pirañas. Die maakten er op het Bospodium van Into The Great Wide Open een prettig gestoord dansfeestje van. Maar ook het optreden van Ukandanz op Incubate was gedenkwaardig. Wat een energie, wat een power! Het dak ging er echt af in Dudok. Maar laten we ook Pat Thomas op de Womex in Boedapest niet vergeten: superswingend en vol overgave en speelplezier, net als Orlando Julius & The Heliocentrics op FMM in Sines, Portugal, ingeleid en begeleid door een live vuurwerkshow. En zo kan ik er nog enkele noemen. Wat een goed concertjaar eigenlijk!
Hoop voor 2016
Dat het maar net zo'n mooi concertjaar mag worden als 2015. Mijn verwachting is dat de wereldmuziek meer en meer oprukt binnen de pop- en rockfestivals. Je ziet een toenemende behoefte aan 'een ander geluid' bij de nieuwe generaties. Die beginnen de muzikale eenheidsworst die de radio en tv voorschotelen behoorlijk zat te worden. Natuurlijk, die groep blijft een minderheid, maar desalniettemin vind ik dat een hoopvolle ontwikkeling.
En ik ben zeer benieuwd naar de groep Pixvae. Daar heb ik hoge verwachtingen van, muzikaal gezien. Deze groep combineert afro-colombiaanse ritmes met rock en metal. Hun drie nummers op internet klinken zeer veelbelovend, trance-achtig en stevig. Ik ben benieuwd naar de rest van het repertoire. Deze groep zou ik graag eens live willen zien.
Jaïr Tchong
Beste festival
Le Guess Who, Utrecht, 19-22 november (met name de concerten van Hildur Gudnadóttir, The Homesick, Shabazz Palaces en Bennie Maupin)
Beste concerten
Philip Glass, Akhnaten, Antwerpen, 22 februari (overweldigend spektakel met een meeslepender narratief dan de voorganger Einstein on the Beach)
Caetano Veloso en Gilberto Gil, Amsterdam, 25 juni (nostalgisch en eenvoudig van opzet, maar met zeer rake momenten en een uitverkocht Concertgebouw in katzwijm)
Beste muziekdocumentaires
Asif Kapadia, Amy (hartverscheurende opkomst en ondergang van een supertalent)
Joaquin Pineiro, Roaring Abyss (schitterende documentaire over Ethiopische muziek)
Beste boek
Thea Derks’ biografie Reinbert de Leeuw - Mens of melodie is niet alleen voor De Leeuw-watchers verplichte kost, maar geeft ook een mooi beeld van het Nederlandse muziekleven en de samenhang daarvan met maatschappelijke ontwikkelingen.
Hoop voor 2016
Meer besef bij overheden dat muziekprogrammering een vak is, met veel meer facetten dan louter de zaal vol krijgen met een grote naam. Daarbij hoop ik dat er meer risicobudget voor podia en festivals wordt gereserveerd, ten bate van avontuurlijke programmering. Geen muziekleven kan zonder experiment.
Verwachting voor 2016
Ik denk dat de concertzaal het nog moeilijker gaat krijgen ten opzichte van het festival. Dat is deels een kwestie van bezuinigingen, maar zeker ook een grote vraag aan het zalencircuit zelf: waar is de innovatie?
Mattie Poels
Beste festival
Het Belgische Sfinks Mixed (in 2015 de 40ste editie) is een uniek festival en sinds 2013 gratis toegankelijk. Alhoewel de programmering tegenwoordig is afgestemd op een groter publiek, blijft het festival verrassen met bijzondere concerten. Zoals Cheikh Lô uit Senegal (Artist Womex Award 2015), Sia Tolno en Ferro Gaita accordeonmuziek uit Kaapverdië.
Sfinks Mixed is ook het festival waar ik het concert zag van Olcay Bayir. Een in Turkije geboren zangeres die tegenwoordig in Londen woont en er zang studeerde. Op haar debuut-cd ‘Neva/Harmony’ zingt ze o.a. liedjes uit Armenië, Turkije, Albanië en Oud Spaanse (Sefardische) liedjes. Zij is voor mij dé ontdekking van 2015 en ik ben nog nooit zó ontroerd geweest tijdens een concert. Ik schreef over haar: ‘Wie een beetje de geschiedenis kent van de Koerden in Oost-Turkije, kent ook de gevaren die deze bevolking heeft moeten doorstaan. Tegen die achtergrond groeit zangeres Olcay Bayir op in Turkije en leert de lokale muziek kennen via haar vader. Deze diep gewortelde muziekcultuur hoor je terug in haar stem. De snik, de weemoed, het verdriet maar ook het geluk en plezier klinkt door in de liedjes die ze zingt. Niet gekunsteld, maar puur, eerlijk en oprecht. Alleen dat al zorgt voor rillingen en prikkende ogen. Ze staat zelfverzekerd op het podium van het Sfinks Festival in Boechout (bij Antwerpen) en heeft een verbluffende uitstraling die tot ver achter in de Clubtent voelbaar is en, door het enorme applaus, ook hoorbaar. De musici staan in een halve cirkel achter haar en begeleiden haar op viool, accordeon, contrabas en percussie. Een sterke combinatie die een rijke ondersteuning geeft voor haar zang. Olcay Bayir is een relatief onbekende diva met een stem die aansluit bij de Griekse Savina Yannatou of de Armeense Isabel Bayrakdarian. Musici die zingen voor de muziek, zonder omhaal of commercieel winstbejag. Dat hoor je, dat zie je en dat maakt het zo waardevol!’
Beste video’s
De dvd Tango Housut (Tango Trousers) is een aaneenschakeling van video’s gemaakt door videokunstenares Elina Brotherus met innovatieve muziek van de Finse accordeoniste Maria Kalaniemi. Solo accordeon (in enkele stukken bijgestaan door Eero Grundström op harmonium & harmonica) waarbij haar muziek naadloos aansluit op de schitterende en met zorg gemaakte beelden. Een fascinerend project!
https://vimeo.com/tangotrousers/videos
Pieter Franssen
Beste concert
Pat Thomas en band. Zowel in de Tolhuistuin, Amsterdam als op de Womex 2015 in Budapest kreeg zijn jonge hondenband met een uitstekende maitre d’orchestre op gitaar en toetsen iedereen aan het dansen. De energieke zangveteraan Thomas maakt highlife met een big smile en laat overduidelijk horen waar de afrobeat zijn voedingsstoffen heeft gehaald. Album is wat minder dan deze overweldigende optredens.
Beste festival
Music Meeting. Zeer fascinerende, breed uitwaaierende, altijd avontuurlijke programmering. Echt een muzikale ontmoeting van stijlen op zoek naar hun raakvlakken en zelfs dissonanten.
Hoop voor 2016
Vrede in Mali en nieuwe verrassingen uit onverwachte hoeken, zoals dit jaar Mamadou Kelly
René van Peer
Wat mij dit jaar het meest geraakt heeft, was het overlijden van Albert Siebelink. Hij was de drijvende kracht achter het Tilburgse Gipsy Festival. Maar hij was ook een van de initiatiefnemers voor Festival Mundial, dat hij de eerste jaren programmeerde. Ton Maas schreef een ontroerende terugblik op zijn verdiensten voor de wereldmuziek (https://www.mixedworldmusic.com/nieuws/newsItem.php?n01ID=15110). Zelf mocht ik hem gedenken op de site van World Music Forum NL (https://www.worldmusicforum.nl/nieuws/columns/item/in-memoriam-albert-memoriam.html).
Het meest gedenkwaardige optreden van dit jaar was van Savina Yannatou, die twintig jaar geleden furore maakte met haar cd Primavera en Salonico, mey prachtige sefardische liederen. Ik hoorde haar pas dit jaar voor het eerst live met liederen van de verschillende bevolkingsgroepen die in Thessaloniki wonen (of gewoond hebben), eind november in het Tilburgse jazzbroeinest Paradox. Zeldzaam mooie, uiterst expressieve en beweeglijke stem. Fantastische musici in haar band, die genoemd is naar haar debuut-cd. Alleen hoeft ze wat mij betreft niet te laten horen dat ze ooit actief was op het gebied van improvisatie. Duidelijk niet haar sterkste kant.
Ton Maas
Beste concert
Altijd weer een lastige keuze en zeker dit jaar, want er waren in elk geval twee concerten die diepe indruk op me hebben gemaakt.
In het Noorse Førde bracht Benedicte Maurseth, bespeelster van het nationale instrument van Noorwegen, de hardingfele (een viool met extra resonantiesnaren), een ode aan haar leermeester, violist Knut Hamre. In de intieme setting van het antieke houten dorpshuis speelden meester en leerling eeuwenoude danswijsjes, die door de meditatieve slow-motionbehandeling een bijna sacraal karakter kregen.
Tijdens de Womex in Boedapest trof de emotionele eruptie van sevdahzanger Damir Imamovic me recht in het hart. Diep geroerd en sprakeloos verliet ik na afloop de zaal, in een soort roes die maar heel langzaam wegebde.
Verwachting voor 2016
Om te beginnen kijk ik uit naar de Celtic & Balfolknight op 20 februari in De Doelen, want daar zal onder anderen de Galicische draailierspeler German Diaz optfreden met zijn fascinerende programma Metodo Cardiofonico, mijn persoonlijke hoogtepunt van de Womex van 2014 in Santiago de Compostela.
