Jazz Bilzen is het fameuze festival dat de Vlaamse stad Bilzen vanaf 1965 tot 1981 prominent op de kaart zette. Groten als Ornette Coleman, Dizzy Gillespie, Sonny Rollins, Charles Mingus, Larry Coryell, John McLaughlin en Keith Jarrett traden er met regelmaat op. Maar sinds die tijd is het zeker niet stil gebeleven in deze pittoreske omgeving. Het Emotions Festival, Biesenrock, Vespa Days zorgen sindsdien voor een breed aanbod, net als het jaarlijks terugkerende Schots Weekend dat inmiddels bijna dertig jaar bestaat.

door Mattie Poels (tekst en beeld)

Jubileum Editie - 30 jaar

Het Schots Weekend (11 t/m 13 sept.) staat in het teken van (Schotse) folk, met drie dagen lang, van vrijdagavond tot zondagmiddag, zo'n twintig concerten van Schotse, Ierse, Franse en Engelse folk. Maar ook muziek uit Baskenland en natuurlijk België, waar zelfs de hele zondagprogrammering voor is gereserveerd. Naast veel concerten is er een doedelzakcompetitie met zestien deelnemende piperbands, highland games, een doorlopende (roof)vogelshow, boogschieten, drumbands, sheepdogs, een kinderdorp en natuurlijk een markt met onder meer Schotse producten. Het is een groot en wervelend evenement dat, ondanks de enorme omvang, zijn kleinschaligheid heeft behouden. Het terrein bestaat uit een groot sportveld met aanpalend terrein en het enorme kasteel Alden Biesen met zijn grote binnenplaats. Toch blijft het festival intiem en overzichtelijk.

Vrijdagavond
De Schotse openingsact Dosca speelde met overtuiging een verrassende set. Een nog jonge band die in eigen land al furore maakte met Celtic Connections en Piping Live, maar voor het eerst een concert geeft op het Europese vasteland. De groep speelt ingenieuze folk met onregelmatige ritmiek en strakke pop- en funkritmes. Door het gebruik van wisselende bezettingen kreeg het concert nog meer diepgang, waarbij Luc McNally opviel door naast zijn gitaarspel ook regelmatig de baspartij voor zijn rekening te nemen. De souplesse en het enthousiasme van Dosca stonden in schril contrast met de Ierse formatie Emerald Armada. Zanger Neil Allen deed beslist zijn best, maar met een band die meer met zichzelf bezig is dan met zijn publiek, is het een hele toer om geloofwaardig te blijven. Jammer, want deze groep uit Belfast heeft zeker potentie. Met hun fraaie melodieën en prachtige samenzang passen zij perfect binnen de folkrevival die België en Nederland al enkele jaren overspoelt.

Zaterdagmiddag
De middagconcerten vonden dit keer plaats in de Rijschool van het kasteel Alden Biesen. Een voormalige trainingslocatie voor paardrijden. Een schitterende zaal,die zoals later bleek veel te klein was voor het aantal belangstellenden. Gitarist Jokke Scheurs speelde met zijn trio een gedeelte uit zijn programma Wannes in Jazz, bestaande uit instrumentaal bewerkte liedjes van de Antwerpse zanger Wannes van de Velde (1937-2008). Een collectie leunend tegen de Hot Club de France, aangevuld met folk, pop en jazz, waarbij enkele nummers gezongen werden door contrabassist Henk Delaat. Het was een nogal obligate set die elke diepgang miste. Dat gold niet voor Ray Cooper, een in Zweden wonende Brit die eind jaren tachtig speelde in de Oysterband en als multi-instrumentalist te horen is op piano, gitaar, cello en mandoline. Cooper is geen groot zanger, maar wel een bijzondere muzikale verteller die met zijn old-folk liedjes de zaal een uur lang betoverde. De sfeer werd nog intenser tijdens het concert van het trio van de Schotse fluitist en uilleann pipe speler Calum Stewart, een verbluffende Schots/Bretonse combinatie die met virtuositeit, percussieve suggestie en charisme de betovering voortzette, wat hen uiteindelijk in een zeer terechte staande ovatie opleverde.

De middag werd afgesloten met een zeer matig optreden van Karen Matheson. Deze zangeres doet het na het jarenlange succes van Capercaillie nu wat rustiger aan, met belegen ballades en wat up-tempo werk, gezongen in het Engels en Gaelic. Haar man Donald Shaw bespeelde zoals gebruikelijk vleugel en accordeon, bijgestaan door twee jonge gitaristen die nauwelijks enige muzikale ruimte kregen. Matheson heeft nog steeds een fraaie stem, maar het repertoire en de nogal gereserveerde muziek biedt te weinig expansie, waardoor ook de aandacht snel verdampt.

Zaterdagavond
De groep Cara is een Duits/Schotse wervelwind die met zijn aanstekelijke muziek met gemak het publiek bespeelt, met als boegbeeld de speels lachende en fraai zingende violiste Gudrun Walther. Ook pianiste Kim Edgar, links op het podium, weet te boeien met haar perfecte folktimbre en Schotse tongval. Ook hier zijn het weer de abrupte tempo- en themawisselingen die voor extra muzikale energie zorgen - een beproefd folkrecept. In de Baskische band Korrontzi is het de trikitixa (diatonische trekharminica) van Agustin Baransiaran die de hoofdrol vervult. Deze vingervlugge en uitermate enthousiaste muzikant zit in het midden en doet zijn instrument zowat ontvlammen. Zijn bezieling is een genot om naar te kijken. Bij enkele nummers verschijnen er twee jonge dansers die het midden van het podium in bezit nemen. Zij waren de winnaars van de Baskische editie van So You Think You Can Dance, met dien verstande dat dit tweetal écht kan dansen! In 2013 moest Korrontzi verstek laten gaan, maar dat hebben ze dit jaar meer dan goed gemaakt!

De groep Altan is zo'n beetje het hoogste wat je kunt bereiken binnen de Ierse folk. Deze geoliede band zagen we ook al in 2013 optreden op dit festival. Maar goede muziek beklijft en een uurtje Altan vormt daar zeker geen uitzondering op. Bovendien hadden zij voor de gelegenheid enkele gastmusici uitgenodigd, onder wie Rolf Wagels, de bodhranspeler van de goep Cara. Hij bespeelde zijn raamtrommel overigens met meer enthousiasme dan bij zijn eigen band. Ook zangeres Karen Matheson werd uitgenodigd voor de toegift, maar dat gaf het concert helaas meteen een belegen lading. Fijn dat de groep Celkilt de avond mocht afsluiten. Alle stoffige vooroordelen over folk die er eventueel nog in de lucht hingen, werden door Celkilt vakkundig weggeblazen. Het is een dijk van een groep met een geweldige energie. Alle stoelen aan de kant, want dit Franse kwintet zet de tent op zijn kop en hoe...!!