Festival Voodoo To Go in Rasa, Utrecht - 18-20 september 2015

Djogbé

Erol Josué

Vaudou Game

Festival Voodoo To Go in Rasa, Utrecht - 18-20 september 2015 Hear That Long Snake Moan zondag 6 september, 2015

Bij voodoo denken we helaas maar al te vaak aan een akelig soort toverij met spelden in poppetjes, en realiseren we ons niet hoe belangrijk deze religie (en dus cultuur) is geweest voor vrijwel alle populaire muziek van de afgelopen honderd jaar. Met vlammende pen beschrijft Michael Ventura in zijn essay 'Hear that Long Snake Moan' hoe de voodoo die rond 1800 meekwam met vluchtelingen uit Haïti uiteindelijk zou leiden tot het ontstaan van jazz en rock 'n' roll. Maar niet zonder conflict: voodoo werd van oudsher vooral fysiek beleefd, terwijl de dominante protestantse moraal in de zuidelijke staten juist was gericht op het afzweren van de 'lusten des vlezes'. Eenmaal geïnternaliseerd zou dit conflict een ongelofelijk vruchtbare, creatieve voedingsbodem opleveren, met als belangrijkste vrucht de rock 'n' roll. Over de rockers van het eerste uur schrijft Ventura met ontzag: 'They had all been raised to think this was the Devil's music, and they pretty much believed that. They had all been raised to be deeply bigoted, and they believed in that too. Yet they sat at the feet of blacks whom they wouldn't sit with at a lunch counter, because they couldn't get enough of black music.' (uit: Michael Ventura - Shadow Dancing in the USA, Los Angeles, 1985)

door Bas Springer en Ton Maas

Van 18 tot en met 20 september vindt in Rasa in Utrecht het eerste voodoofestival van Europa plaats: Voodoo To Go. Diverse facetten van de voodoocultuur komen aan bod in een prachtig programma met veel muziek, van West-Afrikaanse funk en afrobeat tot Surinaamse kaseko en kawina, van Cubaanse en Amerikaanse jazz tot Haïtiaanse 'muzik rasin'. De eerste avond, vrijdag 18 september, staat in het teken van De Oorsprong, de tweede draagt de titel De Diaspora, en op de laatste avond, zondag 20 september, komt de Link naar het Heden aan bod. Maar er is veel meer: ook schrijvers, documentairemakers en deskundigen belichten de veelzijdigheid en de minder bekende kanten van de voodoocultuur. Daarnaast zijn er doorlopende documentaires en is een expositie ingericht met werk van fotograaf Achille Komlan Armattoe, die voodooceremonies in Togo en Benin vastlegde.

Negatieve associaties
Voodoo (vodou, vodun, vaudou) wordt in de westerse wereld nog altijd geassocieerd met het prikken van naalden en met vodoupoppetjes en angstwekkende, bloedige rituelen. Grotendeels verantwoordelijk voor de misvattingen en vooroordelen over voodoo is de Amerikaanse filmindustrie. De naam voodoo werd na 1932 algemeen bekend door de eerste Amerikaanse horrorfilms, die gebaseerd waren op occulte religies in Amerika en in het bijzonder Haïti.
Negatieve associaties met voodoo gaan echter veel verder terug en wel tot het begin van de zestiende eeuw, toen voor het eerst West-Afrikaanse slaven naar het Caribisch gebied verscheept werden. Via de trans-Atlantische slavenhandel belandden Afrikaanse religies in Noord-Amerika, het Caribisch gebied en Latijns-Amerika. De toenmalige slavenhandelaren en kolonisatoren waren altijd angstig voor iedere vorm van expressie van de slaven. Of het nu om muziek, religie of rituelen ging, de blanke overheersers deden er alles aan om deze culturele uitingen te onderdrukken, te kanaliseren, te demoniseren, te ridiculiseren of zelfs te verbieden.

Voodoo wordt hip
De laatste jaren laten een langzame verandering in het Westen zien ten opzichte van voodoo. 'Voodoo is niet langer taboe. Sterker nog, voodoo wordt hip', concludeert muziekjournalist Leendert van der Valk (NRC), mede-initiatiefnemer van Voodoo To Go. Hij is momenteel druk bezig met zijn project Vodun, waarbij hij op zoek gaat naar de rol van voodoo in de moderne muziek.
Het Voodoo To Go-festival past geheel in de trend van de toenemende acceptatie van voodoo. Op dit voor Europa unieke festival komen diverse muzikale stijlen aan bod, die allemaal tot voodoo te herleiden zijn of er grote verwantschap mee vertonen.

Togo en Benin
Een van de headliners is de groep Vaudou Game uit Togo en Frankrijk, die eerder dit jaar al een ijzersterke indruk maakte op het Afrikafestival in Hertme en op North Sea Jazz. Voodootradities uit Togo en Benin vormen het uitgangspunt van deze heerlijk swingende band, die flinke scheuten funk, soul, rock en psychedelica aan de voodoomuziek toevoegt. Blikvanger is de in Togo geboren zanger en gitarist Peter Solo, een podiumtijger, die het beste bijeenbrengt van de legendarische band Orchestre Poly-Rythmo de Cotonou (Benin) en James Brown. Hij wordt bijgestaan door een hechte groep jonge muzikanten uit Frankrijk. Een interview met Peter Solo kun je elders op MixedWorldMusic.com lezen.

Vaudou Game

Goed en kwaad in voodoo
Zaterdag 19 september discussiëren internationale voodookenners in een seminar onder leiding van Leendert van der Valk over 'goed en kwaad in voodoo'. Naast documentairemakers en muzikanten zullen ook de museumdirecteuren van Soul of Africa (Essen) en Chateau Musée Vodou, het eerste voodoomuseum in Europa (Straatsburg), bij dit seminar aanwezig zijn. Muziek komt die avond van Erol Josué (Haïti), een zanger, danser en voodoopriester die met zijn electro vodou-stijl spirituele muziek naar de 21ste eeuw brengt.
Ook staat een optreden gepland van de Surinaamse groep Dray-Ston, volgens kenners een van de beste kawinabands van Suriname en Nederland. Kawina is creoolse volksmuziek die ontstond na de afschaffing van de slavernij in 1863. Typerend zijn de meerstemmige vraag-en-antwoordvocalen en de begeleiding door Surinaamse percussie-instrumenten zoals de skratjie. Kawina is bij uitstek Surinaamse dans- en amusementsmuziek, met teksten over het dagelijks leven. Na afloop swingen op de muziek van DJ Hugo Mendez (Sofrito), groot kenner van Afro-Caribische dansmuziek.

Erol Josué

Voodoo jazz
De slotavond, met een optreden van Omar Sosa en Fra Fra Sound, staat in het teken van de voodoo jazz. De Cubaanse componist, jazzpianist en bandleider Omar Sosa (Camagüey, 1950) raakte in de jaren negentig nauw betrokken bij de latinjazzscene in San Fransisco. Hij speelde met diverse coryfeeën uit de jazz en wereldmuziek en gaat ook graag muzikale duels aan met muzikanten buiten de jazz en Afro-Cubaanse traditie. Sosa mengt jazz met latin, Noord-Afrikaanse percussie, spoken word en rap. Hij wordt geafficheerd als ‘de hogepriester van de Cubaanse jazz en santería. Santería is een samensmelting van hoofdzakelijk rooms-katholicisme en de religie van de Yoruba van Zuidwest-Nigeria.
Fra Fra Sound bestaat inmiddels meer dan 35 jaar en speelt een unieke combinatie van jazz, Afrikaanse ritmes, Caribische dansmuziek en Surinaamse kaseko. Deze uitermate hechte band verstaat de kunst om een breed scala aan melodieën, grooves en thema’s uit verschillende culturen in een jazzsetting samen te brengen. Fra Fra Sound trad in meer dan vijftig landen over de hele wereld op. Een van de hoogtepunten was het optreden voor Nelson Mandela op de Wereld Milieu Top in 2002.

Omar Sosa

Voodoo for kids
Op zaterdagmiddag is er een speciaal kinderprogramma. Klarinettiste Sandra Mirabal, dochter van een bekende Haïtiaanse zangeres, zal haar jonge publiek meenemen op een muzikale reis via Cuba naar Haïti. Ze vertelt over haar Afrikaansae voorouders en laat de kinderen kennis maken met Haïtiaanse zang, dans en percussie. Uiteraard wordt er ook zelf gedanst en gezongen, in de vorm van een optreden voor de meegekomen ouders.

Films
Rest nog te vermelden dat drie documentaires doorlopend te zien zijn in de studio van Rasa: Vodoun Gods on the Slave Coast (2014), Divine Horseman: The Living Gods of Haiti (1985) en Saamaka (2010).

Voodoo To Go, 18 t/m 20 september, Rasa, Utrecht

vrijdag 18 sep 2015

DE OORSPRONG
AFRIKA

• Vaudou Game (Togo)
seventies afrofunk met soul shouts á la James Brown

• Djogbé (Benin)
naar de voodooroots met choreograaf Medar Sossa en danser Mathias Ganhounouto

• Jungle by Night (dj-set)
dansen op de afrobeaterfenis van Fela Kuti

zaterdag 19 sep 2015

DE DIASPORA
CARIBEN

• Erol Josué (Haïti)
voodoopriester brengt met zijn electro vodou spirituele muziek van de 21ste eeuw

• Dray-ston (Suriname)
een van de beste kawinabands van Suriname en Nederland

• Sofrito DJ Hugo Mendez
dj van de legendarische Tropical Warehouse Parties