Een jaar na de uitbundige viering van het vijfentwintigjarig bestaan, met een overdaad aan Grote Namen en een record aantal bezoekers, keerde het Afrikafestival in Hertme terug naar waar het al zo lang goed in is: het samenstellen van een programma vol hoogwaardig Afrikaans talent, waaronder de nodige primeurs. Ton Maas was voor MixedWorldMusic.com in Hertme en deed verslag.

door Ton Maas (tekst en foto's)

Voor de organisatie van het Afrikafestival in Hertme zijn factoren die het bezoekersaantal negatief kunnen beïnvloeden altijd aanleiding tot enige nervositeit, want de verkoop van entreekaartjes is veruit de grootste bron van inkomsten voor dit ongesubsidieerde evenement. Dit jaar waren het niet alleen de immer onberekenbare weergoden die roet in het eten konden gooien, maar ook de al weken lang dreigende plaatsing van het vaderlandse elftal voor de kwartfinale van het WK voetbal, die uitgerekend midden op de eerste festivalavond zou worden gespeeld. Tot ieders opluchting werd echter al snel duidelijk dat de opkomst de sombere verwachtingen ruimschoots overtrof.

Lust voor oog en oor
Van de spetterende aftrap door de Marokkaans/Senegalese University of Gnawa van Aziz Sahmaoui tot en met de overrompelende finale door Debademba uit Burkina Faso en Mali was de eerste festivaldag een lust voor oog en oor. Het enige dipje van betekenis werd veroorzaakt door de meest bijzondere van de primeurs, want de Ghana Bigshots beleefden in Hertme zelfs hun allereerste optreden buiten Afrika. Het jonge en enthousiaste ensemble met blazerssectie, elektrische gitaren, zang en dans zette weliswaar een geoliede show neer, maar hun composities hadden onvoldoende spankracht om te blijven boeien. Ook het Congolese Black Bazar kende zwakke momenten, maar pakte af en toe fraai uit met bevlogen samenzang en avontuurlijke arrangementen. Verrassend was BKO Quintet, een unieke samenwerking van muzikanten uit werelden die in de traditionele Malinese samenleving streng gescheiden zijn: die van de griots (troubadours) met hun djéli n'goni, en die van de jagers, die hun animistische ceremonies opluisteren met getokkel op de donso n'goni. Nooit eerder deelden deze twee luiten hetzelfde podium.

Meditatieve opwinding uit Madagaskar
De tweede dag ging van start met wat gerust het fijnzinnige hoogtepunt van de 26ste editie mag worden genoemd, want samen met zanger en percussionist Kira spon gitarist en zanger Teta uit Madagaskar een magisch web, waarmee hij zijn gehoor liefdevol doch genadeloos aan zich wist te binden. Teta's duizelingwekkende tokkelwerk, waarin repetititieve figuren op verrassende momenten worden afgewisseld met felle accenten, heeft op het gehoor een wonderlijke uitwerking. Want terwijl het door de een als hypnotisch en meditatief wordt ervaren, raakt de ander er juist opgewonden van. Bovendien was iedereen in het publiek vervuld van ontzag voor wat met slechts twee stemmen, een gitaar en een rammelaar tot stand werd gebracht.

Muziek met een boodschap
Vervolgens was de beurt aan Mamar Kassey uit Niger om met iets meer middelen de zaak in een stroomversnelling te loodsen. Voortgestuwd door de opzwepende muziek van zijn deels traditionele, deels modern toegeruste ensemble, liet zanger en leider Yacouba Moumouni niet alleen zijn machtige stem over het terrein schallen, maar demonstreerde hij samen met zangeres Fatouma Amadou Ali ook zijn behendigheid als danser. Hartverwarmend was zijn luid en duidelijk verkondigde pleidooi tegen het oprukkende moslimfundamentalisme.

Een ruil met alleen winnaars
Wegens vertraging bij de bagageafhandeling op Schiphol konden Les Ambassadeurs uit Mali - net begonnen aan hun reünietournee door Europa - niet op tijd in Hertme zijn. Gelukkig was Habib Koïté, die als slotact geprogrammeerd stond, al eerder beschikbaar, en kon de zaak met een simpele ruil worden opgelost. Dankzij die wissel kreeg de 26ste editie van 'Hertme' toch nog de finale die het verdiende, want waar Koïté en de zijnen net iets te vrijblijvend bleven kabbelen in hun licht verteerbare variant van de Malinese blues, wisten de oude rotten uit Bamako moeiteloos en trefzeker de energie en precisie van weleer aan te boren. Ook Salif Keïta, die vorig jaar nog kwaad bloed zette met zijn nukkige en chagrijnige gedrag, had er duidelijk zin in en liet zich zelfs verleiden tot rondedansjes met enthousiastelingen uit het publiek. Toen het al uren eerder aangekondigde maar telkens weer afgewende noodweer halverwege het slotconcert dan toch met donder en bliksem neerdaalde over Hertme, kon het de uitzinnige menigte voor het podium allang niet meer deren.