'Dansen op je graf'
Conny Essbach van Tadderak
Karandila Junior
De trom als blikvanger
Balkan Trafik Orkestar
Tcha Limberger
Juan de Lerida en Monika Lakatos
Alexandra & Romska Stars
De fanfare sluit daverend af...
...maar niet iedereen komt in beweging.
Verslag 18de Gipsy Festival Tilburg Avontuur en weemoed in de Interpolistuin dinsdag 27 mei, 2014

Een week eerder dan gebruikelijk (op 24 en 25 mei) vond in Tilburg de achttiende editie van het International Gipsy Festival plaats, traditiegetrouw in de Interpolistuin aka het Tivolipark nabij het station. Ton Maas was voor MixedWorldMusic aanwezig en maakte het volgende verslag.


door Ton Maas (tekst en foto's)

De achttiende editie van het Gipsy Festival ging op zaterdagmiddag voortvarend van start met een aanstekelijk optreden van de Nederlandse groep Hoppah, door de festivalleiding op goed geluk geboekt naar aanleiding van een YouTube-filmpje. Het bleek een schot in de roos. Met hun energieke mix van punkfolk en klezmer, voortgestuwd door jachtige ska-ritmes, vormden ze de perfecte aftrap voor de eerste festivaldag. Het wonderlijke contrast tussen de zwaarmoedige liedteksten en de manische podiumact van zanger Serge van Laar toverde een grimlach op menig gezicht. Uitgedost als kraai, met fladderende pandjesjas, voegde Van Laar tijdens het refrein van Beladen Ballade – ‘Laat me dansen, laat me dansen op je graf’ – met enig misbaar de daad bij het woord.

Vlegels met visie
Meteen daarna zorgde de debuterende groep Tadderak uit Tilburg voor wat gerust de verrassing van het festival mag worden genoemd. Onder de bezielende leiding van Conny Essbach zette de achtkoppige formatie, die naast vertrouwd balkangerei als klarinet, accordeon en viool ook trombone, whistle, mandoline en banjo bespeelt, een bevlogen optreden neer met als hoogtepunt een fraai gearrangeerde compositie van Essbach, die zich als een bloem ontvouwde vanuit een traag en slepend ritme op de grote trom. Natuurlijk viel er hier en daar nog wel een steekje, maar het optreden getuigde van zowel visie als lef. Bovendien reikt het muzikale idioom van Tadderak (Tilburgs voor kwajongen) verder dan de grenzen van de Balkan, dus ook op anders getinte (festival)podia kan de groep prima terecht.

De jonkies moeten nog wel wat leren
Karandila Junior, een groep jonge muzikanten van twaalf tot achttien jaar, ontsproten aan de bekendere Bulgaarse band Karandila, stak ondanks de gebronsde koppies een beetje flets af tegen de verbeeldingskracht van Tadderak. Routineus ensemblespel komt op de Balkan wel vaker voor en hoeft voor een festival geen ernstige belemmering te zijn, mits het soepel en strak is. Helaas schoten de Bulgaarse junioren juist op dat punt tekort. Ook Brassaholic kon niet voldoen aan de verwachtingen die waren gewekt door de cv’s van enkele deelnemers, die afkomstig zijn uit gerenommeerde groepen als Vetex en Va Fan Fahre. Er werd keurig en braaf gemusiceerd, geheel in overeenstemming met de kostuums van de muzikanten. Een scherper contrast met de gekte en de exotische aankleding van Orchestre International du Vetex, dat vorig jaar tekende voor de spetterende finale, was nauwelijks denkbaar.

Goedmakers en een waardig slot
Beter verging het Raromski, de Nederlandse groep rond zangeres Sandra Tadic, die het vocale balkanidioom ondanks haar Nederlandse geboortegrond tot in de puntjes beheerst. Met zijn als accordeon vermomde synthesizer kon Jan Rademaker orkestrale rugdekking verlenen aan de tweekoppige blazerssectie, die indruk maakte met fraai synchroon samenspel. En met de enorme, volledig transparante trom van slagwerker René Gosse beschikt de band bovendien over een blitse blikvanger. De avond werd op waardige wijze afgesloten door de gestaalde kaders van het in Antwerpen gevestigde Balkan Trafik Orkestar, in feite een voortzetting van Orkestar Braka Kadrievi, een groep die al vaker in Tilburg te zien was.

Snel bijgespijkerd of niet?
Tot ieders verbazing openden de kids van Karandila Junior de tweede festivaldag niet alleen met totaal ander repertoire, dat nog het meest deed denken aan Amerikaanse bigbandjazz, maar ook met onvermoede hechtheid en souplesse. Het leek wel alsof ze de hele nacht hadden zitten oefenen om de smet van de vorige dag te kunnen wegpoetsen. Of zouden ze de openingsdag met overwegend lokale bandjes minder serieus hebben genomen? Wie zal het zeggen?

Doorleefde zang
Toch was het wederom de tweede act van de dag die voor de grootste verrassing zorgde. Tcha Limberger, inmiddels oudgediende van het Tilburgse Gipsyfestival, presenteerde zijn nieuwe kwartet Sirin, met de eveneens blinde zanger en accordeonist Sacha Gaidar. Dat Tcha behalve violist ook een begenadigde vocalist is, bewees hij al eerder in Tilburg. Inmiddels zijn de ‘rollen’ omgedraaid en staat zijn opmerkelijke zangtalent centraal, waarbij hij zichzelf afwisselend begeleidt op viool en gitaar. Diep doorleefde zang, die nog hartverscheurender werd als de stemmen van beide mannen elkaar opzochten.
De klezmergroep Ot Azoj, die inmiddels alweer twintig jaar meedraait, had voor de gelegenheid een passende gastmuzikant aangetrokken in de persoon van Giani Lincan, de Roemeense cimbaalvirtuoos die al eerder de Interpolistuin in vuur en vlam zette. Het werd een onderhoudend optreden, dat enigszins overschaduwd bleef door de herinnering aan het voorafgaande uur.

Olah meets flamenco
Ronduit teleurstellend was de presentatie van het nieuwste project van de Hongaarse groep Romengo, die de dialoog aanging met flamencogitarist Juan de Lérida en zijn troupe. Het leek bij voorbaat al een tour de force, want de draf- en galopritmes van de Olah-zigeuners (van oorsprong paardenhandelaren) laten zich nauwelijks verzoenen met de grillige accenten van de Spaanse flamenco. Aan inzet en enthousiasme ontbrak het niet, maar het leek wel of de muzikanten vooral op safe speelden en niet de eigen comfort zone durfden verlaten. Tot overmaat van ramp werd het concert geplaagd door rampzalig slecht geluid, waardoor veel van de subtiliteit van Mónika Latakos’ zang jammerlijk verloren ging.

Roemeens sluitstuk
Na een lichtvoetig intermezzo door actrice, zangeres en accordeoniste Alexandra Beaujard met haar Romska Stars, dat aantrekkelijk oogde maar muzikaal weinig om het lijf had, was de beurt aan Fanfare Ciocărlia om het festival te voorzien van een daverend sluitstuk. Met de geluidsversterking nog een tandje hoger begon de inmiddels legendarische fanfare aan een anderhalf uur durende aanval op de trommelvliezen. Die leek evenwel niemand te deren, want het voltallige publiek verdrong zich eensgezind voor het hoofdpodium om vooral niets te missen. De geoliede en spelingvrij stampende muzikale machinerie uit Roemenië deed haar reputatie als snelste, hardste en meest funky brassband ter wereld eer aan, hoewel van verrassing en avontuur natuurlijk allang geen sprake meer is. De hele show is immers tot op de millimeter uitgekiend, inclusief ‘spontaan’ ingezette muzikale kwinkslagen als Summertime en Born To Be Wild. Maar wie dáár dan nog over zeurt, mag met recht een kniesoor heten.

 

 


meer nieuws
Betoverende samenzang in de Amstelkerk
maandag 11 maart, 2024
Soloconcert van Nani Vazana in de Roode Bioscoop
zondag 10 maart, 2024
Plus de Transglobal World Music Chart Top-40
vrijdag 1 maart, 2024
Uitverkochte Cloud Nine zaal op stelten gezet
maandag 19 februari, 2024
In Amsterdam, Utrecht en Den Haag tussen 8 maart en 22 juni 2024
woensdag 14 februari, 2024
Daverend optreden bij De X
maandag 12 februari, 2024
Tref begeleidt balfolk in De Omval
dinsdag 6 februari, 2024
Plus de Transglobal World Music Chart Top-40
donderdag 1 februari, 2024
Een persoonlijke impressie
maandag 29 januari, 2024
Monica Akihary met Boi Akih op Jazz Podium Hot House in Leiden
zaterdag 27 januari, 2024