Terwijl de temperatuur in Krems nog steeds verder oploopt (inmiddels 35 graden), wordt ook in immateriële zin hoger gereikt. Het zaterdagavondprogramma – vierde in een reeks van vijf – is namelijk gewijd aan de muziek van soefi’s. Volgens het programmaboekje zou daarbij zelfs sprake zijn van hiphop, maar dat bleek enigszins overtrokken. Heftig en bij vlagen zelfs extatisch werd het wel. Ton Maas is voor MixedWorldMusic in Krems en doet dagelijks verslag. (English summary below)

door Ton Maas

Het soefisme kent vele gezichten. Wie jaren geleden tijdens het Holland Festival de Soefi-nacht in Muziekgebouw aan ’t IJ bijwoonde, herinnert zich vast nog de langharige ‘headbangers’ uit Iraans Koerdistan, die zichzelf met ritmisch gebeuk op enorme raamtrommels en heftig hoofdschudden in trance brachten. Uit datzelfde Iran komt zanger Ali Reza Ghorbani. In lyrische en complexe composities van luitist Ali Ghamsary vertolkten hij en de Tunesische zangeres Dorsaf Hamdani de bijna duizend jaar oude mystieke poëzie van Omar Khayyam. Verstilde muziek met weinig of geen uiterlijk vertoon, maar juist verinnerlijking van de extase. Hamdani wil nog wel eens met enig misbaar een arm ten hemel heffen, maar Ghorbani zit onbewogen op zijn stoel, de handen op schoot gevouwen, terwijl hij zijn meest schrijnende smartenkreet laat opstijgen.

Spirituele dronkenschap
Ongebruikelijk en van een bijna onaardse schoonheid zijn de meerstemmig gezongen partijen waarbij soms ook de componist een vocale duit in het zakje doet. Alsof hij de aanwezigen bij zo veel heftige emoties op hun gemak wil stellen, maakt trommelaar Keyvan Chemirani bij het aankondigen van de stukken soms een grapje: ‘Het volgende lied heet Drunk and Destroyed, maar hij bedoelde niet alleen schnaps hoor. Je hebt ook nog zoiets als spirituele dronkenschap.’

De Maghreb overvleugeld
De intensiteit en het virtuoze vocale vuurwerk van deze Iraans-Tunesische collaboratie doet bijna vergeten dat de avond van start was gegaan met een optreden van Berberzangeres Fatima Tabaamrant en haar begeleiders uit Marokko. Fraaie polyritmiek, vrolijke dansjes en een mooie boodschap over liefde en vrede. Bovendien veel pracht en praal bij Tabaamrant en danseres Ijja Khindouf, maar muzikaal heeft het toch minder om het lijf.

Geen hiphop, wel prachtig
De Senegalees Carlou D is afkomstig uit de stad Touba, spiritueel centrum van de Amadou Bambas-broederschap waartoe ook Cheikh Lô behoort. Waarschijnlijk omdat D ooit deel uitmaakte van Positive Black Soul, wordt zijn muziek door de spreekstalmeesteres van dienst ten onrechte omschreven als hiphop.
Als om die opmerking te logenstraffen komt Carlou D met gitaar in de hand in z’n eentje op en begint te zingen in de wiegende, melodieuze stijl die we kennen van Youssou N’Dour en Salif Keita. Na enkele nummers voegt de rest van de band zich toe en wordt er af en toe weliswaar flink gebeukt op drums en djembé, maar van hiphop is in de verste verte geen sprake. Op speciaal verzoek van programmeur Aichinger wordt als allerlaatste toegift – de vijfde of zo – een lied in authentieke stijl gezongen, met alleen trommelspel als begeleiding.

Lees hier het verslag van Dag 1.
Lees hier het verslag van Dag 2. 
Lees hier het verslag van Dag 3.

Summary
During the fourth of five nights concluding the 17th edition of Glatt und Verkerht, the festival showed some of the many musical faces of Sufism around the world. In contrast to the richly decorated costumes of Berber singer Fatima Tabaamrant and her troupe, the Omar Khayyam project of Iranian master vocalist Ali Reza Ghorbani with Tunesian singer Dorsaf Hamdani was almost averse to ostentation. Extasy turned inward rather than outward. Possibly because of his history with Positive Black Soul, singer Carlou D was mistakenly announced as a hip hop artist. After a few gently swaying songs he was joined by his electric band, and while things got pretty intense, it was definitely no hip hop – but very beautiful nevertheless.